به لوله های فلزی که سطح آن را با فلز روی پوشش می دهند لوله گالوانیزه گفته می شود. لوله های گالوانیزه بسته به نوع و محل استفاده گالوانیزه می شوند. ضخامت پوشش در لوله های گالوانیزه متفاوت می باشد و بسته به نوع کاربرد لوله ضخامت کم یا زیاد می شود. بر اساس جنس نوع فلز لوله گالوانیزه را می توان به دو دسته کلی لوله های گالوانیزه آهنی و لوله های گالوانیزه فولادی تقسیم کرد.
لوله گالوانیزه فولادی چیست؟
جنس این لوله ها از فولاد نرم است و برای ساخت آن ورق فولاد را با فشار از داخل قالب عبور می دهند و بعد از آن درزهای موجود را بهم جوش می دهند تا فاصله و درز لوله ها از بین برود. در گام بعدی برای جلوگیری از زنگ زندگی لوله ها را در ظرفی از گالوانیزه یا همان روی پوشش می دهند.
این نوع لوله ها نسبت به اسید از حساسیت بیشتری برخوردار هستند. هر نوع اسیدی که برای چدن مضر باشد برای لوله های گالوانیزه فولادی نیز مضر خواهد بود. این لوله ها با آب واکنشی نشان نمی دهند و هرچه بیشتر در مجاورت آب باشند باعث سخت تر شدن هرچه بیشتر آن ها خواهد شد.
لوله های گالوانیزه در بازار بیشتر با نام لوله های آهنی سفید شناخته می شود. بیشترین استفاده از آنها برای تهویه انجام می شود. در نامگذاری فرقی بین این دو نوع لوله گذاشته نمی شود اما لوله های فولادی گالوانیزه نسبت به لوله های گالوانیزه آهن سبک تر هستند.
لوله آهنی گالوانیزه چیست؟
جنس این لوله‌ها از آهن سفید نورد شده می‌باشد که درزهای آن توسط دستگاه درز جوش به یک دیگر جوش داده می‌شود و لوله را در درون وان مذاب فرو می‌برند تا به طور کامل درزگیری شود لوله آهنی گالوانیزه به دلیل رنگ خاکستری که دارد به راحتی قابل شناسایی است و معمولاً به اندازه‌های شیش متری در بازار یافت می‌شود. به این لوله ها، لوله های درزدار نیز گفته می شود. این لوله بر حسب نیاز بازار به دو صورت سبک و سنگین ساخته می شوند.
نحوه گالوانیزه کردن لوله (گالوانیزاسیون):
روش معمول برای تولید لوله گالوانیزه روش غوطه ور سازی گرم این لوله ها می باشد. در این روش ابتدا لوله ها را به واحد آماده سازی مطابق با استانداردهای مجاز منتقل می کنند تا این لوله ها بتوانند پوشش فلز روی را بهتر جذب کرده و عمل گالوانیزه شدن بهتر انجام گیرد. در مرحله اول لوله ها چربی گیری شده و پس از آن زنگ آهن آز سطح لوله ها زدوده می شود. پس از آن نیز به محلول فلاکس وارد گردیده و آغشته می شوند.
محلول فلاکس سبب می گردد که مواد روی سطح فولاد بهتر نفوذ کنند. لوله ها پس از آغشته شدن به ماده فلاکس، وارد دستگاه گالوانیزه شده و در کوره های مخصوص دمای لوله ها به ۱۲۰ درجه سانتی گراد خواهد رسید. پس از آن که سطح لوله ها در کوره خشک می گردد، لوله ها وارد حمام فلز روی شده و به مدت زمان ۱ دقیقه در دمای ۴۵۰ درجه سانتی گراد قرار خواهد گرفت. پس از آن لوله های آغشته به فلز روی را سریعا از حمام روی خارج می کنند.
پس از خارج ساختن آن ها، فلز اضافه روی سطح خارجی و داخلی لوله ها به سرعت توسط بخار و دمش هوا پاک می گردد و به جهت جلوگیری از تشکیل شدن آلیاژی از فلزهای آهن و روی، این لوله ها سریعا به داخل آب سرد فرو برده می شوند. بخش پایانی این محصول دنده می شود و برای حفاظت از دنده ها و شناسایی آن ها درپوش پلاستیکی برروی آن ها نصب می گردد.
-لوله گالوانیزه گرم
گالوانیزاسیون به روش غوطه وری گرم به زبان ساده یک پوشش است که در آهن یا فولادی که از نظر ترکیب و طراحی مناسب برای گالوانیزه است توسط فروبردن در وان مذاب روی تشکیل می‌گردد.
-لوله گالوانیزه سرد
اين روش به اين صورت است كه مي توان از طريق الكتروليز نمك های روی در داخل يك محلول آبي, هر قطعه ای از قبيل ورقهای كويل شده و يا كويل نشده را پوشش داد. اصل اين روش با استفاده از الكتروليت اسيدی نيز انجام مي شود. در اين روش ضخامت لايه روی ايجاد شده كمتر از ضخامت لايه پوشش روی در حالت غوطه وری گرم بوده و معمولا از اين روش در مصارف خانگی استفاده می شود.
ویژگی های کلی لوله گالوانیزه :
- ضریب هیزم ویلیام این لوله ها بر حسب اینچ می باشد.
- طول لوله های گالوانیزه شش متر می باشد.
- اتصالات آن قفل, کمربند و برشن است.
- این لوله ها به وسيله دنده پيچی به يكديگر وصل می شوند.
- کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های ۶ متری و دو سر دنده با قطر2/1 اینچ تا ۸ اینچ تولید می گردند. قطر این لوله ها معمولاً قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. در بازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند.
ویژگی مهمی که این نوع لوله دارد این است که برای نصب نیازی به دستگاه جوش ندارد و برای اتصال کافی است به وسیله دنده هایی که در ابتدا و انتها درست شده به یک دیگر متصل و توسط عناصر مناسب آب بندی تا قابل استفاده شود. در صورت خراب شدن نیز به راحتی قابل مشاهده و تعویض است.
نکته: از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود. این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند.
کاربرد لوله گالوانیزه:
- انتقال آب و گاز
- لوله کشی ساختمان، تخلیه فاضلاب، تصفیه خانه ها
- گلخانه ها
- لوازم بهداشتی
- تهویه هوا
- حصار کشی
- سازه فلزی
- دکل های مخابراتی کابل برق
- و ...
معمولاً از لوله گالوانیزه برای انتقال حرارت، گاز و آب یا در گلخانه ها استفاده می گردد. ایجاد زنگ آهن در لوله های فولادی سبب آلوده شدن اتصالات و مخلوط شدن با باکتری ها می گردد. هم چنین به علت حضور زیاد فلزات سنگین در آب، لوله های فولادی معمولا دچار خوردگی شده که این مورد سبب آسیب رساندن به بدن انسان می گردد. بنابراین استفاده از این محصول در صنایع آب بسیار مهم می باشد.
بسیاری از افراد فکر می کنند لوله گالوانیزه گران تر است، اما اگر شما طول عمر آن در نظر داشته باشید، در دراز مدت می تواند هزینه را کاهش دهد.
در صورت نیاز به خرید و یا فروش ورق گالوانیزه می توانید در سایت فولاد24 ثبت نام و نسبت به ثبت آگهی خرید و یا فروش خود اقدام نمایید، این سایت می تواند به شما در خرید و یا فروش این محصول کمک نماید.
منبع: تهیه شده در گروه تأمین محتوای فولاد۲۴