خاموش کردن و یا اطفای حریق مهارتی بسیار فنی است که احتیاج به دوره‌های طولانی چه در زمینه‌های عمومی مانند مقابله با آتش و چه در زمینه‌های تخصصی مانند عملیات امداد و نجات دارد. به شخصی که به صورت تخصصی به مهارت‌های اطفاء حریق آشناست آتش‌نشان می‌گویند. در زمان قاجار به آتشنشانی "اطفائیه" و به آتش نشان نیز "اطفائیه چی" گفته می شده است. آتش نشانی یک شغل بسیار مهم،سخت،خطرناک،حرفه ایی و پرآسیبی است و اتش نشان در هر عملیات امکان مجروح شدن ویا فوت شدن را دارد. یک آتش نشان وسایل و لوازم آتش نشانی کاملی باید داشته باشد تا بتواند با این حوادث روبرو شود. پس در این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی کامل آن ها بپردازیم. موارد مورد بررسی در این مقاله به شرح زیر می باشد:
- انواع تجهیزات و لوازم آتش نشانی
- آشنایی با جعبه آتش یا (Fire Box)
- وسایل و لوازم ایمنی مورد نیاز آتش نشانی
سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی از سیستمی یکپارچه تشکیل یافته و از نظر حقوقی و مالی و اداری مستقل بوده و در هر شهری به انجام وظایف خود می پردازد. از وظایف این سازمان می توان به آموزش اقشار جامعه در جهت بالا بردن فرهنگ عمومی و به طبع آن کاهش میزان حوادث اشاره کرد. معمولا این سازمان زمانی که شهرواندان قادر به کنترل حادثه اتفاق افتاده نبوده و برای مهار آن نیاز به نیروی متخصص دارند وارد عمل می شوند. با توجه به پیچدگی حوادث مهار آنها علاوه بر نیروی متخصص به تجهیزات ضروری امداد و نجات آتش نشانی هم نیاز دارد که این سازمان بدین منظور ارائه خدمات می کند.
انواع تجهیزات و لوازم آتش نشانی
به طور کلی تجهیزات و لوازم آتش نشانی برای اطفا حریق به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
- لوازم آتش نشانی که در ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری نصب می‌شوند.
- لوازم آتش نشانی که در معابر شهری برای اطفا حریق تعبیه می‌شوند.
- لوازم آتش نشانی که آتش نشانی برای اطفا حریق به همراه خود به محل سانحه می‌آورد.
از آنجایی که آتش نشانی زیر مجموعه شهرداری به شمار می‌آید تجهیزاتی که جهت اطفا حریق باید در ساختمان نصب شود جزء پایان کار به شمار می‌آید و در صورت عدم نصب آنها شهرداری نمی تواند پایان کار صادر نماید. تجهیزاتی که در خیابان ها نصب می شود نیز زیر نظر شهرداری است و کارشناسان این ادره طبق صلاحدید خود در محل های مناسب تجهیزات مناسبی برای شهر تدارک می‌بینند. اما تجهیزاتی که به عنوان وسایل آتش نشانی که باید توسط آتش نشان ها حمل و نقل شوند از استانداردهای جهانی برخوردارند و هر ایستگاه اطفا حریق باید طبق استاندارد از بهترین تجهیزات آتش نشانی برخوردار باشد.
جعبه آتش یا (Fire Box)
بهترین تجهیز برای اطفاء حریق در ساختمان های مسکونی و اداری و واحد های صنعتی و انبار های کالا و غیره جعبه های آتش نشانی یا همان فایر باکس FIRE BOX می باشد. جعبه های آتش نشانی همانطور که از نام آن پیداست محفظه های است جهت نگهداری سیستم های اطفاء حریق که درون آنها معمولا قرقره های نگهدارنده شیلنگ آتش نشانی و کپسول های اطفاء حریق ابزار های امدادی و ... قرار می گیرند. این جعبه ها پس از کپسول های آتش نشانی دستی جزو اولین تجهیزات اطفا حریق در لحظات اولیه کشف حریق است، با کارکرد بسیار حیاتی خود ضمن پاکسازی فضای محیط از دود و حرارت حریق، تسریع در خاموش کردن آتش سوزی، ممانعت از برگشت شعله و ایجاد زمان مناسب جهت فرار افراد گرفتار در حادثه، و به جهت ارتباطشان با شبکه تر و خشک آتش نشانی یکی از مهم ترین محل های تامین آب برای تیم های عملیاتی نیز به شمار می روند.
وسایل ضروری آتش نشانی
آتش نشانی به عنوان یکی از پر خطرترین مشاغل که با جان انسان ها سر و کار دارد نیاز به وسایل ضروری زیادی دارد. این وسایل شامل تجهیزات ایمنی است که آتش نشان با پوشیدن و استفاده از آنها جان خود را از خطرات محفوظ می دارد و و سایلی که به کمک آنها جان و مال افراد درگیر حادثه را نجات می دهد. از جمله وسایل ضوری آتش نشانی که به عنوان تجهیزات ایمنی آتشنشانی شناخته می شود می توان لباس آتش نشانی، ماسک، کپسول هوا، دستکش، کلاه و … را نام برد. آتش نشان این تجهیزات را برای حفظ جان خود به همراه دارد و در زمان و مکان های متفاوت از انواح تجهیزات ایمنی دیگر نیز استفاده می کند برای مثال در صورتی که آتش نشان در ارتفاع فعالیت دارد از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع نیز استفاده می کند.
