رقابت برای کرسی‌های از دست رفته فولاد مبارکه به راند دوم رسید
به گزارش خبرگزاری فارس ، در اصول حاکمیت شرکتی و افزایش صرفه به مقیاس بنگاه‌های تولیدی، تسلط یک بنگاه بر زنجیره تولید یکی از مهم‌ترین مسائل برای کاهش هزینه‌ها، کنترل تنش با صنایع بالادستی و پایین‌دستی و همچنین بهبود فرآیند تولید است که در همه کشورهای صنعتی، این سیاست با ابزارهایی نظیر ادغام عمودی و افقی و متناسب‌سازی گلوگاه‌های زنجیره تولید دنبال می‌شود.
بر همین اساس است که در طی یک دهه اخیر، چین ادغام فولادسازان را به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی توسعه صنعتی خود مطرح کرده و در نظر دارد از 800 شرکت کوچک و بزرگ فولادی خود، نهایتاً به دو گروه فولادسازی بزرگ رسیده و بیش از 70 درصد از تولید فولاد چین در اختیار 10 فولادساز برتر این کشور قرار گیرد.
ادغام عمودی راهکارهای برای توسعه زنجیره تولید
دولت‌ها سعی می‌کنند برای قرار دادن صنایع مزیت دار در ریل توسعه، تسهیلاتی برای ادغام عمودی یا افقی آن‌ها فراهم کرده و هزینه‌های تولید، حمل و فروش را با اتکا به افزایش صرفه به مقیاس، کاهش دهند.
در صنایع فولادی، عمدتاً این کار با خرید سهام شرکت‌های بالادستی و سرمایه‌گذاری فولادسازان در معادن سنگ‌آهن و ذغال‌سنگ معنا پیدا می‌کند و در ایران نیز در طی یک دهه اخیر، فولاد مبارکه از جمله شرکت‌های پیشرو در این عرصه بود و با سرمایه‌گذاری عظیم، توانست زنجیره تولید خود را از سنگ تا ورق توسعه دهد.
عدم تناسب در زنجیره تولید فولاد کشور در خلال دهه 80 و اوایل دهه 90 و عدم وجود پیوستگی لازم بین تولیدکنندگان سنگ‌آهن و گندله و فولاد سازان موجب شد تا به دلیل این ناهماهنگی‌ها، در عین صادرات کنستانتره سنگ‌آهن و بعضاً گندله، ظرفیت‌های اضافه شده تولید فولاد در پایین‌دست زنجیره خالی بماند و فولاد سازان با مشکلات متعددی در حوزه تأمین گندله مواجه شوند. رفع این مشکلات علاوه بر نیاز به سرمایه‌گذاری حوزه تولید گندله، نیازمند یکپارچه‌سازی مالکیت معادن و بنگاه‌های تولید فولاد و ایجاد یک زنجیره کامل در این حوزه بود که برخی شرکت‌ها از جمله فولاد مبارکه با تغییر رویکرد مدیریتی خود به درستی در راستای اجرای آن قدم برداشتند.
پیشگامی فولاد مبارکه در تکمیل زنجیره تولید
در همین راستا، فولاد مبارکه از همان ابتدای آغاز فرآیند خصوصی‌سازی در معادن کشور، تلاش خود را بر تصاحب کرسی‌های مدیریتی بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان سنگ‌آهن و گندله خود یعنی گل گهر و چادرملو آغاز کرد و در کنار آن، سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را بر معادن غنی اما بهره‌برداری نشده سنگان و گهر زمین متمرکز ساخت.
تا قبل از سال 96، سرمایه‌گذاری فولاد مبارکه در این معادن منجر به تسلط کلی نشده بود و با رویکردی تعاملی و بینابینی پیش می‌رفت. اما در 19 اردیبهشت سال 96 بود که اتفاقی مهم در این زنجیره رخ داد و فولاد مبارکه با تصاحب بلوک 16.1 درصدی سرمایه‌گذاری معادن و فلزات (به عنوان سهامدار عمده گل گهر، چادرملو و گهر زمین) موفق به افزایش قدرت خود در بالادست زنجیره فولاد شد.
بر این اساس، در تاریخ مذکور، تعداد 4 میلیارد و 993 میلیون و 413 هزار و 904 سهم معادل 16.10 درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات از طرف بانک رفاه کارگران به وکالت از موسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد در بازار اول بورس تهران عرضه شد که در نهایت مجتمع فولاد مبارکه این بلوک مدیریتی را خریداری کرد.
شرکت فولاد مبارکه قبل از این معامله، به طور مستقیم سهامدار 19.29 درصدی «ومعادن» بود که با تملک سهم صندوق کارکنان فولاد پس از احراز قطعیت این معامله مالک 35.39 درصدی سهام مدیریتی این هلدینگ معدنی شد و توانست به کسب 3 کرسی مدیریتی، بر این شرکت استراتژیک معدنی-فلزی مسلط شود.
پس از قطعیت معامله مذکور، تعداد کرسی‌های فولاد مبارکه در گل گهر نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم به 3 کرسی از 5 کرسی رسید (فولاد مبارکه، معادن فلزات و صبانور) و شرایط برای افزایش چانه‌زنی با بالادست و افزایش ظرفیت تولید فولاد و جذب بهتر گندله از این معدن فراهم شد. بر اساس آمارهای موجود، فولاد مبارکه سالانه 5 میلیون تن از 15 میلیون تن گندله مصرفی خود را از گل گهر تهیه کرده و سهم این معدن سنگ‌آهن در تأمین گندله فولاد هرمزگان (زیر مجموعه 96 درصدی فولاد مبارکه) تقریباً برابر با 100 درصد است.
افزایش ریسک‌های بالادستی با تغییر ترکیب سهامداران
این وضعیت تا 2 سال پایدار بود اما در مجمع سال جاری گل گهر، شرایط به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد و در انتخابات هیأت مدیره جدید، تجمیع حق رأی سهامداران خرد به ضرر فولاد مبارکه تمام شد و حضور سرمایه‌گذاری مهر در ترکیب هیأت مدیره به جای فولاد صبانور، میزان آرای فولاد مبارکه در هیأت مدیره گل گهر را از 3 به 2 تقلیل داد که این اتفاق، مساوی با از دست رفتن کنترل مدیریتی شرکت مذکور و باز پس گیری مجدد آن توسط مجموعه بانک سپه بود که می‌تواند تبعات زیادی نه تنها برای فولاد مبارکه بلکه برای کل صنعت فولاد کشور و زنجیره تأمین این محصول به همراه داشته باشد و کلیه برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در طی چند سال اخیر در خصوص یکپارچه‌سازی زنجیره را به خطر اندازد.
با این وجود، شرکت گل گهر مجدداً در تاریخ 11 تیر ماه، فراخوانی برای تشکیل مجمع عمومی به طور فوق‌العاده در تاریخ 5 مرداد و به منظور انتخاب هیأت مدیره صادر کرد و این مجمع، تنها فرصت باقی‌مانده برای فولاد مبارکه برای باز پس گیری جایگاه کنترلی خود در گل گهر و کاهش ریسک تأمین مواد اولیه برای خود و زیرمجموعه‌های خود است؛ اتفاقی که انتظار می‌رود همچون دوره‌های قبل، بدون غفلت از هماهنگی‌های لازم و با دقت و ظرافت تمام و به نفع صنعت فولاد و سهامداران فولادی صورت پذیرد.
خبرگزاری فارس