تفاوت دال یکطرفه و دوطرفه چیست ؟

دال‌ها برای ساختن سطح صاف در کف و سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از همین رو براساس نوع کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. ما در این مقاله می‌خواهیم تفاوت دال یکطرفه و دوطرفه را بررسی نماییم. همراه ما باشید تا به بررسی موارد ذیل بپردازیم:

• دال چیست؟
• دال بتنی چیست؟
• دال یکطرفه
• دال دوطرفه
• برخی از تفاوت دال‌ یکطرفه و دوطرفه
• انواع دیگر دال‌های بتنی

دال چیست؟

قبل از آنکه به سراغ تعریف انواع دال‌های بتنی برویم بهتر است پیش زمینه‌ای درخصوص دال‌ها داشته باشیم. دال نوعی سقف بتنی است که به صورت یکپارچه و از مصالح بسیار مقاوم مانند بتن و فولاد تشکیل می‌شود، به همین دلیل به آن‌ها دال بتنی گفته می‌شود. دال‌ها در انواع سازه‌ها، عرشه پل‌ها و کف سازی کاربرد دارند. ضخامت دال‌ها بطور قابل توجهی کمتراز طول و عرض آن‌ها است.

دال بتنی چیست؟

دال یک مولفه ساختاری مسطح و دو بعدی است که نسبت به دو بعد دیگرش، ضخامت بسیار کمی دارد. عملکرد اصلی آن انتقال بار با خم شدن در یک یا دو جهت است و در سقف، کف و بام استفاده می‌شوند. صفحات ممکن است بر روی تیرهای اصلی یا بتنی یکپارچه، دیوارها یا حتی مستقیماً بر روی ستون‌ها اجرا شوند.
دال‌های بتنی بر اساس مقاومت موردنیاز، به طور کلی به دو دسته یک طرفه و دو طرفه تقسیم می‌شوند.

دال یک طرفه

برای احداث این نوع دال روی تیر سقف از روش قالب‌‌‌‌‌‌‌گیری درمحل استفاده می‌گردد که شامل تثبیت قالب، نصب استحکامات و در آخر ریختن بتن تازه است.
از دال یک طرفه بیشتر برای ارتفاع‌های 6‌‌‌‌‌‌‌‌3 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 3 الی 5  کیلونیوتن بر مترمربع استفاده می‌گردد. قابل ذکر است از این نوع دال‌ها می‌‌‌‌‌‌‌توان برای اندازه‌‌‌‌‌‌‌ بزرگ‌‌‌‌‌‌‌تر هم استفاده کرد اما هزینه و انحنای دال به همین نسبت افزایش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند.

دال دو طرفه

دال دو طرفه، سقفی است كه بار خود را به تمامی تیرها پیرامونی منتقل می‌کند. نسبت طول به عرض این دال كمتر از دو است و در حین انتقال بارها به تیرها از هر دو جهت خم می‌شود. دال دو طرفه هنگامی که باری بر آن وارد می‌شود و تحت فشار قرار می‌گیرد، شبیه بشقاب می‌شود. گوشه‌های دال دو طرفه اگر به صورت یکپارچه با تکیه‌گاه‌ها (تیرها) حمایت شود، فرو نمی‌ریزند. در این دال سهم هر تیر بسته به دهانه متغییر است (سهم بار به شکل ذوزنقه و مثلث تقسیم می‌شود).  معمولاً ضخامت دال دو طرفه بسته به دهانه بین 100 تا 200 میلی‌متر متغیر است.
ساختار این نوع از دال بسیار شبیه به ساختار دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه روی تیر سقف است با این تفاوت که به چهارچوب بیشتری نیاز دارد زیرا دال دوطرفه از هر چهار طرف حمایت می‌‌‌‌‌‌‌شود. دال روی تیر سقف برای طرفین بین 6 و 9 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 6‌‌‌‌‌‌‌‌3 کیلونیوتن بر مترمربع KN/m2  مناسب است. وظیفه تیر سقف  این است که مقاومت دال را افزایش داده تا خمیدگی و انحنای آن کاهش یابد. این دال‌ها به چهارچوب اضافی نیاز دارد.