از دیگر وسایل ضروری آتش نشانی که برای نجات مال و جان حدثه دیده ها مورد نیاز است می توان از شلنگ آتش نشانی، تناسب سازها، هیدرانت اینترلاک، کوپلینگ اینترلاک، هیدرانت و … نام برد. بعضی وسایل ضروری آتش نشانی نیز باید در ساختمان ها نصب و راه اندازی شود تا در زمان بروز حادثه در همین ابتدای کار از گسترش حادثه پیشگیری شود. تجهیزاتی مانند دتکتورها، جعبه آتش نشانی، تجهیزات اعلام و اطفا حریق و … این کار را ممکن می سازد.
ماسک
ماسک آتش نشانی هم به صورت نیمه صورت و هم تمام صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماسک ها هم به صورت دو فیلتر و هم تک فیلتر موجود هستند که بسته به نوع و میزان حریق آتش نشان یکی از این دو استفاده می‌کنند.
سیستم تنفس هوای فشرده
این کپسول آتش نشانی در دو مدل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. گپسول هوایی که آتش نشان به همراه خود حمل می‌کند به صورت دو سیلند و تک سیلند است.
عینک ایمنی
در صورتی که آتش نشان مسئولیت اطفا حریق را بر عهده داشته باشد می تواند از ماسک ایمنی استفاده کند که از چشم ها نیز محافظت می‌کند. اما در عملیات امداد و نجات بسته به نوع کار گاهی آتش نشان مجبور به استفاده از عینک مخصوص جوشکاری باشد و یا باید از عینک گاگل استفاده نماید.
دستکش ایمنی
دستکش ایمنی به عنوان یکی از مهمترین وسایل آتش نشانی مطرح است که بسته به فعالیت که باید انجام دهد یکی از انواع دستکش را انتخاب نموده و از آن استفاده می‌کند. برای مثال در عملیات اطفا حریق آتش نشان از دستکش با الیاف نسوز و ضد حرارت استفاده می‌کند؛ این دستکش ها به عنوان دستکش عملیات نیز معروف هستند. در دیگر عملیات امداد و نجات دستکش های ضد اسید، ضد برش، عایق برق و دیگر انواع دستکش استفاده می‌کند.
کلاه ایمنی
کلاه آتش نشانی از بدنه پلی آمید ساخته شده است تا در برابر حرارت سر را حفظ نماید. کلاه آتش نشانی نه تنها از سر در برابر حرارت محافظت می‌کند بلکه گردن و قسمتی از صورت را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد.
محافظ گوش
در زمان هایی که آتش نشان مشغول انجام فعالیت امداد و نجات است نیاز دارد که از دستگاه های مختلف همچون دستگاه برش، جوشکاری و امثال آن استفاده نماید. برای محافظت از گوش ها باید از محافظ گوش مناسب استفاده شود.
جلیقه
جلیقه آتش نشانی از دیگر تجهیزاتی است که آتش نشان با پوشیدن آن ایمنی خود را تامین می‌کند. این جلیقه از جنش کتان است و در برابر حرارت مقامت مناسبی از خود نشان می‌دهد. نوارهای شبرنگ نصب شده روی جلیقه این امکان را فراهم می‌آورد که دیگر عابرین پیاده و افراد عادی از حضور افراد مطلع شوند.
کفش ایمنی
اصولا آتش نشان ها از نوع خاصی از چکمه استفاده می‌کنند. این چکمه ها آتش نشان را در برابر حرارت، جریان های الکتریسیته، انواع روغن ها و گاز ازن، تشعشعات UV و رطوبت محافظت می‌کند. پوشیدن این چکمه کار راحتی است و پا در آن احساس راحتی می کند.
علائم ایمنی
رای اطلاع مردم از حادثه رخ داده و مدیریت رفت و آمد در محل حادثه آتش نشان ها از تجهیزاتی استفاده می‌کنند. این تجهیزات و علائم شامل نوار خطر مخصوص آتش نشانی و گاها کله قندی است. با نوار کشی در محل حادثه ورود و خروج افراد عادی به محیط نا امن جلوگیری می‌شود.
هارنس
هارنس جزء تجهیزات کار در ارتفاع است و یکی از پرکاربردترین ابزار آتش نشانی است که در لیست تجهیزات امداد و نجات قرار می‌گیرد. آتش نشان ها برای نجات افرادی که در ارتفاع و یا پایین تر از سطح گیر افتاده اند از هارنس استفاده می‌کنند. با پوشیدن انواع هارنس و اتصال گیره آن به طناب مجروح و آتش نشان توسط تسمه و بالابر به پایین و یا بالا حمل می‌شود.
لباس کار
در این لباس است که آتش نشان بدون نگرانی از سوختن و آسیب رسیدن به اعضای بدنش می تواند کار خود را انجام دهد. یک آتش نشان باید شلوار و اورکت مخصوص آتش نشانی را بپوشید و از زیر نیز بلوز و جلیقه آتش نشانی را به تن داشته باشد. لباس یک آتش نشان از مواد کاملا نسوز ساخته می‌شود و دارای تعدادی لایه است.
کپسول آتش نشانی
کپسول های آتش نشانی دارای تنوع زیادی بوده و وزن و حجم های متفاوتی دارند. در این کپسول ها ماده خفه کننده احتراق، در دو نوع کف و پودر وجود دارد. عموما بدنه کپسول های آتش نشانی از فلز ساخته شده و باید دارای مقاومت بالا بوده تا بتواند فشار را به خوبی تحمل کند.
نتیجه گیری:
لوازم آتش نشانی از مهمترین تجهیزات ایمنی در ساختمان هستند. تجهیزات آتش نشانی شامل تجهیزات ایمنی فردی، تجهیزات سیستم های اعلام و اطفاء حریق است. این تجهیزات کاربرد زیادی داشته و وجود آنها در هر ساختمانی ضروری است و تا به حال جان میلیون ها انسان به کمک آنها نجات یافته است.
تهیه شده در گروه تولید محتوای فولاد 24
