محاسبه قطر میلگرد و وزن آن چگونه است؟

محاسبه وزن میلگرد از‌اهمیت فراوانی برخوردار‌است که در ادامه، قصد داریم به توضیح موارد زیر به طور‌کامل بپردازیم، پس با ما همراه باشید...

• میلگرد چیست؟
• نحوه محاسبه قطر میلگرد
• وسایل اندازه گیری قطر میلگرد
• نحوه محاسبه وزن میلگرد
• جدول وزن استاندارد میلگرد
• جدول مقایسه وزن میلگرد کارخانه‌های مختلف

در مقالات قبل به طور کامل به مقوله ‌میلگرد پرداختیم. جالب است بدانید از اولین آیتم‌هایی که هر مهندس عمران باید بداند، دقت در محاسبات اجرایی یک پروژه مخصوصاً میلگرد است. محاسبه وزن و قطر یک میلگرد همراه با ابعاد و مقدار مصالح ساختمانی از قدم‌های اولیه پروژه محسوب می‌شود. چرا که محاسبه دقیق متریال آهنی و فولادی در یک سازه فلزی کمک بسیاری به استاندارد ساختمان‌ها می‌کند.

میلگرد چیست؟

میلگرد، فولادی است که برای جبران مقاومت کششی پایین بتن استفاده می‌شود. این محصول انواع مختلفی دارد: از جمله ساده، آجدار و کلاف. هرکدام از میلگردها دارای مصارف مختلفی هستند و در هر کجای جهان با استانداردهای خاصی شناخته می‌شوند. در ایران کارخانه ذوب آهن اصفهان این محصول را با استاندارد کشور روسیه تولید می‌کند.

3 روش محاسبه وزن میلگرد 

وزن میلگرد را می‌توان از راه و روش های مختلفی به دست آورد. 3 روش کاربردی و اصولی در محاسبه وزن این مقطع فولادی، جدول اشتال، جدول وزنی کارخانه، جدول استاندارد و استفاده از فرمول هستند. در ادامه این مطلب با این 3 روش آشنا خواهیم شد...

روش اول: اسفتاده از جدول اشتال 

این جدول طبق استاندارد DIN (آلمانی) تنظیم شده و جدولی استاندارد برای محاسبه وزن می‌باشد. در این جدول اطلاعاتی نظیر وزن مخصوص و مساحت سطح مقطع مربوط به هر سایز از میلگرد قرار دارد. یکی از کاربرد های اساسی آن محاسبه مقدار محصول مورد نیاز برای مسلح کردن بتن است. برای استفاده از این جدول باید ستون مساحت را بررسی کنید و کوچک ترین عددی را پیدا کنید که بزرگ تر یا مساوی مقدار مساحت میلگرد مورد نظرتان است. حالا در همان ردیف می‌توانید وزن قطعه مربوطه را پیدا کنید. 

روش دوم: از طریق جدول وزنی کارخانه تولید کننده 

هر کارخانه با توجه به ایتاندارد کورد استفاده در ساخت میلگرد، جدول محصولات خود را تنظبم می‌کند. معمولا این جدول باید توسط کارخانه ها به خریدار اعلام شود. وزن میلگرد در هر کارخانه متفاوت می‌باشد. جدول وزنی کارخانه ها از لحاظ ظاهری شبیه به جدول وزنی استاندارد است و تفاوت زیادی ندارد. شما باید در کنار وزن کیفیت ساخت را در نظر بگیرید و از محصولات کارخانه های ساخته شده و معتبر در پروژه های خود استفاده کنید.

روش سوم: محاسبه وزن میلگرد با استفاده از جدول های استاندارد

معروف ترین استاندارد های مورد استفاده در کشور ما برای ساخت میلگرد، GOST 5781 روسیه، ISNO 3132 ایران، BS 4449 بریتانیا و DIN 4888;86 آلمان هستند. در میان استاندارد های فوق، GOST 5781 کشور روسیه قدیمی ترین استاندارد ساخت این مقطع فولادی است که طبق آن محصولات در 4 گرید A1، A2، A3، , A4 طبقه بندی می‌شوند. هرکدام از استاندارد های ذکر شده دارای جدول وزنی مشخصی هستند که کارخانه ها، موظف به تولید محصولات بر اساس مقادیر اعلام شده در آن ها هستند. واحد وزن میلگرد در این جدول ها بر حسب متر است. شما می‌توانید به راحتی وزن هر شاخه را با ضرب عدد درج شده در جدول در طول شاخه محاسبه کنید. 

