بنابر اعتقاد کارشناسان تحریم صنعت فولاد ایران و به‌طور کلی تحریم‌هایی که در حوزه‌های دیگر از جمله حمل و نقل، بانکی و بیمه‌ای می‌توانند روی این صنعت اثرگذار باشند تحریم‌هایی نیستند که برای بار اول به وجود آمده باشند و به همین دلیل ایران راه‌های عبور از این تحریم‌ها را پیش از این فرا گرفته است با این حال متال بولتن بخشی از این نظر را تایید کرده و می‌نویسد درست است که مشکل اصلی ایران در شرایط تحریم‌ها مشکلات بانکی نیست، زیرا ایران اغلب اوقات هیچ رابطه بازی با بانکداری دنیا نداشته و شیوه نقل و انتقالات بانکی تهران با شرکای آن به دلایل تحریم خاص بوده اما موضوعاتی مثل حمل و نقل در شرایط کنونی مخصوصا برای فولاد می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
بر همین اساس بعید نیست که در میان‌مدت و بلندمدت صادرات فولاد ایران با کاهش روبه‌رو شود. با این حال هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که این موضوع در پایان سال ۲۰۱۸ خود را نشان بدهد و احتمالا آمارهای پایانی سال همچنان میزان صادرات فولاد را مثبت نشان خواهد داد ولی پیش‌بینی‌ها از سه ماه ۲۰۱۹ اندکی با تردید روبه‌رو است که اگر متال بولتن درست گفته باشد احتمالا شاهد کاهش صادرات و تولید فولاد و محصولات مرتبط با آن در سال آینده خواهیم بود اما آن‌طور که تولیدکنندگان داخلی اشاره می‌کنند دست ایران نیز برای جلوگیری از این اتفاق بسته نیست.
به عقیده فعالان این حوزه ایران قادر است با کاهش در هزینه‌های تولید و هزینه‌های بازاریابی نتیجه‌های مهمی را در این امر کسب کند. اکنون بازارهای مهمی در منطقه و در همسایگی با ایران وجود دارند که با تقاضای بالایی از فولاد در سال آینده روبه‌رو خواهد شد که از آن جمله می‌توان به بازارهای عراق، افغانستان و سوریه اشاره کرد. ایران اگرچه رقبای سرسختی مانند ترکیه را در این بازارها دارد اما سهم بازارهای مذکور از دیرباز برای ایران بسیار بالا بوده و این فرصت‌ها در سال‌های پیش رو برای ایران فراهم است تا با عبور از شرایط فعلی مانع از کاهش تولید فولاد شود.
مشکل حمل و نقل
در این رابطه به گفته کارشناسان داخلی، ایران تمام مواد اولیه مورد نیاز را برای تولید فولاد در اختیار دارد و همین عامل هزینه‌ها را برای ایران در مقایسه با بسیاری از بازیگران این حوزه رقابتی کرده است بنابراین از این منظر شرایط بهتری برای ایران قابل تصور است. یک منبع آگاه به Fast Markets گفت مشکل اصلی برخلاف تصور عموم در صنعت فولاد سیستم بانکی نیست بلکه حمل و نقل است و همین عامل می‌تواند روی بازار محصولات معدنی ایران نیز اثر بگذارد و در نتیجه صادرات سنگ‌آهن و سایر محصولات معدنی نیز در کنار فولاد کاهش یابد، زیرا شرکت‌های بزرگ و معتبر حمل‌ونقل از آمریکا می‌ترسند و در نتیجه ایران باید از شرکت‌های داخلی استفاده کند که آنها هم ظرفیت‌های محدودی دارند و این مساله ممکن است هزینه‌های حمل را بالا ببرد و باعث کاهش قابل توجهی در توانایی تهران برای جذب مشتری شود.
