خيز دوباره بورس- ابهام در بازار ارز و طلا

پس از خروج ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده از توافق هسته‌ای برجام، اقتصاد ایران دچار التهابات شدیدی شد. به واسطه ورود نرخ دلار به کانال صعودی، بهای کالاهای مختلف در بازار افزایش پیدا کرد و دیری نگذشت که با ورورد دلالان و سودجویان این بازار به آشفته‌‌بازاری تبدیل شد که هر کسی سعی می‌کرد ماهی خودش را از این آب گل‌آلود صید کند. پس از افاقه نکردن سیاست‌ها و ابلاغیه‌های مختلف ارزی که یکی پس از دیگری صادر می‌شد، تصمیمات جدید بانک مرکزی به داد بازار ارز رسید و درنهایت با رام‌شدن دلار، قیمت کالاها نیز ریزش کرد. حال در آستانه دور دوم تحریم‌ها، این پرسش مطرح می‌شود که سرنوشت نرخ ارز به کجا ختم می‌شود؟ عده‌ای از کارشناسان اقتصادی می‌گویند تحریم‌ها بخشی از آثار خودش را بر بازار نهاده است و با شروع دور دوم در آبان‌ماه آسمان به زمین نمی‌رسد. برخی نیز بر این باورند که چنین اظهاراتی منطبق بر واقعیات بازار نیست و آینده نه چندان مطلوبی در انتظار اقتصاد ایران نیست. در همین زمینه، یک کارشناس اقتصادی گفته است: «با توجه به شرایط پیش‌‌رو و تحریم‌های 13آبان پیش‌بینی می‌شود همچنان انتظارات هیجانی در جامعه وجود داشته باشد که از کاهش بیشتر نرخ ارز جلوگیری کند، اما پس از آن به یک وضعیت با ثبات می‌رسیم.»

درحالی دور دوم تحریم‌های آمریکا در آبان امسال شروع می‌شود که نگرانی‌ها از آینده اقتصاد ایران افزایش یافته است. درحال حاضر با اعطای اختیارات جدید به بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز و اجرای اصلاح نظام بانکی قیمت‌ها پس از یک دوره افزایشی، کاهش پیدا کرده‌اند و مسئولان دولتی امیدوارند این سیر نزولی همچنان ادامه پیدا کند و آرامش به بازار بازگردد. درحال حاضر نه‌تنها ریزش قیمت‌ها در بازارهای ارز، طلا، سکه، خودرو، مسکن و... اتفاق افتاده است، بلکه بازار بورس نیز پس از یک دوره رکودشکنی‌های مداوم وارد سیر نزولی شده است. در ماه‌های اخیر با بالا رفتن قیمت دلار، قیمت سهم‌ها نیز در بازار سرمایه افزایش پیدا کرد و شرکت‌های صادرات‌محور رونق خوبی را تجربه کردند، هرچند که برخی از کارشناسان این بازار معتقدند بورس نتوانست از فرصت‌های پیش‌آمده به درستی استفاده کند. البته روز گذشته شاخص کل بورس پس از چند روز افزایشی شد و پس از ۵۷۲۳ واحد افزایش به رقم ۱۸۰ هزار و ۵۴۹ واحدی رسید که همین نوسانات غیرقابل پیش‌بینی بورس، سیاستگذاران را از انجام سرمایه‌گذاری مردد کرده است. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه به ایسنا گفته است: «همه اهالی بورس می‌دانند که نقطه اوج اثرگذاری تحریم‌ها قبل از ۱۳ آبان است و امکان دارد که تا قبل از آن زمان قیمت‌ها به کف برسد و برای خرید جذابیت بیشتری داشته باشد اما در عین حال اصلاح قیمت‌ها به نحوی صورت می‌گیرد که هجوم فروشندگان کم شود.» همچنین روز گذشته عرضه اولیه در بورس انجام شد که به گفته کارشناسان این موضوع می‌تواند سهامداران و بازیگران بازار سرمایه را به انتقال نقدینگی به بورس ترغیب کند.

سرنوشت ارز

یک استاد اقتصاد دانشگاه تهران در رابطه با سرنوشت بازار ارز پس از اعمال تحریم‌های آبان با تاکید بر این نکته که بانک‌مرکزی فقط با دخالت در بازار نمی‌تواند نرخ دلار را کنترل کند، گفت: بازار ارز آینده با ثباتی را پس از تحریم‌های آبان‌ماه دارد. به گزارش اقتصادآنلاین، تیمور رحمانی با اشاره به اختیاراتی که به بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی داده شد، افزود: بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و باید هماهنگی لازم در ساز‌و‌کار و تصمیمات وجود داشته باشد. او افزود: اینکه بانک مرکزی تصمیمی بگیرد اما سیاست‌ها کلان مالی یا مصوبات مجلس آن ‌را خنثی کند فایده‌ای ندارد. رحمانی تنها حسن اختیارات داده شده را دلگرمی بیشتر به بدنه بانک مرکزی عنوان کرد و ادامه داد: این اتفاق باعث می‌شود که بانک مرکزی با خیال راحت‌تری دست به اقداماتی بزند که پیش از این در انجام آنها تردید داشت. این کارشناس اقتصادی دخالت بانک مرکزی در بازار ارز را عملی اجتناب‌ناپذیر عنوان کرد و افزود: این کار باید صورت می‌گرفت تا از ورود شوک‌های شدیدتر و بزرگتر به اقتصاد کشور جلوگیری شود و در واقع بانک مرکزی چاره‌ای جز دخالت نداشت.
او اضافه کرد: البته باید توجه کرد که تنها راه‌حل کاهش نرخ ارز اصلاح سیاست‌های پولی است و تا زمانی که تغییر رویه‌ای در سیاست‌های پولی و مالی صورت نگیرد مشکلات با یک مداخله صرف حل نمی‌شود. این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا نرخ ارز کاهش بیشتری خواهد داشت؟ گفت: با توجه به شرایط پیش‌‌رو و تحریم‌های 13آبان پیش‌بینی می‌شود همچنان انتظارات هیجانی در جامعه وجود داشته باشد که از کاهش بیشتر نرخ ارز جلوگیری کند، اما پس از آن به یک وضعیت با ثبات می‌رسیم. او خاطرنشان کرد: البته میزان دقیق کاهش نرخ ارز مشخص نیست زیرا باید دید وضعیت مجموعه دریافتی‌های ارزی ما و میزان همکاری چین و اتحادیه اروپا با ما به چه صورت خواهد بود. رحمانی در واکنش به اظهارات رئیس‌جمهور در این مورد که تحریم‌های 13آبان تاثیری بر وضعیت اقتصادی کشور نخواهد گذاشت، ادامه داد: در علم اقتصاد گفته می‌شود انتظارات تا وقوع یک حادثه صبر نمی‌کنند و تاثیرات خود را در زمان حال می‌گذارند و به نظر می‌آید محدودیت‌هایی که قرار است اعمال شود تاثیر خود را تا این لحظه گذاشته‌اند، مگر اینکه اتفاق عجیب و غیرقابل پیش‌بینی رخ بدهد.