ناترازی گاز و برق؛ چالشی جدی برای صنعت فولاد کشور
غلامرضا سلیمی، معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه در نخستین همایش سالانه کاربران توربین‌های گازی با محوریت نیروگاه‌های کلاس F، به چالش‌های جدی صنعت فولاد ناشی از ناترازی گاز و برق اشاره کرد و خواستار هم‌افزایی صنعت و نهادهای حاکمیتی برای رفع این مشکلات شد.
وی در این همایش عنوان کرد:
-
ناترازی گاز به بحرانی جدی تبدیل شده است و قطعی گاز در بسیاری از صنایع کشور موجب توقف تولید شده است. این مسئله به‌ویژه در صنعت فولاد کشور مشهود است؛ به‌طوری که تمامی کارخانه‌های تولید آهن اسفنجی، از جمله ۱۲ کارخانه تولید آهن اسفنجی یا مگامدول در گروه فولاد مبارکه، به دلیل محدودیت گاز از فعالیت بازمانده‌اند.
-
بحران انرژی محدود به گاز نیست؛ برق نیز با شرایط مشابهی روبه‌رو است و در سال‌های اخیر مدت‌زمان اعمال محدودیت‌های سالیانه انرژی به‌شدت افزایش یافته است.
سلیمی تأکید کرد که رفع این بحران نیازمند مطالبه‌گری مردم، صنوف و صنعت از نهادهای حاکمیتی است تا با تدابیر عملیاتی و چابک این ناترازی‌ها مدیریت شود.
وی در ادامه افزود:
"ما، به‌عنوان متولیان صنعت کشور، باید با هم‌افزایی و تصمیم‌سازی در کنار نهادهای حاکمیتی گام‌های موثری برای رفع ناترازی انرژی برداریم. برگزاری رویدادهای تخصصی و علمی، مانند همین همایش، می‌تواند اولین گام برای این هم‌افزایی باشد."
وی تأکید کرد:
"صنایع کشور در مواجهه با بحران ناترازی انرژی دو گزینه دارند: یا تولید خود را متوقف کنند که تصمیمی غیراقتصادی و نامعقول است، یا برای تأمین انرژی مورد نیاز خود اقدام کنند. فولاد مبارکه راه دوم را انتخاب کرده و با اتخاذ استراتژی خودتأمینی انرژی، به‌دنبال تأمین زیرساخت‌های پایدار برای تولید است."
سلیمی مسیر فولاد مبارکه را مشابه اقدام شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند سامسونگ دانست و گفت:
"این شرکت‌ها با رسیدن به توسعه‌یافتگی متوجه شدند که با وجود توانایی تولید بالا، زیرساخت‌های لازم برای حمایت از تولید خود ندارند. بنابراین، استراتژی خودتأمینی را برای تأمین زیرساخت‌های ضروری خود اتخاذ کردند. این رویکرد نشان‌دهنده یک تفکر توسعه‌محور است که فولاد مبارکه نیز آن را دنبال می‌کند."
دستاوردهای فولاد مبارکه در حوزه خودتأمینی انرژی:
- بهره‌برداری از یک نیروگاه سیکل ترکیبی ۹۱۴ مگاواتی کلاس F
- آغاز تولید نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی که هم‌اکنون ۴۰ مگاوات از برق آن به مدار وارد شده است
وی افزود:
"امسال فولاد مبارکه با استفاده از برق تولیدی خود توانست از فصل تابستان عبور کند و تولید خود را حفظ کند. در غیر این صورت، تولید فولاد مبارکه مانند بسیاری از صنایع دیگر متوقف می‌شد."
سخنرانی مدیرعامل گروه مپنا در همایش توربین‌های گازی کلاس F: توسعه فناوری و ساخت نیروگاه‌های پیشرفته
جناب آقای دکتر اولیا، مدیرعامل گروه مپنا در نخستین همایش سالانه کاربران توربین‌های گازی کلاس F، با اشاره به تلاش‌های انجام‌شده برای توسعه فناوری و بومی‌سازی نیروگاه‌های این کلاس در کشور، گفت:
"توسعه نیروگاه‌های کلاس F از سال ۱۳۹۴ با تمرکز بر بومی‌سازی تجهیزات آغاز شد و پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه حاصل شده است. این موفقیت‌ها از تولید تجهیزات جانبی تا ساخت توربین و ژنراتورهای پیشرفته کلاس F را شامل می‌شود."
