حقیقیها در روزی که گذشت هزار و ۲۳۹میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. بورس تهران با توجه به افزایش قیمت دلار در مسیر صعودی قرار گرفته است و با لحاظ چشم‌انداز انتظارات تورمی و عقبماندگی قیمت‌ها در بازار سهام نسبت به قیمت ارز و سایر بازارهای موازی، مجددا تقاضا به داخل مرزهای تالار شیشهای بازگشته است. حال پرسش کلیدی این است که تداوم حرکت صعودی بورس به سمت قله تاریخی امکان‌پذیر است؟
بورس به سمت قله تاریخی؟
بورس تهران در روز گذشته، شاهد اکران سریال بی‌‌‌‌‌‌پایان رکوردشکنی‌‌‌‌‌‌ها در صحنه معاملات خود بود و عطش سیری‌ناپذیر تقاضا در گردونه معاملات سهام، موجبات ثبت رکوردهای تاریخی متعدد را در اکثر شاخص‌های بازار سهام فراهم کرد. رنگ سبز نقشه بازار، مهمان دیدگان فعالان بازار سهام شد و ابرکانال طلسم شده یک‌میلیون و ۷۰۰هزار‌واحدی با قدرت باز‌پس گرفته شد و شاخص‌کل بورس تهران با ثبت سومین رشد تاریخی خود در بالای این محدوده مهم روانی اتراق کرد. نماگر هموزن هم با ثبت بیشترین رشد در مقیاس روزانه در حوالی سقف تاریخی خود آرام گرفت. برنده بلامنازع نبرد عرضه و تقاضا، خریداران بودند که در جریان زورآزمایی با فروشندگان، مجال خودنمایی را به این گروه از بازیگران بازار ندادند تا بورس تهران یکی از تاریخی‌‌‌‌‌‌ترین روزهای خود را تجربه کند.
رکوردشکنی تاریخی شاخص‌کل
دماسنج اصلی بازار سهام در معاملات شنبه با رشد فوق‌‌‌‌‌‌العاده ۸۲هزار‌واحدی که معادل ۹۶/ ۴درصد بود، به سطح یک‌میلیون و ۷۳۸هزار واحدی رسید. این سومین رشد تاریخی شاخص‌کل بورس تهران از ابتدای محاسبه آن است. بیشترین رشد درصدی شاخص‌کل بورس در ۴شهریور سال۸۸ تجربه شد که شاخص مذکور، با رشد ۴۰/ ۵درصدی مواجه شده‌بود. پیش از آن بیشترین رشد تاریخی بازار سهام در ۱۳خرداد سال۸۲ تجربه شد که شاخص‌کل با رشد ۲۲/ ۵درصدی رو‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌رو شد. رشد ثبتشده در روز گذشته، سومین رشد تاریخی بورس تهران در مقیاس روزانه بود.
پرواز تاریخی نماگر هموزن
نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای بازار است و شمای کلی بازار را به‌خوبی نشان می‌دهد، در روز شنبه با ثبت افزایش ۴۶/ ۴درصدی، به محدوده ۵۲۵هزار و ۶۶۳ واحد رسید. این میزان رشد درصدی در مقیاس روزانه از ابتدای محاسبه شاخص هموزن یعنی سال۹۳ بی‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. پیش از این نماگر هموزن، فقط ۴بار در طول تاریخ خود موفق به رشد بیش از ۴درصد در مقیاس روزانه شده‌بود که ۳ بار آن در سال۹۹ و یک‌بار آن در سال۹۸ رخ‌داده بود. پیش از این بیشترین رشد روزانه نماگر یادشده، در ۱۳اردیبهشت سال۹۹ ثبت شد که این نماگر با رشد ۳۰/ ۴درصد همراه شده‌بود. نکته شایان‌توجه در مقایسه ارقام مذکور حاکی از آن است که حتی در روزهای رویایی بورس تهران در سال۹۹ نیز هیچ‌وقت کلیت بازار با چنین رشدی در بازه روزانه همراه نبوده و بازار در روز قبل یکی از تاریخی‌‌‌‌‌‌ترین روزهای خود را تجربه کردهاست. نماگر هموزن نیز پس از ریزش سال۹۹ بارها بخت خود را برای دستیابی مجدد به سقف تاریخی خود آزمایش کرد که همواره در تحقق‌بخشیدن به این هدف ناکام بود و آخرین مورد آن نیز در اواخر دی ماه امسال رخ‌داد که نماگر هموزن موفق نشد با تداوم رشد خود به قله سال۹۹ برسد. اکنون اما قضیه کمی فرق دارد و شاخص هموزن فقط ۸هزار واحد دیگر با سقف تاریخی ثبتشده خود در سال۹۹ فاصله دارد و به‌نظر می‌رسد که در روزهای آتی با حمایت جریان تقاضا، از این محدوده مهم روانی عبور خواهد کرد.
