در آشنایی با انواع لوله و کاربردهای آن (قسمت اول) با لوله و نحوه‌ی ساخت آن آشنا شده و به معرفی انواع لوله پرداختیم. همچنین نحوه‌ی اندازه گیری و فرمول وزنی لوله‌ها را شرح دادیم. در این قسمت با انواع لایه نشانی لوله و لوله فلزی و کاربردهای آن آشنا خواهیم شد.
لایه نشانی لوله
برای جلوگیری از پوسیدگی لوله بر روی آن لایه نشانی انجام می‌شود. معمولاً طول عمر این لایه نشانی ها بالاست. سه نوع لایه نشانی اصلی وجود دارد:
1- لایه نشانی فلزی
در این نوع از لایه نشانی از یک فلز برای پوشش سطح لوله استفاده می‌شود. از مهمترین انواع این نوع از لایه نشانی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- گالوانیزه کردن (که شامل سطح داخلی و خارجی می‌شود)
- پوشش سربی (این روش شامل دو نوع بسط یافته و محدود می‌شود)
- پوشش آلومینیوم (که شمال سطح داخلی و حارجی می‌شود)
- پوشش با کروم
- آبکاری فلزی لوله (که شامل سطح داخلی و خارجی می‌شود)
2- لایه نشانی غیر فلزی
در این لایه نشانی از مواد غیر فلزی برای پوشش سطوح لوله استفاده می‌شود. از مهمترین نمونه های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روغن کاری
- رنگ: رنگ خود شامل دو مدل رنگ روغن و رنگ رزین است. رنگ روغنی می‌تواند رنگ ساده یا به همراه وارنیش روغنی باشد. اما رنگ رزین دارای چهار نوع است که به ترتیب رنگ رزین ایپاکسی، رنگ رزین نفنول، رنگ رزین آلکید و رنگ رزین آمینوآلکید هستند.
- لایه نشانی پلاستیک: مهمترین پلاستیک استفاده شده در این لایه نشانی، ترموپلاستیک ها یا پلاستیک‌های حرارتی هستند. ترموپلاستیک‌های فلوئورکربن شامل تفلن و کینار می‌شوند. از مهمترین ترموپلاستیک‌های آلی نیز می‌توان به PVC، PP، PVDF اشاره کرد که هریک هماهنگ با کاربرد لوله بر روی آن قرار می‌گیرند.
- قیر: آسفالت و محلول غلیظ زغال سنگ از مهمترین انواع آن هستند.
- انواع دیگر پوشش ها: از مهمترین آنها باید به بتن، شیشه و لاستیک اشاره کرد. لاستیک خودش شامل سه نوع لاستیک طبیعی، لاستیک سخت و لاستیک بوتیل می‌شود.
3- پیچیدن لوله
در این روش همانطور که از نامش پیداست لوله را در یک سطح نازک شبیه کاغد می‌پیچند. این سطح معمولاً دولایه دارد. ابتدا لوله را با قیر لایه نشانی کرده و سپس دور آن را با کاغذ‌های مخصوص می‌پیچند. در موارد خاص این کار را دو مرحله انجام می‌دهند یا از هرکدام از لایه‌ها دو بار استفاده می‌کنند.
طول لوله فلزی
معمولاً طول لوله‌های تولید شده 21 فوت است. البته لوله‌ها به هر اندازه‌ی دلخواهی قابل تولید هستند که معمولاً عددی بین 17 تا 24 فوت مد نظر است. به این نوع لوله با اندازه‌ی دلخواه SRL می‌گویند. نوع دیگر آن، لوله با ابعاد دلخواه دوبل است که طولی بین 37 تا 44 فوت دارد و به آنها DRL می‌گویند.
انتهای لوله
معمولاً انتهای لوله را به پنچ شکل تمام می‌کنند:
- پیچ‌دار با واشر
- پیچ‌دار بدون واشر
- ساده
- خمیده به داخل (30 درجه)
- شیار دار: این کار به منظور ایجاد قابلیت جفت شدن مکانیکی با قطعه‌ای دیگرانجام می‌شود و کاربردهای ویژه‌ای به این لوله می‌دهد.
کاربردهای لوله
لوله یکی از پرکاربرترین محصولات فولاد است و استفاده از آن در زمینه های بسیار مختلفی انجام می‌شود، اما مهمترین کاربردهای آن در ساخت و ساز و انتقال سیالات است که شامل و نفت و گاز و محصولات نفتی و شیمیای و آب و فاضلاب می‌شود.
کاربردهای ساختمانی
اهمیت لوله در ساختمان‌سازی بسیار واضح است. به دلیل انعطاف بالای آن در جنس و طراحی، مهندسین عمران و معماری این قدرت را دارند که لوله‌های مورد نظر خود را مطابق با استانداردهای خود طراحی کنند. استفاده‌های بسیار زیادی از لوله می‌شود به عنوان مثال به عنوان محافظ پیاده‌رو بر روی پل‌ها و حتی در ابعاد بزرگ در گارد ریل بزرگ‌راه‌ها از لوله استفاده می‌شود. در ابعاد کوچکتر لوله و کاربرد آن می‌توان به دوچرخه اشاره کرد که بدنه آن تماماً از لوله ساخته شده است.
انتقال سیالات
از لوله معمولاً برای انتقال سیالات استفاده می‌شود. نام خط لوله هم از همین می‌آید. خطوط لوله‌ی نفتی یکی از مهمترین کاربردهای لوله در صنایع هستند. یکی از بزرگترین خطوط لوله‌ی نفتی در دنیا، خط لوله‌ی آلاسکای آمریکاست که بیش از 800 مایل طول دارد و قطر آن 48 اینچ است.
از لوله‌ی برای انتقال آب نیز استفاده می‌شود. تمامی انتقالات آب شهری از طریق لوله انجام می‌شود. همچنین در ساختمان‌های ضد آتش، برای لوله‌کشی آب سیستم‌های اطفاء حریق هم از لوله ضد زنگ استفاده می‌کنند.
بسته بندی فولادی
گاهی لوله به عنوان نگهدارنده و برای بسته بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لوله‌ها در واقع نگه‌دارنده‌ی لوله‌های انتقال آب و دیگر سیالات بوده و برای زیر جاده‌ها و خطوط آهن بسیار مناسب هستند. در این روش پس از خاک برداری، لوله‌ی نگه دارنده به دور لوله‌ی انتقال پیچیده شده و همزمان با پایین رفتن در خاک یک چرخنده خاک جابه‌جا شده را به جای خود و به روی لوله‌ی نگهدارنده، باز می‌گرداند.
بازیافت لوله
یکی از مهمترین مسائل در صنایع فولاد امروز، مسئله‌ی بازیافت است. هر محصول فولادی تولید شده در صنایع آهن و فولاد امروز باید قابلیت بازیافت داشته باشد در غیر این صورت به زودی بازار خود را از دست خواهد داد. بسیار مهم است که لوله با قابلیت بازیافت تولید شود. برای این منظور باید مقدار مواد قابل بازیافت در تولید آن زیاد بوده و موارد غیرقابل بازیافت آن باید به راحتی از خود فولاد جدا شوند. صنایع همیشه برای سودهای بالا تمرکز خوبی بر بازیافت داشته اند. امروزه 88 درصد کل محصولات فولادی و 100 درصد فولادهای ساختمانی، قابل بازیافت هستند و لوله هم جزئی از همین هاست.
منبع: گروه تامین محتوای foolad24