حد مجاز زنگ زدگی میلگرد
یکی از بارزترین مشکلات موجود در حمل و نگهداری، زنگ زدگی فلزات است. به طور کلی مقاطع فولادی به هر نوع و شکلی که باشند، در محیط های باز دچار اکسایش می شود. فولاد که جز مهمی از مقاطع ساختمانی هست همواره با این مشکل روبرو بوده این موضوع به خصوص در مورد آرماتور ها صدق می کند اما با این حال باید دانست که حد مجاز زنگ زدگی میلگرد چقدر است و این موضوع تا چه حدی بر قیمت میلگرد تاثیر گذار خواهد بود.
طبق استاندارد های جهانی استفاده از مقاطع زنگ زده در ساختمان سازی توصیه نمی گردد بنابراین با کسب اطلاعاتی در خصوص حد مجاز زنگ زدگی میلگرد می توان ارزیابی کرد که چه میزان می توان از این آرماتور ها استفاده کرد.
انواع زنگ زدگی میلگرد
زنگ زدگی میلگرد ها با توجه به شرایط محیطی و رطوبت موجود، متفاوت است با این حال می توان زنگ زدگی میلگرد را به دو دسته سبک و سنگین تقسیم کرد.
زنگ زدگی سبک: در زنگ زدگی سبک میلگرد یک لایه قرمز، قهوه ای روشن یا نارنجی روی سطح آرماتور ایجاد می شود که در مراحل اولیه اکسایش قرار دارد و جای نگرانی نیست. این نوع زنگ زدگی موجب چسبندگی بیشتر به بتن می گردد.
زنگ زدگی سنگین: در زنگ زدگی سنگین ما همواره شاهد یک لایه اکسایش غیر طبیعی و ضخیم روی میلگرد هستیم در این حالت استفاده از این نوع آرماتور مجاز نمی باشد و تمامی آثار خوردگی و یا حفره های ایجاد شده نشان دهنده اکسایش شدید بوده که باید قبل از هر گونه استفاده عملیات تمیز کاری آن انجام شود.
بررسی حد مجاز زنگ زدگی میلگرد بر اساس آیین‌نامه بتن ایران (آبا)
تمامی محصولات فولادی که در ترکیبات خود آهن دارند، در محیط‌های مرطوب دچار تغییرات شیمیایی می‌شوند. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، ایجاد یک لایه زنگ‌زدگی قهوه‌ای رنگ بر سطح میلگرد است که به دلیل واکنش اکسایش رخ می دهد. این فرآیند در صورت گسترش، می تواند سطح مقطع میلگرد را کاهش داده و استحکام آن را تحت تاثیر قرار دهد.
بر اساس آیین‌نامه بتن ایران (آبا)، استفاده از میلگردهایی که تنها دچار زنگ‌زدگی سطحی شده‌اند، مجاز است و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. این آیین‌نامه، که شامل فصول و بندهای متعددی است، به طور جامع به بررسی حد مجاز زنگ زدگی میلگرد پرداخته و الزامات آن را مشخص کرده است.
مقررات پیشگیری از زنگ زدگی میلگرد
طبق بند 1-8-4 آیین‌نامه آبا، برای جلوگیری از بروز اکسایش در میلگرد، لازم است که این مصالح در محیطی کاملاً خشک و بدون رطوبت نگهداری شوند. رعایت این دستورالعمل می‌تواند از خوردگی پیشرفته و کاهش کیفیت میلگرد جلوگیری کند.
ممنوعیت استفاده از میلگردهای دچار خوردگی عمیق
در بند 4-8-2 این آیین نامه، به طور مشخص ذکر شده است که میلگردهایی که دچار زنگ‌زدگی شدید، پوسته پوسته شدن و خوردگی عمیق شده‌اند، نباید در پروژه‌های ساختمانی استفاده شوند. این ممنوعیت به ویژه زمانی اعمال می‌شود که خوردگی باعث کاهش سطح مقطع میلگرد شده باشد، چراکه این امر می‌تواند تاثیر مستقیمی بر استحکام سازه بگذارد.
شرایط قرارگیری میلگرد در محیط کارگاهی
طبق فصل هشتم آیین‌نامه، به‌ویژه در بند 4-4-1-8، توصیه شده است که میلگردها در معرض مواد آلاینده‌ای مانند چسب، روغن و سایر مواد شیمیایی قرار نگیرند. هرچند که در این بند اشاره مستقیمی به زنگ‌زدگی نشده است، اما حفظ پاکیزگی سطح میلگرد یکی از الزامات اصلی این بخش محسوب می‌شود.
در بند 5-4-1-8 از همین فصل، به صراحت اعلام شده است که میلگرد نباید در شرایطی قرار گیرد که منجر به خوردگی شدید و کاهش سطح مقطع آن شود.