عطش ادامه‌‌‌‌‌‌دار خرید سهام
عطش مداوم و مستمر خرید سهام از سوی حقیقیها در معاملات روز شنبه سبب شد در این متغیر آماری نیز شاهد رکوردشکنی و تغییرجهت باشیم.
در روزی که گذشت، خالص تغییر مالکیت از پورتفوی حقوقی‌‌‌‌‌‌ها به سبد حقیقیها هزار و ۲۳۹میلیارد‌تومان بود. این میزان تزریق پول از سوی سهامداران خرد، از ۲۵ بهمن سال۹۹ بی‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. سقف‌‌‌‌‌‌شکنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیاپی اسکناس آمریکایی در معاملات بازار آزاد ارز که تنور تقاضا را در سایر بازارهای موازی گرم کردهاست، به جریان معاملات سهام نیز سرایت کرده و بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان را در بازگشت فضای رونق به معاملات سهام بیش از پیش امیدوار کردهاست. در معاملات دیروز، صنایع دلاری بورس تهران در صدرجدول صنایعی قرار داشتند که با بیشترین اقبال از سوی حقیقیها مواجه شدند. سه صنعت محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی، گروه‌هایی بودند که شاهد بیشترین ورود پول از سوی حقیقیها بودند و سه صنعت انبوه‌‌‌‌‌‌سازی، املاک و مستغلات، ماشین‌آلات و فنی و مهندسی نیز سه صنعتی بودند که بیشترین خروج پول حقیقی را ثبت کردند.
همچنین در معاملات دیروز ۸۵درصد نمادها، کار خود را در مدار مثبت به پایان رساندند و فقط ۱۴درصد نمادها در دامنه منفی، کار خود را به اتمام رساندند و یک‌درصد نمادها نیز در محدوده صفر تابلو جای‌گرفتند. درمیان صنایع ۳۹گانه بورس تهران نیز ۲۵ صنعت با ورود پول حقیقی و ۱۴صنعت با خروج پول حقیقی کار خود را به اتمام رساندند. ارزش معاملات خرد نیز با ثبت رقم ۶هزار و ۳۷۴میلیارد‌تومان، خود را از ارقام پایین‌تر از ۵هزار میلیارد‌تومان که در اواخر ماه بهمن تجربه شد جدا کر ده است و از سمت این پارامتر آماری که به‌خوبی وضعیت رکود و رونق را در بازار سهام مخابره می‌کند، سیگنال‌های مثبتی در حال صدور است.
اسفند، صدای پای بهار؟
با ثبت عملکرد روز گذشته در شاخص‌کل، اسفند تبدیل به بهترین ماه بورس تهران در سال۱۴۰۱ شد. در سال‌جاری، نماگر اصلی تالار شیشهای فقط در دو ماه موفق به‌ثبت بازدهی بیش از ۱۰درصد شده‌بود. در فروردین این شاخص با رشد ۶/ ۱۰درصدی مواجه شده‌بود و ماه دی نیز با رشد ۹/ ۱۲درصدی، بهترین ماه بازار سهام به لحاظ رشد ماهانه بود، اما موتور قیمت‌ها در بازار سهام در اسفندماه به یکباره روشن شد و تنها در ۴ روز معاملاتی در اسفندماه، شاخص‌کل بورس تهران، با رشد ۴/ ۱۳درصدی همراه شد تا با ثبت این افزایش، اسفند تبدیل به طلایی‌‌‌‌‌‌ترین ماه بازار سهام در سال‌جاری شود.
