آرامش بر بازار محصولات فولادی حکمفرماست
چند روز است که بازار فولاد آرامش را چاشنی فعالیت‌های خود کرده اگرچه در کنار مقاومت در برابر افت قیمت‌ها، میل به کاهش نرخ هم در گوشه و کنار بازار مشاهده می‌شود. این روند کلی تاکنون در روزهای گرم سال ادامه یافته و می‌توان گفت که حضور در روزهای اوج تقاضای فصلی فولاد در ایران و حتی کشورهای منطقه تاکنون برای بازار فولاد بسیار مفید بوده است. این در حالی است که بهای برخی مواد اولیه و محصولات میانی تمایل بیشتری به افت داشته ولی تاکنون نقش‌آفرینی برجسته‌ای در بازار فولاد در مسیر کاهش نرخ نداشته‌اند. از سوی دیگر بهای تیرآهن حتی جرقه‌هایی از رشد نرخ را نشان می‌دهد که با فرض کنار گذاشتن اما و اگرهای آن نشانه‌ای از وجود تقاضا در شهریورماه است. شاید همین نکته که بازار فولاد توانست در برابر افت قیمت دلار مقاومت کرده و کاهش نرخ بزرگی نداشته باشد می‌تواند یک سیگنال مهم برای بازار به‌شمار رود ولی اثرگذاری این رخدادها اغلب در کوتاه‌مدت است. تاکنون بازار به نسبت مقاومت کرده ولی در مورد دورنمای بازار نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت. ماه محرم نزدیک است و البته هنوز هم در روزهای اوج تقاضای فصلی قرار داریم. دلار آزاد و نیمایی هم بازی پیچیده‌ای را آغاز کرده‌اند که اثرگذاری آن به مرور روشن خواهد شد. البته اوضاع در بورس‌کالا هم قابل دفاع است.
شاید در معاملات دیروز بتوان چند ویژگی را بررسی کرد. اولین ویژگی و شاید اثرگذارترین آن را باید جرقه مهمی از رونق نسیه فروشی به‌شمار آورد. فولاد سپید فراب کویر ۳ هزار ۳۰۰ تن سبد میلگرد را نسیه عرضه کرد که بیش از یک هزار و ۶۰۰ تن آن مورد معامله قرار گرفت. این درحالی بود که در هفته‌های اخیر حتی معاملات نسیه این شرکت هم جذابیت چندانی نداشت ولی به مرور زمان جذاب شده است. این رقم معاملاتی مقداری نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت و می‌تواند یک موفقیت به‌شمار رود زیرا معاملات دیروز نشان داد که بالاخره معاملات نسیه راه خود را در بازار پیدا کرده است. به سادگی می‌توان پیش‌بینی کرد که این شیوه معاملاتی رونق بیشتری پیدا خواهد کرد و بازار هم به آرامی شناخت بیشتری از این معاملات پیدا کرده و در مسیر تهیه ملزومات این شیوه معاملاتی است.
از سوی دیگر این روش معاملاتی در بورس‌کالا انجام می‌شود و امکان گسترش به سایر تولیدکنندگان و همچنین سایر کالاها را دارد. در خبرها از راه‌اندازی قریب‌الوقوع معاملات نسیه (اعتباری) پلیمرها سخن به میان آمده است که می‌تواند یک سیگنال مثبت به‌شمار رود. از سوی دیگر پرشین‌فولادآریا هم نسیه‌فروشی را استارت زده است و در روز گذشته ۴۴ تن میلگرد به همین شیوه در بورس‌کالا فروخت. ساده‌ترین خروجی این وضعیت گسترده‌تر شدن خریداران و افزایش پتانسیل‌های معاملاتی در بورس‌کالاست و به احتمال قوی از روزهای آینده شاید بتوان به افزایش بیشتر تقاضا خوش‌بین بود. باید پذیرفت که شرکت‌هایی که واقعیت‌های بازار را بیش از سایرین درک کرده و در برابر این نیازها به رویکردهای اجرایی پرداخته‌اند یکسر و گردن از سایرین برتر خواهند بود. رونق معاملات نسیه را باید به فال‌نیک گرفت که ساده‌ترین خروجی آن افزایش حجم معاملات در بورس‌کالاست.
