دلایل خطر ابتلا به سرطان در محیط کار
حدود یک‌پنجم سرطان‌ها به عوامل محیطی مربوط است که باعث بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان در محیط کار می‌شود. دلایل محیطی سرطان، مواردی هستند که احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند ازجمله آلودگی هوا، اشعه فرابنفش و مادون موجود در محیط‌های سربسته.
برخی از شغل‌ها نیز که خطر بعضی سرطان‌ها را افزایش می‌دهند به‌عنوان عوامل محیطی سرطان طبقه‌بندی می‌شوند مانند کشاورزی، سم‌پاشی، نقاشی، مبل‌سازی، کار در صنایع آهن، فولاد، زغال‌سنگ، لاستیک و کار تولید یا تعمیر پوتین و کفش. سرطان‌های ناشی از كار، به دنبال مواجهه با برخی مواد شیمیایی یا عوامل فیزیکی كه سرطان‌زا شناخته‌شده‌اند، رخ می‌دهد. عوامل شیمیایی )مانند رنگ‌های تهیه‌شده از مواد غیر آلی، آزبست یا پنبه نسوز، وانیل كلراید( و عوامل فیزیكی )شامل تابش پرتوها و تحریک‌های فیزیكی( از عوامل مهم در بروز سرطان هستند.
آزبست، دود خودرو و رادون، مثال‌هایی از موارد آسیب‌رسان در محیط‌های کاری هستند. همچنین دود ناشی از مصرف سیگار در محیط‌های کاری، به افرادی که سیگار نمی‌کشند نیز آسیب می‌زند. درعین‌حال، مواجه با نور خورشید در محیط کار نیز، احتمال سرطان‌های پوست را زیاد می‌کند.
خبر خوب اینکه عمده عوامل محیطی که با مرگ ومیر ناشی از سرطان ارتباط دارند، قابل‌تغییر و تعدیل هستند و با مداخلاتی در سطح محیط‌های كاري می‌توان جان میلیون‌ها نفر را در سال حفظ نمود. با رعایت موارد بهداشتی در زندگی و محیط كار، علاوه بر پیشگیری از بروز سرطان‌ها می‌توان به كسانی كه مبتلابه این بیماری شده‌اند، امید زندگی بهتر و طولانی‌تری داد.
همان‌طور که گفته شد برخی از مواجه‌ها خطر بروز سرطان را افزایش می‌دهند ولی اینکه چرا از دو نفر که مواجهه‌های محیطی مشابهی دارند، یکی مبتلابه سرطان می‌شود و دیگری مبتلا نمی‌شود، به دلیل وجود شرایط متفاوت فردی ازجمله زمینه‌های ژنتیکی، سن، جنس و تفاوت در شیوه زندگی مانند تغذیه و فعالیت بدنی است. نکته مهم دیگر این است که شانس ابتلای یک فرد به سرطان در پاسخ به یک مواجه محیطی، بستگی به این دارد که چه مدتی، از چه فاصل ای، با چه غلظتی و هرچند وقت یک‌بار در معرض عامل خطرزا قرارگرفته است. انجام درست شیوه‌های پیشگیری از بروز سرطان‌های شغلی، مستلزم همكاری و آگاهی افرادی است كه در معرض خطر هستند، بنابراین آموزش روش‌های حفاظتی و پیشگیری به افرادی كه در مراكز صنعتی كار می‌کنند، بسیار مهم است.
انواع سرطان های شغلی
سرطان‌های شغلی بیشتر در پوست، ریه‌ها، مثانه و خون بروز می‌کنند.
سرطان پوست
حدود هفتادوپنج درصد سرطان‌های شغلی، سرطان پوستی هستند. مواجه طولانی با نور آفتاب، در بروز سرطان پوست تأثیر دارد. سرطان‌های پوستی در بین كاركنان صنایع گاز، پالایشگاه‌های نفت، تقطیر، کوره‌ها، صنایع فلزی، رنگرزی و ... یك خطر شغلی به شمار می‌آید.
سرطان ریه
سرطان ریه، یك خطر شغلی در صنایع گاز، ذوب فلزات، معادن (مواد پرتوزا مانند اورانیوم، زغال‌سنگ) و نیز کارخانه‌های آسیاب كردن آرسنیك است به‌ویژه اینكه اگر كاركنان این مراكز سیگار هم بكشند، به‌شدت بر احتمال ابتلای آن‌ها به سرطان ریه افزوده می‌شود. دیگر عوامل صنعتی كه موجب افزایش خطر بروز سرطان ریه می‌شوند عبارت‌اند از: پنبه نسوز، گردوغبار مواد رادیواکتیو و گاز رادون در كارگران معدن.
سرطان خون
در بین افرادی كه در برخی از صنایع شیمیایی كار می‌کنند سرطان‌های خون بیشتر دیده می‌شود. مشاغلی كه در معرض خطر سرطان خون هستند، عبارت‌اند از: تهیه و استخراج و پالایش بنزول ها، ساختن و به کار بردن رنگ‌ها، لعاب‌ها، مركب و مواد نگه‌دارنده، كاركنان كاغذسازی و افرادی كه با پرتوهای رادیواکتیو سروکار دارند.
