همانطور که می دانیم ایمنی، علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می‌شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می‌دارد. حال در این مقاله قصد داریم شما دوستان عزیز را بیشتر با مفاهیم ذیل آشنا نماییم:
- ایمنی و فرهنگ آن در محیط کار
- حادثه ناشی از کار
- دلایل ایجاد حوادث
- حادثه ناشی از کار مطابق قانون تأمین اجتماعی
- بیماری‌های شغلی
- بیماری های شغلی
- ایمنی
- خطر(مخاطره)
- ریسک
ایمنی و فرهنگ آن در محیط کار
یکی از اولین نکاتی که در بحث کار مطرح است بحث ایمنی است که مهم‌ترین مقوله نیز است. فرهنگ ایمنی مجموعه پیچیده‌ای است از باورها، دانش و رفتارهای افراد که آن‌ها را چه در محیط کار و چه در محیط زندگی، در برابر حوادث و خطرات مصون نگاه می‌دارد.
فرهنگ ایمنی باید قبل از ورود به محیط صنعتی، در ذهن و فکر افراد هر جامعه تثبیت گردد، به‌نحوی‌که هیچ یک از افراد جامعه در محیط زندگی و کار خود حاضر نباشند به‌هیچ عنوان خود را در معرض خطرات و شرایط نا ایمن قرار دهند و بتوانند قبل از وقوع حادثه احتمال وقوع آن را پیش‌بینی و پیشگیری کرده و در هنگام وقوع نیز با عملکرد صحیح از وخیم تر شدن اوضاع جلوگیری نمایند.
در فرهنگ عمومی جامعه، انجام کار به صورت غیر ایمن و همراه با ریسک بالا، هیچگاه نباید به‌عنوان امري عادی تلقی شود، در این صورت می‌توان امیدوار بود که نسبت به اصلاح امور غیر ایمن اقدامی صورت پذیرد، در غیر این صورت تغییر رفتارهای ناایمن بسیار دشوار خواهد بود.
آموزش، به‌عنوان اولین قدم درراه تغییر رفتار و فرهنگ‌سازی در جامعه و محیط کار، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین بخش در فعالیت‌های ایمنی محسوب می‌شود.
عوامل اصلی در مدیریت ایمنی
- برنامه ریزی ایمنی
- سازماندهی ایمنی و فعالیت های آن
- هدایت برنامه های ایمنی
- کنترل عملکرد ها و نتایج حاصله
حادثه ناشی از کار
رویدادی است غیرمنتظره که در هنگام کار روي می‌دهد و جریان عادی کار را متوقف می‌سازد و داراي پیامدهای جسمی و روانی برای کارگران و خسارات اقتصادی برای شرکت یا سازمان باشد. برخی از حوادث، موجب بروز خسارات و آسیب‌های انسانی، اجتماعی و صنعتی جدی می‌شوند که این امر از طریق کاهش راندمان کاری، تأثیر معنی‌داری بر بهره‌وری و تولید خواهد داشت و نکته مهم‌تر، اثرات سوء اجتماعی و به‌تبع آن اثرات روانی درازمدت بر روی نیروی کار است.
دلایل ایجاد حوادث
حوادث معمولا بر اساس شرایط و عملیات نا ایمن ایجاد می‌شود. شرایط نا ایمن شامل استفاده از تجهیزات بد طراحی شده و غیر مجهز، محیط پر خطر به عنوان نمونه، لیز بودن زمین به دلیل ریختن آب، یا ابزار و تجهیزات قدیمی و مستهلک است. عملیات نا مطمئن و نا ایمن از سوی کارکنان به دلیل استفاده نا مناسب از ابزار و تجهیزات ایجاد می‌شود. باید توجه داشته باشیم که تمام عملیات غیر ایمن منتهی به حادثه در محیط کار نمی‌شود و تمام حوادث به آسیب و صدمه ختم نخواهد شد. بسیاری از مسئولین رسیدگی و بررسی حوادث متعقدند که اکثر حوادث در نتیجه خطای انسان ها به وجود می‌آیند. البته برخی حوادث نیز به دلیل نقص ابزار و تجهیزات یا محیط کاری نا ایمن رخ می‌دهند. اما در بیشتر موارد به ایمنی ابزار و تجهیزات و محیط مطمئن از سوی کارکنان توجهی نمی‌شود یا توصیه های ایمنی و احتیاط های لازم نادیده گرفته می‌شود.
حادثه ناشی از کار مطابق قانون تأمین اجتماعی
شامل حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد. مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار انجام مأموریتی باشد اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توان‌بخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جزو اوقات انجام وظیفه محسوب می‌گردد، مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد. حوادثی که بیمه شده حین انجام اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق میافتد حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود.
بیماری‌های شغلی
هر کاری که با فیزیولوژی بدن انسان تطابق نداشته باشد می‌تواند تولید بیماری ناشی از کار نماید، و خاصیت عمده آن عبارت است از اینکه اکثر آن‌ها قبل از وقوع قابل پیشگیری هستند، منتهی پس از وقوع، اغلب غیرقابل درمان هستند. دو فاکتور اساسی مؤثر در بروز بیماری ناشی از کار، شدت تماس و مدت تماس با عوامل بیماری زا است و با کاهش هر عامل می‌توان بیماری‌های ناشی از کار را کنترل نمود.
ایمنی
ایمنی به معنی در امان بودن از خطر و میزان دوری از خطر است.
مهم ترین موضوعات کلی در خصوص ایمنی محیط کار HSE عبارت اند از:
- آموزش ایمنی کارفرمایان و کارکنان
- ایمنی امور پیمانکاری
- پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در تمامی کارگاه ها
- حفاظت از تاسیسات و وسایل الکتریکی در کارگاه ها
- ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب
- ایمنی تعمیرگاه های وسایط نقلیه
- حفاظت در ریخته گری، آهنگری و جوشکاری
- حفاظت در وسایل حمل و نقل و جا به جا کردن مواد اشیاء در کارگاه ها
خطر (مخاطره)
هر عامل دارای انرژی که پتانسیل صدمه به فرد را داشته باشد می‌تواند عامل خطر محسوب شود.
ریسک
ریسک حاصل‌ضرب شدت حادثه در احتمال وقوع آن است و به معنی شانس قرار گرفتن در معرض خطر و ایجاد حادثه بوده و درجه‌بندی ریسک، اولویت اصلاح و اقدامات اصلاحی مربوط به آن را مشخص می‌سازد.
امیدواریم با مطالعه این مقاله شما را بیشتر با مفهوم ایمنی آشنا کرده باشیم و هیچگاه حادثه ای جهت نیروی کار در محیط کار پیش نیاید.
منبع: گروه تامین محتوای فولاد 24