از ویژگی‌های دیگر این بازار تفاوت در قیمت‌های پایه است. قیمت پایه شرکت ذوب‌آهن اصفهان برای تیرآهن ۱۴ تا ۱۸ (سلف) ۳ هزار و ۶۵۵ تومان و قیمت پایه سلف سبد مخلوط این شرکت نیز همین نرخ است. اگر به گذشته کاری نداشته باشیم، می‌توان گفت؛ اینکه تیرآهن و میلگرد هر دو یک قیمت پایه یکسان داشته باشد اندکی عجیب به‌نظر می‌رسد. در بازارهای جهانی هم قیمت‌ها متفاوت است ولی این نرخ احتمال دستوری بودن این قیمت پایه را تقویت می‌کند. شاید برای برخی قیمت تیرآهن و میلگرد یکسان است که قیمت پایه یکسانی را برای هر دو در نظر گرفته‌اند.
البته نگاهی به قیمت‌های پایه هم نشان می‌دهد که عرضه‌های سلف و نسیه و نقدی هر کدام قیمت‌های پایه خاص خود را دارد. این شیوه نرخ‌نویسی بیشتر شبیه به کشف رمز است اگرچه امکان کاهش نرخ‌های پایه توسط خود عرضه‌کننده نیز وجود دارد. به‌عنوان یک نمونه مشخص سبد میلگرد فولاد کاوه اروند ۳۶ هزار و ۷۳۷ ریال بر هر کیلوگرم نرخ‌گذاری شده و البته قیمت عرضه پرشین فولاد آریا ۳۶ هزار و ۷۳۸ ریال است، گویی برای عرضه سلف یک ریال بالاتر نرخ‌گذاری شده که مثلا نسیه گران‌تر از قیمت نقدی باشد. در کنار آن بهای نسیه میلگرد تولیدی فولاد سپید فراب کویر ۳۷ هزار و ۱۰۹ ریال بر هر کیلوگرم است که این یکی هم با قیمت قبلی همخوانی ندارد. این موارد به این معنی است که هر کالایی ساز قیمتی خود را می‌نوازد و مشخص نیست که ملاک قیمت‌گذاری‌ها چه بوده و هست. این درحالی است که در اطلاعیه‌های رسمی بورس‌کالا چیزی در این‌خصوص ذکر نشده و بهتر است حداقل برای رفاه حال اهالی بازار و رسانه‌ها، اندکی از این اطلاعات را مخابره کنند.
ابهام اطلاعاتی، مطلب ساده‌ای نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت. اینکه یک فروشنده با چه مکانیزم قیمتی کالای خود را عرضه کند برای بسیاری از شرکت‌های تولیدی حیاتی است و این ابهام خود به یکی از سیگنال‌های مهم برای خروج عرضه‌ها از بورس‌کالا بدل خواهد شد. در بازار آزاد جز رفتار عرضه و تقاضا و نرخ‌های موجود هیچ محدودیتی برای اعلام قیمت‌های پیشنهادی وجود ندارد ولی برای بورس‌کالا مخصوصا برای روز گذشته به سختی می‌توان یک روال منطقی را در نرخ‌ها پیدا کرد. این روال همچون بازار پتروشیمی‌ها نیاز به شفاف‌سازی دارد اگرچه به بازار پتروشیمی نیز نقد وارد است ولی شرایط بازار فولاد بیشتر از یک نقیصه جدی حکایت دارد تا نیاز به نقد مشفقانه. نیاز به اعلام مکانیزم و خود قیمت‌های پایه و زمان اعلام آن را باید جدی گرفت و تداوم این وضعیت به ابهام در بازاری بدل می‌شود که با احتمال افت تقاضا روبه‌رو است.
دنیای اقتصاد