تاریخ ساختمان سازی و فولاد تقریباً به لحظه‌ی اختراع فولاد باز میگردد. این دو به شدت با هم گره خورده‌اند و حتی هیچ کسی نیست که برای ساختمان سازی به فولاد و محصولات فولادی اعم از میلگرد و تیرآهن فکر نکند و حتی بسیاری از افراد ساختمان سازی بدون فولاد را غیر ممکن می‌دانند. اما آیا فولاد هنوز هم بهترین ماده برای ساختمان سازی است؟
نگاهی به تاریخ ساختمان سازی و فولاد
از زمانی که در دهه‌ی 1800 میلادی اولین آسمان خراش در شیکاگو ساخته شد، فولاد نقش بسیار مهمی در ساخت ساختمان های تجاری ایفا کرده است. قبل از فولاد هم آهن بسیار محبوب شده بود. اما آرام آرام به این واقعیت پی بردند که قرار دادن تیرها در بتن باعث می‌شود که ساختمان های بسیار بلند بسازند. نکته‌ی مهم این بود که این ساختمان ها در برابر آتش هم مقاومت بیشتری از خود نشان دادند. از همان زمان بود که آلیاژ آهن و کربن به عنوان محبوب ترین ماده در ساختمان سازی به کار بسته شد. حتی این ماده را برای محیط زیست بسیار مناسب دیدند و در واقع این تولید را یک موفقیت اقتصادی بسیار بزرگ دانستند که این باور تا امروز هم ادامه دارد. تاریخ ساختمان سازی و فولاد باهم گره خورده است اما آیا جدایی از آن ممکن است؟
نگاهی به اوضاع اقتصادی بازار فولاد
قیمت سهام شرکت های فولادی در کل دنیا رو به کاهش است. پس پر بی راه نیست اگر این سوال را مطرح کنیم که آیا فولاد هنوز هم بهترین ماده برای ساختمان سازی است یا نه. صنایع فولاد چندان از شر این مشکلات اقتصادی اخیر در امان نبوده است. بسیاری از بزرگان فولاد امریکا در پی کاهش میزان مصرف فولاد در ساخت و ساز دچار کاهش درآمد شده‌اند. شرکت‌های فولادی هم دنبال این هستند که در این طوفان اقتصادی این سالها دوام بیاورند و البته ساخت و ساز کمتر مساوی با اشتغال کمتر نیز هست. از سوی دیگر قیمت مواد خام تولید فولاد رو به افزایش است و همین امر قیمت فولاد را بالاتر خواهد برد. وقتی قیمت فولاد بالا برود یعنی قیمت تمامی محصولات فولادی ساختمانی بالاتر خواهد رفت و این خودش تأثیر بسیاری در ساخت و ساز خواهد داشت.
مواد ساختمانی جدید
درست است که هنوز هیچ ماده‌ای به عنوان جانشین فولاد در ساختمان سازی معرفی نشده است اما این روزها از مواد کامپوزیتی و تمبرهای مهندسی شده در بسیاری از پروژه های ساختمانی استفاده می‌شود.
تمبرها
شرکت‌های تمبرهای مهندسی شده تمرکز خود را روی چوب گذاشتند و از آن به دنبال رسیدن به تمبرهای با قابلیت بازیافت رفتند. امروزه توجه بسیاری به تمبرهای مهندسی شده به عنوان جایگزینی برای فولاد جلب شده است. به عنوان مثال در ساختمان رسانه و هنر جدید موسسه‌ی نلسن مارلبرو در نیوزلند از همین چوب‌های مهندسی شده به جای فولاد استفاده شده است. شرکت سازننده‌ی این ساختمان اعلام کرده است که روز به روز بر تعداد سفارشات آنها برای ساخت ساختمان های غیر فولادی افزوده می‌شود.
مواد کامپوزیتی
از نمونه مواد کامپوزیتی می‌توان به پلاستیک‌های محکم شده‌ی فیبری (FBR) اشاره کرد. آلیاژهای فلزی جدید هم در حال پیدا کردن طرفدارهای خود هستند. کامپوزیت‌ها می‌توانند قابلیت های بیشتری نسبت به فولاد داشته باشند. سبکتر باشند، ارزانتر باشند ، نرم تر باشند و در عین حال استحکام بالاتری داشته باشند. البته هنوز نمی شود روی ارزان بودن این مواد حساب باز کرد زیرا جدید هستند و هر ماده ی تازه‌ای قیمت بالایی دارد.
فولاد مسکونی
در ساختمان سازی مسکونی فولاد روز به روز محبوب می‌شود. در گذشته سازندگان چوب را به فولاد ترجیح می‌دادند اما کم کم فولاد محبوبیت بیشتری پیدا کرد. چیزی باعث محبوبیت فولاد در ساختمان سازی مسکونی می‌شود قیمت مناسب و میزان مصرف انرژی است. البته محبوبیت فولاد در ساختمان های مسکونی بیشتر می‌شود اما هنوز در بسیاری از مکان ها ساختمان‌های فولادی کمی پیدا می‌شود. در سال 2002 دپارتمان مطالعات مسکن امریکا اقدام به اخت یک خانه‌ی فولادی در کنار یک خانه‌ی چوبی کرد تا این دو را باهم مقایسه کند. قیمت خانه‌ی فولادی 14 درصد بیشتر بود و زمان بیشتری هم برای ساخت نیاز داشت. اما از سوی دیگر استحکام این خانه و مقاومت آن در برابر عوامل طبیعی و... بسیار بیشتر است و البته همه‌ی اینها بدون آنکه چندان به وزن خانه افزوده شود اتفاق می افتد. همین امر باعث افزایش محبوبیت استفاده از فولاد در مکان‌هایی می‌شود که در معرض زمین لرزه و طوفان و گردباد و... بیشتری هستند. فولاد در برابر آتش هم بسیار مقاومتر است.
نقاط ضعف و قوت فولاد
دو سه مشکل اساسی در استفاده از فولاد وجود دارد. در مکان‌های بسیار مرطوب، نواحی ساحلی، و حتی اتاق‌هایی مثل حمام و دستشویی که زیاد خیس می‌شوند، فولاد زنگ می‌زند. برای این امر باید فولادهای ضدزنگ استفاده کرد و این هزینه‌ها را بسیار بالا می‌برد.مشکل دوم ساخت ساختمان‌های عایق است. فولاد رسانای بسیار خوب گرما و سرماست و همین امر باعث شده که برای عایق بندی ساختمان‌های فولادی مجبور شوند از عایق های بیشتری استفاده کنند.
از مهمترین نقاط قوت فولاد قابلیت بازیافت آن است. فولاد عمر بسیار طولانی دارد و می‌تواند عیناً مثل روز اولش بازیافت شود و آسیبی به محیط زیست نمی‌رساند. فولاد مثل دیگر مواد مثلاً پلاستیک نیست که کیفیت خود را بعد از بازیافت از دست بدهد. دور ریز فولاد از تمامی موادی ساختمانی کمتر است و حتی از همان هم می‌شود پس از یک فرآیند بازتولید استفاده کرد.
نتیجه گیری
با وجود چند نقطه ضعف و برخی مشکلات، فولاد هنوز هم بهترین ماده برای ساختمان سازی است. چه ر ساختمان های مسکونی و چه ساختمان های تجاری، اسکلت فولادی کماکان بهترین گزینه است و هنوز هم بر محبوبیت آن افزوده می‌شود.
به نقل از Time Rime