نحوه محاسبه قطر میلگرد

مهندسین متخصص و کارکشته به محض دیدن میلگرد می‌توانند قطر آن را تشخیص دهند ولی افراد تازه کار در این محاسبه دچار خطا می‌شوند. پس احتیاج دارند تا با دستگاه و ابزار قطر میلگرد را تشخیص دهند.

با دانستن وزن محصول می‌توان محاسبه قطر میلگرد را به راحتی انجام داد. در صورت داشتن وزن میلگرد با فرمول زیر می‌توان قطر میلگرد را محاسبه کرد.

وزن یک متر میلگرد= (وزن مخصوص)*۷۸۵۰*یک متر**۴( d^2 *۳٫۱۴)

وسایل اندازه گیری قطر میلگرد

• 1- طناب

به وسیله یک طناب می‌توان قطر میلگرد را محاسبه کرد. با پیچیدن طناب دور محیط دایره شکل میلگرد، می‌توان محیط دور دایره را اندازه گرفت.

• 2- استفاده از انگشتان دست

بعضی از مهندسین، از قبل بندهای مختلف انگشتان خود را اندازه زده و با گذاشتن انگشت روی میلگرد به راحتی سایز میلگرد را متوجه می‌شوند. این روش بهترین روش برای کنترل سایز میلگرد هاست، بدون آنکه آرماتور بند یا پیمانکاران متوجه شوند. ولی برای تشخیص دادن میلگرد 18 از 20 با بند انگشت، وقتی فقط 2 میلی متر با هم تفاوت دارند کار آسانی نیست .

• 3- آچار فرانسه

می‌توان از آچار فرانسه کمک گرفت و دهانه آچار را باز کرد. در داخل آرماتور گذاشت و سپس سایز آن را با کمک متر مشخص کرد.

• 4- شابلون

برای اندازه گیری این محصول می‌توان از شابلون‌هایی استفاده کرد که مخصوص این کار هستند. این شابلون مانند یک قیچی باز است که اندازه آرماتور را نشان می‌دهد.

• 5- کولیس

یکی از دقیق ترین ابزارها برای محاسبه قطر میلگرد، کولیس است. این وسیله شبیه به آچار فرانسوی است که بر روی دسته‌اش یک خط کش دقیق وجود دارد و سر این ابزار یک لبه چاقویی شکل دارد که برای اندازه گیری قطر هسته، میله‌های شیاردار یا همان نوع آج دار استفاده می‌شود. برای استفاده از این محصول باید مفهوم قطر اسمی برای میلگرد ساده یا میلگرد آجدار را توضیح داد.

قطر اسمی میلگرد ساده در برگه شناسایی محصول آورده می‌شود و معادل قطر دایره‌ای است که مساحت آن برابر با مساحت مقطع عرضی میلگرد است.

قطر اسمی میلگرد آجدار بسته به نوع آن به سه دسته تقسیم می‌شود. این تقسیم بندی شامل قطر اسمی، قطر زمینه‌ای که آج را در نظر نمی‌گیرند و قطر خارجی که فقط آج را در نظر می‌گیرند، می‌باشد. به طور مثال میلگرد 16 شامل این موارد می‌شود؛ قطر اسمی 16، قطر زمینه‌ای 15، قطر خارجی 18.

در میلگرد ساده 240 قطر آن بین 8 تا 28 میلی متر در شاخه و 8 تا 16 میلی متر در نوع کلاف است و در تناژ 1.5 تا 2 تن بسته بندی می‌شود.

نحوه محاسبه وزن میلگرد

عموماً برای به دست آوردن وزن میلگرد از جداول مربوط به استانداردهای ساختمانی استفاده می‌شود. در صورت عدم دسترسی به این جداول می‌توان محاسبات را براساس فرمول زیر انجام داد.

از این فرمول که به فرمول استاندارد دین (DIN) مشهور است، برای محاسبه وزن انواع میلگردهای ساده، میلگرد آجدار و همچنین محاسبه وزن کلاف استفاده می‌شود. (اعداد به میلی متر جایگذاری می‌شوند.)

روش سریع برای محاسبه وزن میلگرد که بیشتر در کارگاه ها استفاده می‌شود عبارت است از:

نمره میلگرد به توان ۲ تقسیم بر ۱۶۲
بعنوان مثال وزن یک شاخه میلگرد 8 به طول 12 متر اینگونه محاسبه می‌گردد که 8 را در 8 ضرب و تقسیم بر 162 می‌نماییم و جواب را در طول که همان 12 است ضرب می‌کنیم که جواب 4 می‌شود.وزن یک شاخه میلگرد ما 4 کیلوگرم است.

وزن هر شاخه میلگرد 12 متری با توجه به استاندارد جهانی (استاندارد دین) محاسبه شده است.