جهت اتصال دو قطعه فلزی مانند ورق و یا لوله فولادی از روشهای مختلفی استفاده می کنند که یکی از این روش ها که اغلب جهت اتصال دو ورق فولادی استفاده می کنند پیچ و مهر و پرچ می باشد که امکان جدا شدن از یکدیدگر را ندارند، بنابراین در اینجا استفاده از پرچ می تواند بهترین گزینه باشد.
پرچ چیست؟
پرچ کردن (Riveting ) یا همان پهن کردن سر میخ کوبیده شده هست که نتوان آن را خارج کرد و با فشار مکانیکی زیاد صورت می گیرد و جهت اتصال دائمی 2 یا چند قطعه به یکدیگر است.
عملیات پرچ کاری
پس از انتخاب نوع پرچ و سوراخ کردن قطعات مورد نیاز با قرارداد میخ پرچ در سوراخ، پرچ کاری انجام می گردد، که دارای سه مرحله است اما می بایستی موارد ذیل در حین انجام کار حتماً رعایت گردد:
-
ایجاد سوراخ: قابل ذکر است این سوراخ باید دارای عمقی مناسب باشد تا به راحتی پرچ از آن عبور و از طرفی سوراخ بزرگ نبوده که پرچ در آن جابجا شود و یا به زبان عامیانه لق نزند.
-
انجام پرچ کاری و اتصال دو قطعه به یکدیگر
-
در این مرحله پرس کردن سر قفل ها است که با استفاده از دستگاه پرچ کاری دو قطعه کاملاً به یکدیگر متصل می شوند.
انواع میخ پرچ
میخ پرچ دارای انواع گوناگونی می باشد که با توجه به نوع کار و محل اتصال گزینه مناسب را انتخاب می نماییم که در ذیل به بررسی هر یک می پردازیم.
میخ پرچ شانه دار
میخ پرچ شانه دار از یک سمت شانه ای و توپر و از طرف دیگر دارای کلاهک می باشد و دارای یک سورخ کوچک با قطر خیلی کوچک است و کلاهک های آن بیضی، مسطح ، دکمه ای و شمشیری می باشد. این میخ مقرون به صرفه بوده و سرعت اتصال آن بالا می باشد و قابلیتی که این نوع میخ دارد این است که پس از پرچ خاصیتی چرخشی و اتصال دائمی داشته و سرعت مونتاژ آن بسیار بالا می باشد.
میخ پرچ افشان
در این نوع میخ جهت اتصال بین فوم و قطعات نرمی که نیاز به اتصال محکم ندارد استفاده می گردد، و فشار وارد شده در سطح کار پخش شده در نتیجه آسیبی به سطح کار وارد نمی شود.
میخ پرچ آلومینیومی
میخ پرچ آلومینیومی و یا زنگ نزن جنس آلومینیومی دارند اما جنس داخلی آن ها فولادی است و در مکان هایی که رطوبت بالا دارند استفاده می گردد.
میخ توپر
میخ تو پر بصورت استوانه فلزی است که از قدیمی ترین میخ ها می باشد و اغلب در بدنه هواپیماها و پل های فلزی استفاده می شوند.
میخ های پرچ های تو خالی یا ( پرچ کور )
از پرکاربردترین نوع میخ ها میخ توخالی است و از دو قسمت بدنه پرچ و میخ تشکیل شده و قسمتی از میخ، داخل بدنه پرچ قرار می گیرد که از قبل بریدگی داشته که ناچ گویند. و با بیرون کردن میخ از بدنه بوسیله پرچ کن حجم بدنه افزایش و این افزایش موجب اتصال قطعات به یکدیگر می شوند.
میخ های نیمه خالی یا ( نیمه پر )
میخ های نیمه خالی با میخ های توپر شباهت زیادی دارند فقط با این تقاوت که داخل آن خالی بوده و جهت پرچ آن نیاز به فشار زیادی نیست.
دستگاه پرچ ورق فلزی (Riveting-Machine)
صنعتگران جهت اتصال قطعات فلزی و حتی پلاستیکی از عملیات پرچ کاری بسیار استفاده می کنند، دستگاه های پرچ ورق فلزی بصورت دستی و تمام اتوماتیک در بازار موجود می باشد که ساده ترین نوع دستی آن می توان به پرچ ورق فلزی انبر پرچ اشاره نمود.
این دستگاه دارای یکسری پستانک بوده که قابلیت تعویض را داشته و بر اساس نوع پرچ و قطعه انتخاب می گردد کار کردن با این دستگاه به اینصورت است که دستگاه پرچ را به صورت قائم بر روی قطعه قرار داده و پستانک روی قطعه چسبیده و عملیات پرچ انجام می گیرد.
انواع انبر پرچ
-
انبر پرچ آکاردئونی
-
انبر پرچ دسته بلند
-
انبر پرچ دسته بلند
-
دستگاه پرچ بادی
-
دستگاه پرج برقی
ویژگی های میخ پرچ
میخ پرچ به عنوان یک رابط بین دو قطعه قرار می‌گیرد لازم است از خواصی برخوردار باشد تا متناسب با شرایط مربوط به آن اتصال خاص باشد. از جمله این شرایط خاص می‌توان به جنس قطعه، قطر، وضعیت آب و هوایی که قطعه در آن قرار گرفته و... اشاره کرد. با در نظر گرفتن موارد گفته شده می‌توان ویژگی های لازم برای میخ های پرچ جهت هماهنگی با محیط اتصال را شامل میزان مقاومت میخ پرچ نسبت به مقاومت ورق یا قطعه متصل شده در برابر فشار، سازگار بودن جنس پرچ با قطعه متصل شده و عدم بروز مشکلات شیمیایی، قابلیت دسترسی به پرچ پس از اتصال، متناسب بودن پرچ برای تحمل فشار ناشی از وزن قطعات، میزان مقاومت پرچ در برابر فرسایش ناشی از باد و باران و سازگاری با شرایط آب و هوایی منطقه ای که مجموعه اتصال در آن قرار دارد، دانست.
منبع: گروه تأمین محتوای فولاد24