ورق سیاه

یکی از روش های تولید ورق های فلزی با ضخامت کم، نورد گرم می باشد؛ به ورق تولیدی توسط این روش در نهایت ورق نورد گرم یا اصطلاحا ورق سیاه گفته می شود. در نورد گرم اجزای تشکیل دهنده ورق در دمای بالا ذوب می شود که به این دلیل رنگ آن مات است و به خاطر مات بودن آن را با نام ورق سیاه در بازار می شناسند. ورق ها به طور کلی به دو شکل رول فرم و شیت فرم (برش شده ) تولید و به بازار عرضه می گردند. قابل ذکر است که این ورق ها تا ضخامت ۱۵ میل فقط در دو شکل رول و یا شیت وارد بازار می شود و از سایز ۱۵ میل به بالا تنها به صورت شیت خام وارد بازار می گردد.

برای اندازه گیری کیفیت ورق سیاه از شاخصی به نام ST استفاده می شود که این شاخص در ورق سیاه معمولی بین اعداد St33 تا St 52 می باشد. این نام گذاری بر اساس مقدار کربن موجود در مواد سازنده ورق است، به طوری که ورق St 33 دارای کمترین مقدار کربن و در نتیجه انعطاف پذیری بیشتر نسبت به سایر کیفیت ها و ورق ST52 دارای بیشترین مقدار کربن و در نتیجه انعطاف پذیری خیلی کمی است. ضخامت ورق سیاه موجود در بازار از 1/5 میلی متر شروع شده و نهایتا به 100 میلی متر ختم می شود. علاوه بر استانداردها ، ضخامت ورق نیز بر قیمت و وزن ورق سیاه تاثیر می گذارد.

تولید ورق سیاه 

در این روش ابتدا تختال تولید شده در کوره پیش گرم با دمای بالا قرار می گیرد. پس از خروج تختال از کوره پیش گرم یک پوسته اکسیدی روی سطح تختال تشکیل می شود. به منظور برطرف ساختن این پوسته اکسیدی ، عملیات پوسته شویی انجام گرفته که تاثیر زیادی بر افت دمای سطح تختال دارد. نورد خشن مرحله بعد از پوسته شویی است. در این مرحله قطعه کار چندین مرتبه از بین غلتک ها عبور می کند تا به تدریج به ابعاد مورد نظر برسد. طی این فرایند توزیع دمای بار تحت تاثیر چند عامل از جمله انتقال حرارت به محیط و گرمای ناشی از تغییر شکل پلاستیک قرار می گیرد و ضخامت تختال 15 تا 30 % کاهش می یابد. نورد خشن دارای 2 تا 3 قفسه است . پس از آخرین قفسه نورد خشن، ورق وارد مرحله نورد نهایی می شود. نهایتاً با عبور از مرحله نورد پایانی به شکل ورق تولید شده و به صورت کلاف (Coil) و یا برش (Sheet) بسته بندی می شوند.

کاربرد ورق سیاه

رایجترین نوع ورق سیاه از نظر کیفیت ST 37 است که از نظر سختی و منعطف بودن در حد متوسط قرار دارد و بیشترین کاربرد را برای مصارف ساختمانی از قبیله اسکلت سازی، سوله سازی و… دارد. دیگر کاربرد های ورق سیاه عبارت است از:

• پتروشیمی
• سد سازی
• تانکر سازی
• صنعت ساختمان
• صنایع ساخت و ساز سنگین فلزی

مقایسه ورق سیاه (گرم) و ورق روغنی (سرد)

میزان کربن در ورق های نورد گرم بیشتر بوده و ورق های سرد به دلیل فرایند آنیلینگ نرم تر می باشند. بنابراین ورق سیاه نسبت به ورق سرد دارای استحکام بیشتری می باشد. ورق خروجی نورد گرم (ورق سیاه) دارای سطحی نسبتا خشن می باشد و تلرانس های ابعادی آن نیز زیاد دقیق نمی باشد. می توان گفت ابعاد ورق سرد نسبت به ورق گرم دقیق تر می باشد.

ورق گرم همیشه برای تولید محصولات بزرگتر استفاده می شود، زیرا محصولات بزرگ باید شکل های متمایزتری داشته باشند. ورق گرم رول شده، به عنوان ماده ی اولیه ی تولید ورق سرد رول شده و ورق روکشی به کار می رود.هزینه نورد گرم نسبت به نورد سرد پایین تر است و اصلی ترین علت این است که فولاد با نورد گرم کیفیت پایین تری نسبت به نورد سرد دارد.

کارخانه های تولید ورق سیاه

کارخانه های زیادی به تولید این محصول مشغول می باشند که از مهم ترین آن ها می توان به ورق سیاه فولاد مبارکه ، فولاد کاویان، فولاد اکسین اهواز، فولاد صبا و فولاد غرب اشاره کرد. مشتریان ورق سیاه نیز کسانی هستند که کیفیت ظاهری محصول برای آن ها اهمیت چندانی نداشته و بیشتر استحکام و ویژگی های مکانیکی محصول مد نظر آن ها می باشد.

منبع: گروه تامین محتوای فولاد۲۴