این منبع خبری نوشته است حتی طی همین مدت قیمت محصولات صادراتی ایران بین ۳۰ تا ۵۰ دلار کاهش داشته و صادرکنندگان مجبور شده‌اند قیمت‌های خود را پایین بیاورند. این به آن معنا است که ایران بعد از آغاز تحریم‌ها ناچار به کاهش قیمت‌های صادراتی خود شده تا به این طریق بتواند بازارهای صادراتی خود را حفظ کند و حتی بررسی‌ها نشان می‌دهند روندی که ایران برای قیمت‌های صادراتی در پیش گرفته کاهشی است. در این بین آخرین قیمت‌ها برای شمش فولادی حتی تا ۴۰۷ دلار در هر تن نیز اعلام شده که در اکتبر امسال همین محصول ۴۴۰ دلار در هر تن بوده است. برای میلگرد صادراتی هم وضعیت تقریبا به همین شکل است. همین عامل باعث شده هنوز صادرات فولاد ایران به قوت خود باقی بماند.
متال‌بولتن از قول یکی از خریداران این محصولات نوشته ما گمان می‌کردیم بعد از تحریم‌ها ایران نتواند محصول خود را به راحتی به فروش برساند اما قراردادهای اخیر صادراتی فولاد ایران نشان می‌دهد شرایط برای تولیدکنندگان ایرانی هنوز مناسب است و آنها راه‌های زیادی برای عبور از این شرایط دارند. به گفته وی قیمت‌های کنونی ایران حتی با افزایش هزینه‌های حمل هنوز برای خریداران کشورهای منطقه جذاب است و باید گفت حتی قیمت‌های ۴۵۰ تا ۴۶۰ دلار در هر تن محصول ایرانی می‌تواند مشتری‌های زیادی را از منطقه خاورمیانه جذب کند. اکنون تولیدکننده‌های منطقه CIS با احتساب هزینه‌های حمل محصولات خود را ۳۰ دلار بالاتر از قیمت‌های ایران به بازارهای دنیا صادر می‌کنند و تمام این موضوعات به نفع فولاد ایران تمام می‌شود.
گزارش‌های معتبر معتقدند ایران پیشتاز هزینه‌های تولید است و حتما مشتری‌های منطقه شورای همکاری خلیج فارس راهی برای خرید محصولات ایرانی پیدا خواهند کرد زیرا این کشورها که برنامه‌های توسعه تولید مقاطع را به تدریج در دستور کار خود دارند نیازمند شمش ارزان‌تر هستند. اما تمام این موارد در بلندمدت ممکن است کارآیی خود را از دست بدهند و نگرانی‌هایی برای کاهش صادرات و تولید ایجاد کنند. این موضوع به خصوص در مورد صادرات محصولات نیمه نهایی بیشتر است کما اینکه آمارها نشان می‌دهند رشد صادرات این محصولات در سه ماه گذشته کاهش داشته است.
در حال حاضر کشورهایی از جمله در آسیای جنوب شرقی و منطقه شورای همکاری خلیج فارس واردکننده‌های اصلی محصولات فولادی ایران محسوب می‌شوند که به‌صورت سنتی از تولیدکننده‌های ایرانی خرید می‌کنند و مقایسه آمارها نیز نشان می‌دهند میزان صادرات محصولات فولادی ایران به این کشورها در مقایسه با ۲۰۰۸ در برخی موارد حتی سه برابر شده است؛ درنتیجه باید گفت در مجموع شرایطی که ممکن است در ماه‌های آینده برای صادرات فولاد اتفاق افتد به معنای سقوط صنعت فولاد یا بحران در این صنعت نخواهد بود زیرا اولا پتانسیل‌های این صنعت برای مبارزه با تحریم‌ها بالا است، ثانیا فولاد ایران در پیشانی صنایع مصرفی منطقه قرار دارد و مورد علاقه خریداران است بنابراین در بدبینانه‌ترین حالت باید گفت احتمال افت صادرات در میان مدت و بلندمدت وجود دارد نه اتفاقی بالاتر از آن.
منبع:دنیای اقتصاد