نکته جالب‌توجه در معاملات ماه اسفند، ثبت رشدهای ۹۷/ ۳، ۰۹/ ۴ و ۹۶/ ۴درصدی در شاخص‌کل در یک هفته معاملاتی بوده‌است.
بازپس‌‌‌‌‌‌گیری ابرکانال طلسم‌‌‌‌‌‌شده
شاخص‌کل بورس تهران، پس از ریزش تاریخی سال۹۹، بارها عزم خود را برای فتح قله‌‌‌‌‌‌های بالاتر جزم کرد، اما هربار شاخص‌کل پشت مرز روانی یک‌میلیون و ۷۰۰هزار واحدی متوقف شد و به‌نوعی این محدوده برای شاخص یادشده، تبدیل به یک طلسم شده‌بود. آخرین‌باری که نماگر اصلی تالار شیشهای، در ابرکانال مذکور قرار داشت، به ۲۶ شهریور سال۹۹ برمی‌گردد و اکنون بعد از ۳۰ماه، مجددا شاخص‌کل خود را به بالای این محدوده مهم روانی رسانده است و باید دید که ادامه تاخت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌تاز قیمتی در تالار شیشهای، شاخص‌کل را به سمت ارتفاعات بالاتر رهنمون خواهد ساخت یا خیر؟
طنین دلار در بازار
رصد تحرکات بازیگران بازار سهام در روز گذشته نشان می‌دهد که صنایع دلاری با بیشترین اقبال از سوی خریداران مواجه شده‌اند. به‌نظر می‌رسد چرخه جابه‌‌‌‌‌‌جایی پول در بین صنایع بورس تهران در حال انجام است و پس از چندی که صنایع دلاری با خروج پول و صنایع کوچک‌تر بازار با خروج پول همراه بودند، اکنون این روند معکوس شده‌است و به دلیل افزایش قیمت اسکناس آمریکایی که در سودآوری سهام دلاری نقش بسزایی دارد، این گروه از سهام با استقبال از سوی فعالان بورس تهران مواجه شده و پول از صنایع کوچک‌تر بازار به مقصد صنایع بزرگ بازار در حال جابه‌‌‌‌‌‌جایی است.
شایان ذکر است که در روز گذشته حجم زیادی از پول در صفوف خرید عرضه نشده سهام دلاری، موفق به خرید سهام موردنظر نشد.
سهام در اندیشه و سودای جبران عقبماندگی
اکثر بازارهای موازی در سال‌جاری، شاهد تاخت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌تازهای قیمتی و رشدهای افسارگسیخته بوده‌‌‌‌‌‌اند. در سال‌جاری دلار با رشد ۱۱۰درصدی و سکه امامی با رشد ۱۶۷درصدی همراه بوده‌است. تنها بازاری که درمیان بازارهای مالی داخلی کشور در سال۱۴۰۱ مهجور مانده، بازار سهام است. با بررسی شاخص‌های بازار سهام در بلندمدت با نماگرهای سایر بازارهای موازی و همچنین قیمت دلار در‌می‌‌‌‌‌‌یابیم که بازار سهام در مقیاس بلندمدت، بهترین بازار داخلی کشور برای سرمایه‌گذاری به لحاظ کسب بازدهی بوده‌است، اگرچه ممکن است در بازه‌های زمانی کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت بازار سهام بنا به دلایل مختلف، مسیر خنثی و معکوسی را در قیاس با حرکت سایر بازارهای موازی در پیش گیرد، اما در بلندمدت سهام همواره این عقبماندگی قیمتی را جبران می‌کند و حتی در مقاطعی بازدهی‌‌‌‌‌‌های مازادی را افزون بر بازدهی‌‌‌‌‌‌های ثبتشده در سایر بازارها کسب می‌کند.