سرطان مثانه
اگر سرطان مثانه زود تشخیص داده شود، درمان بیمار تا نود درصد قطعی و پایدار است. صنایع پیوسته با سرطان مثانه عبارت‌اند از: رنگ‌سازی و رنگ‌آمیزی )رنگ كردن پوست و كاغذ(، انواع رنگ‌ها، كابل سازی، لاستیک‌سازی.
بیماری‌های مؤثر بر شغل‌های مختلف
هر شغل متناسب با نوع کار و نوع تماس با مواد مختلف در معرض بیماری‌هایی قرار می‌گیرد که، این بیماری در بیشتر مواقع ممکن است بسیار خطرآفرین باشند و پیشگیری نکردن از آن‌ها خطر ابتلا به آن‌ها را بسیار افزایش دهد. این بیماری‌ها در حوضه صنعت به شرح زیر می‌باشند.
- سیگار : خطر ابتلا به سرطان ریه. این عامل در هر نوع صنعت خطرزا است.
- تولید آلومینیوم : خطر ابتلا به سرطان‌های مثانه، ریه و پوست. این عامل در صنایع آلومینیوم‌سازی خطر ابتلای بیشتری دارد.
- تولید کک و گاز از زغال : خطر ابتلا به سرطان‌های ریه و کلیه. این عامل در صنایع معادن زغال‌سنگ و تولیدکننده زغال خطر ابتلای بیشتری دارد.
- ریخته‌گری آهن و فولاد : خطر ابتلا به سرطان ریه. این عامل در صنایع آهن و فولاد خطر ابتلای بیشتری دارد.
- کروم : خطر ابتلا به سرطان ریه، پوست و مثانه. . این عامل در صنایع متالورژي، ديرگداز و شيميايي خطر ابتلای بیشتری دارد.
- رنگ‌های نقاشی : خطر ابتلا به سرطان ریه و لوسمی. این عامل در صنایع تولید رنگ و مصرف‌کننده رنگ مانند (اتومبیل‌سازی) خطر ابتلای بیشتری دارد.سیلیس : خطر ابتلا به سرطان ریه. این عامل در صنایع شیشه‌سازی، چینی‌سازی، توليد فرو سیلیس، سرامیک‌سازی، توليد آجر ماسه آهكي، ریخته‌گری، توليد سيليكات سديم، توليد ديگر مواد سيليسي به‌عنوان نیمه‌هادی در صنعت الکترونيک و توليد پشم‌شیشه خطر ابتلای بیشتری دارد.
- سیلیس : خطر ابتلا به سرطان ریه. این عامل در صنایع شیشه‌سازی، چینی‌سازی، توليد فرو سیلیس، سرامیک‌سازی، توليد آجر ماسه آهكي، ریخته‌گری، توليد سيليكات سديم، توليد ديگر مواد سيليسي به‌عنوان نیمه‌هادی در صنعت الکترونيک و توليد پشم‌شیشه خطر ابتلای بیشتری دارد.
سیگار عامل اکثر سرطان ها
مواجه با دود سیگار در محیط کار ازجمله موارد مخاطرات شغلی برای سرطان است. تعداد موارد مصرف سیگار در محیط کار، ابعاد فیزیکی محیط، تهویه هوا و سایر عوامل در این میزان مواجه مؤثر هستند. ازجمله خطرات (سیگار کشیدن غیرمستقیم) افزایش احتمال بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون، آسم و سرطان است. مطالعات در آمریکا نشان داده که 7 -4درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی مربوط به‌مواجهه افراد غیر سیگاری با دود سیگار در محیط کار است.
سیگار کشیدن غیرمستقیم توسط آژانس بین‌المللی پژوهش در سرطان به‌عنوان یک عامل سرطان‌زا در انسان شناخته‌شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مواجهه با دود سیگار در محیط کار، خطر ابتلا به سرطان را 20 درصد افزایش می‌دهد. برای مقابله با این عامل خطرناک برای سلامتی، مانند سایر عوامل خطر شغلی همچون سروصدا و عوامل شیمیایی، وضع و اجرای مقررات سالمت و ایمنی شغلی ضروری است و در زمان بررسی و مدیریت عوامل خطر لازم است آلودگی هوای محیط کار با دود سیگار را نیز در نظر گرفت.
برای جلوگیری از مواجهه افراد با دود سیگار در محیط کار، شیوه‌های مختلفی وجود دارد. مؤثرترین روش پیشگیری از (سیگار کشیدن غیرمستقیم) ، ممنوعیت مصرف دخانیات در محیط‌های کاری سربسته است. روش‌های کنترلی دیگر مانند در نظر گرفتن اتاق مخصوص سیگار کشیدن، تهویه هوا و نصب فیلتر اثربخشی کمتری دارند.
منبع: گروه تامین محتوای فولاد 24