برخی از تفاوت دال‌ یکطرفه و دو طرفه 

تفاوت دال یکطرفه و دوطرفه در مقدار و جهت قرارگیری آرماتورها است. به این صورت که دال یک طرفه فقط در‌ جهت طولی و دال دو طرفه در هر دو جهت نیاز به آرماتور خمشی دارد. دال‌ها در اسکلت بتنی به صورت درجا اجرا می‌شوند. در سال‌های اخیر و در سیستم‌های بزرگ پنل و تونلی از سقف دال (عموماً دو طرفه‌) بیشتر استفاده می‌گردد.

انواع دیگر دال‌های بتنی

در زیر به چند نوع از دال بتنی رایج اشاره می‌کنیم:

دال بتنی وافل (Waffle Slab)

نوع دیگر دال‌ها دال وافل است که یک المان سازه‌ای است و روی آن مسطح و پایین آن یک سیستم شبکه مانند دارد. معمولاً نازک است و در هر دو جهت دارای آرماتورهای تقویتی است. سقف‌هایی که از دال وافل تشکیل شده‌اند، پایداری بیشتری دارند و به همین خاطر جهت دهانه‌های بزرگ مناسب هستند.

دال بتنی مجوف (Hollow Core Slab)

در این نوع دال جهت کاهش وزن جسم دال، حفره‌هایی در داخل دال ایجاد می‌کنند که دال مجوف نام دارد. درحقیقت دال مجوف، همان بهبود یافته دال و تیر است با این تفاوت که فاصله تیرها (حداکثر 75 سانتی متر) بهینه شده و عرض تیرها بین 10 تا 20 سانتی متر کاهش یافته و دارای کمترین ضخامت یعنی بین 6 تا 10 سانتیمتر می‌باشد.

دال بتنی حبابی (Bubble Deck Slab)

برای احداث این نوع دال همانطور که از نامش پیداست از حباب‌های پلاستیکی از پیش ساخته استفاده می‌کنند. سپس استحکامات بین و روی پلاستیک را انجام می‌دهند و در آخر هم بتن تازه ریخته می‌شود.
 از مزایای این نوع دال می‌توان به استفاده دال حبابی در ظرفیت‌های بالا اشاره نمود همچنین وزن را کاهش می‌دهد و قدرت را بیشتر می‌کند. در نهایت به ستون کم تری نیاز دارد و دیگر نیازی به قرار دادن تیر یا میله زیر سقف نیست. در نتیجه کم هزینه تر بوده و به دلیل استفاده پایین از بتن مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کند.

دال بتنی کامپوزیت یا عرشه فولادی (Composite Slab)

این نوع دال بر روی کف پوش فولادی قرار گرفته و معمولاً از بتن محکم استفاده می‌شود. مثل چهارچوب عمل کرده که ساخت این دال بستگی به ضخامت کف پوش فولادی دارد. به این صورت که اگرضخامت کف پوش فولادی بین 50 یا 60mm باشد، ظرفیت دال به 3 مترهم می‌تواند برسد. اما اگر ضخامت کف پوش فولادی به 80 mm برسد ، دال را می‌توان با ضخامت 4.5 متر اجرا کرد.

دال لانه‌‌‌‌‌‌‌زنبوری (دال مشبک)

دال زنبوری که به صورت شبکه‌های مربعی است به این صورت تهیه می‌شود که ابتدا روی شبکه‌ای از آجرهای پلی استرین بتن ریخته  می‌شود و کاملاً بالای زمین قرار دارد. اغلب مناسب مناطقی است که خاک آن زیاد جا به جا نمی‌شود. جالب است بدانید از مزایای این نوع دال نسبت به دال مسطح این است که دال مسطح %30 بتن و 20 درصد فولاد کمتری مصرف می‌کند و به نسبت سایر انواع دیگر دال‌ها ارزان تر و سریعتر نصب می‌شوند.

دال صفحات هموار

ساخت صفحات هموار،  ساده و به چهارچوب ساده نیاز دارد و بصورت یک طرفه و دو طرفه ساخته می‌شود. وزنش مستقیم توسط دیوار یا ستون تحمل می‌گردد و بیشتر جهت ظرفیت 6 الی 8 متر و وزن بین 3 و 5 کیلونیوتن بر مترمربع مناسب است. همچنین دارای گنجایش مطلق پایین بوده که این امر موجب کاهش مقاومت آن شده و در برخی موارد ممکن است سبب خمیدگی آن شود.

ویژگی صفحات هموار:
هزینه پایین چهارچوب
سقف صاف
سرعت احداث

منبع: گروه تأمین محتوای فولاد24