ایشان توضیح دادند که گروه مپنا، با همراهی شرکت پارس، اقدام به تولید ژنراتورهای کلاس F با استفاده از دانش و لیسانس شرکت زیمنس کرده است. همچنین، توربین‌های کلاس F که در پروژه‌هایی مانند نیروگاه‌های فولاد مبارکه و سهند نصب شده‌اند، بخشی از این فرآیند بومی‌سازی را نشان می‌دهند.
دستاوردهای کلیدی ارائه‌شده توسط دکتر علی‌آبادی در این سخنرانی شامل موارد زیر بود:
- بومی‌سازی بویلرها (بویلرهای بازیافت حرارت) برای نیروگاه‌های بخار و سیکل ترکیبی از سال ۱۳۸۲ تا به امروز.
- انتقال تکنولوژی ساخت بویلرهای پیشرفته کلاس F با فشار و دمای بالا، به‌ویژه برای پروژه‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه.
- ساخت داخلی توربین‌ها و تجهیزات جانبی در پروژه‌هایی مانند دوکوهه، فولاد مبارکه و سهند.
وی افزود که این تلاش‌ها، علاوه بر تقویت توان تولید داخلی، گامی مهم در کاهش وابستگی به فناوری خارجی و توسعه پایدار در حوزه انرژی کشور بوده است.
پیشرفت‌های صنعت نیروگاهی کشور در حوزه توربین‌های کلاس F و توسعه فناوری پره‌های داغ
دستاوردهای کلیدی ارائه‌شده در سخنرانی:
-
ارتقای راندمان نیروگاه‌های سیکل ترکیبی کلاس E و F:
- از دهه ۸۰ تاکنون، نیروگاه‌های کلاس E با بهره‌گیری از بویلرهای چندفشاره (دو یا سه‌فشاره) در نیروگاه‌هایی نظیر گل‌گهر، اردکان و زنجان، راندمان خود را از ۵۰ به ۵۵ درصد رسانده‌اند.
- نیروگاه رودشور به‌عنوان نمونه‌ای از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با راندمان بالا، در آستانه راه‌اندازی قرار دارد.
-
بومی‌سازی پره‌های داغ توربین‌های کلاس F:
- از سال ۱۳۹۶، شرکت پرتو با توسعه فناوری انجماد جهت‌دار و تک کریستال، موفق به ساخت اولین پره‌های بومی توربین‌های کلاس F شده است.
- این پره‌ها، که با نام NTT-18 شناخته می‌شوند، قابل استفاده در تمامی توربین‌های ناوگان ۱۵ واحدی کلاس F هستند و امکان شخصی‌سازی و ارتقای راندمان را فراهم می‌کنند.
- اولین سری این پره‌ها تا ابتدای سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
-
توسعه قطعات مسیر داغ توربین:
- قطعات سرامیکی و فلزی مسیر داغ، که طراحی و مهندسی شده‌اند، از سال آینده برای پشتیبانی سرویس‌های توربین‌ها آماده خواهند بود.
-
اقدامات نگهداری و سرویس توربین‌های کلاس F:
- عملیات تعمیر و سرویس این توربین‌ها توسط شرکت مپنا و با همکاری کارخانجات داخلی انجام می‌شود.
- به‌عنوان نمونه، سرویس یکی از واحدهای هنگام با موفقیت آغاز شده و جزئیات آن در کارگاه‌های تخصصی همایش ارائه خواهد شد.
چالش‌های ناوگان توربین‌های کلاس F و راهکارها:
- چالش: بسیاری از توربین‌های کلاس F، که بخش مهمی از تولید انرژی کشور را برعهده دارند، به دوره‌های سرویس اساسی نزدیک شده‌اند.
- راهکار: توسعه فناوری‌های بومی در حوزه تعمیرات و قطعات یدکی، از جمله پره‌های داغ و قطعات مسیر داغ، به‌عنوان محور اصلی برنامه‌های نگهداری مطرح شد.