روش‌های رفع زنگ‌زدگی میلگرد
در فصل چهارم این آیین نامه، زنگ‌زدگی میلگرد به‌طور گسترده تری بررسی شده است. بند 3-13-4-9 این فصل تأکید دارد که در صورت نیاز به پاک‌سازی میلگردهای زنگ‌زده، از ماسه پاشی بدون استفاده از برس سیمی بهره گرفته شود. همچنین، در بند 2-8-4-9 به روش‌های تکمیلی برای ارزیابی و انجام این فرآیند اشاره شده است.
جهت مشاهده قیمت میلگرد کلاف کلیک کنید.
بررسی حد مجاز زنگ زدگی میلگرد بر اساس استاندارد ACI
ACI که مخفف American Concrete Institute یا همان انجمن بتن آمریکا است، مجموعه‌ای از ضوابط را برای کنترل کیفیت میلگردها، از جمله حد مجاز زنگ زدگی میلگرد، تدوین کرده است. هرچند که برای تعیین این حد در پروژه‌های داخلی باید به استانداردهای ملی ایران مراجعه کرد، اما ضوابط ACI شباهت زیادی به مقررات آیین‌نامه بتن ایران دارد و بررسی آن می‌تواند دیدگاه بهتری در مورد شرایط مجاز استفاده از میلگردهای زنگ‌زده ارائه دهد.
مقررات ACI در مورد زنگ زدگی میلگرد
✅ حفاظت در برابر آسیب‌های فیزیکی:
میلگردها باید از هرگونه ضربه فیزیکی، تغییرات سطحی و خوردگی شدید محافظت شوند تا کیفیت و استحکام آنها در طول پروژه حفظ شود.
✅ شرایط نگهداری میلگرد:
بر اساس این استاندارد، محل قرارگیری میلگرد باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی، رنگ، گریس و رطوبت باشد. این موضوع باعث افزایش چسبندگی بتن به میلگرد و جلوگیری از ضعف ساختاری در سازه می‌شود.
✅ محدودیت‌های زنگ زدگی:
طبق ضوابط ACI، میلگرد نباید دارای اکسایش عمیق، خوردگی شدید یا پوسته پوسته شدن سطحی باشد. در غیر این صورت، استحکام آن کاهش یافته و ممکن است الزامات استانداردی را برآورده نکند.
✅ استفاده از میلگردهای دارای زنگ زدگی سطحی:
زنگ‌زدگی سطحی در این استاندارد به‌عنوان یک عامل محدودکننده در استفاده از میلگرد در نظر گرفته نشده است. بنابراین، اگر میلگرد دارای زنگ‌زدگی جزئی باشد اما ساختار و مقاومت آن تغییری نکرده باشد، می‌توان از آن در پروژه‌های ساختمانی استفاده کرد.
✅ پذیرش میلگردهای زنگ زده تحت شرایط خاص:
در صورتی که میلگرد دارای ترک، پوسته‌شدگی یا ناصافی سطحی باشد، تنها در صورتی مجاز به استفاده خواهد بود که همچنان حداقل استانداردهای مقاومت و استحکام را برآورده کند. در غیر این صورت، استفاده از آن در سازه‌های بتنی توصیه نمی‌شود.
نحوه زنگ زدایی میلگرد
با در نظر گرفتن این مورد که استفاده از آرماتور زنگ زده مجاز نمی باشد، بنابراین باید به فکر راه حلی برای از بین بردن این زنگ زدگی کرد. چندین روش وجود دارد که با استفاده از آنها می توان این مشکل را برطرف نمود از جمله اینکه از برس سیمی استفاده کنیم که یکی از آسان ترین و کم هزینه ترین روش های موجود برای از بین بردن زنگ زدگی آهن آلات می باشد اما به دلیل ضرباتی که تهاجمی به سطح میلگرد وارد می شود، توصیه نمی گردد.
اطلاع یافتن از حد مجاز زنگ زدگی میلگرد موجب راهنمایی و بیرون آمدن از هر گونه سردرگمی است که یک آرماتور آیا با این حالت می توان از آن استفاده کرد یا نه؟
یکی دیگر از روش های موجود که مورد تایید استانداردهای جهانی است، روغن کاری سطحی، رنگ کاری و یا به نوعی پوشش گالوانیزه و استفاده از بلو و ترکیبات شیمیایی VCI و VPI است.
جهت مشاهده قیمت میلگرد آلیاژی کلیک کنید.
جمع بندی
زنگ زدگی در محصولاتی که آهن جزء ترکیبات اصلی آنها است، امری طبیعی و اجتناب ناپذیر به شمار می‌رود. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که آهن با اکسیژن موجود در هوا و رطوبت واکنش داده و فرآیند اکسایش آغاز می‌شود. میلگرد به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی، از این فرآیند مستثنی نیست.
مطابق با استانداردهای جهانی، حد مجاز زنگ زدگی میلگرد در یک محدوده مشخص قرار دارد. این استانداردها نشان داده‌اند که حتی در شرایطی که میلگرد دچار زنگ زدگی سطحی شود، در صورتی که آسیب جدی به ساختار آن وارد نشده باشد، همچنان می‌توان از آن در پروژه‌های ساختمانی استفاده کرد.