در سال‌جاری نیز بازار سهام شرایط بنیادی ارزندگی را در بسیاری از صنایع و نمادها در دل خود جای داده بود، اما عواملی که بارها در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» بدان پرداختیم مانع از آن شد تا بازار سهام نیز همپای سایر بازارها در مسیر صعود قرار بگیرد. یکی از مهم‌ترین عواملی که سبب شد بورس تهران به رشد قیمتی دلار بازار آزاد بدون توجه باشد، ثبات نرخ دلار نیمایی در محدوده ۲۸هزار و ۵۰۰تومان بود که از ناحیه این ریسک، فشار‌‌‌‌‌‌های فراوانی بر بدنه نحیف بازار سرمایه وارد شد. اخیرا با توجه به اقداماتی که انجام‌شده و خبرهایی که از گوشه و کنار در راستای خروج شرکت‌ها از زیر سایه دلار نیمایی به گوش می‌رسد، بازار با استقبال از این امر، به صعود قیمتی به‌خصوص در صنایع دلاری دامن زده است.
افزون بر این عامل، مساله عرضه خودرو در بورس‌کالا، محدودیت‌های معاملاتی مانند دامنه‌نوسان، نطق‌‌‌‌‌‌های غیرکارشناسی پیرامون بازار سهام، تصمیمات خلق‌‌‌‌‌‌الساعه سردمداران و متولیان اقتصادی کشور، بودجه۱۴۰۲ و مساله خوراک پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها، جذابیت سایر بازارهای موازی به دلیل نبود محدودیت‌های دولتی از مهم‌ترین عواملی بود که سبب شد بازار سهام در سال‌جاری نتواند هم‌‌‌‌‌‌راستا با تورم عمومی کشور و قیمت دلار و سایر بازارهای موازی رشد کند. همان‌‌‌‌‌‌طور که در گزارش روز ۲ اسفند «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان آغاز روند صعودی بورس نیز اشاره شد بورس تهران در سابقه معاملات خود در سال‌های قبل به‌‌‌‌‌‌کرات اثبات کرده حتی با وجود سایه افکندن ریسک‌های مختلف بر صحنه معاملات سهام، به متغیرهای انتظارات تورمی و قیمت دلار و وجود فضای نااطمینانی در سطح اقتصاد کلان، در تصمیم‌گیری خود برای تعیین وضعیت آتی و جهت حرکت خود وزن قابل‌‌‌‌‌‌توجهی می‌دهد. نمونه عینی این مدعا در معاملات اواخر سال۹۸ و اوایل سال۹۹ بورس تهران رقم خورد. با وجود سایه سنگین اپیدمی کرونا، بورس
کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور تهران در آن مقطع به هیچ‌‌‌‌‌‌کدام از اتفاقات ذکرشده وزن و بها نداد و بازار سهام ایران در آن مقطع، سوار بر بال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پول تزریق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده از سوی حقیقیها و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خرد به گردونه معاملات سهام به حرکت در مسیر صعودی ادامه داد. حال با توجه به اینکه قیمت دلار غیررسمی در کانال ۵۰هزار‌تومان به پیشروی خود ادامه می‌دهد و انتظارات تورمی در بالاترین سطح خود به‌سر می‌برد و همچنین به این دلیل که در سایر بازارها حباب قیمتی به‌وضوح قابل‌ردیابی است، سهامداران اکثرا توجه خود را به صعود این متغیر معطوف کرده‌اند و از وزن سایر ریسک‌ها در محاسبات خود کاسته‌‌‌‌‌‌اند.
سناریوهای آتی سهام
به هرحال آنچه که نماگرها و شاخصها از وضعیت معاملات تالار شیشهای مخابره می‌کنند، این است که بورس تهران، عزم خود را برای جبران عقبماندگی قیمتی و همسویی با سایر بازارها و تورم و دلار جزم کردهاست و اگر جریان طبیعی تقاضا با موانعی مانند ریسک‌های خلق‌‌‌‌‌‌الساعه مواجه نشود، همچنان قیمت‌ها را در تالار شیشهای بالا خواهد برد. همچنین از منظر روانی نیز بازار در وضعیت خوبی به‌سر می‌برد و ابرکانال یک‌میلیون و ۷۰۰هزار‌واحدی پس از مدت‌ها فتح شده و شاخص هموزن نیز احتمالا به‌زودی سقف تاریخی خود را خواهد شکست. دلار نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های صعود قیمت‌ها در بازار سهام همچنان به تاخت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌تاز خود ادامه می‌دهد، اما با این اوصاف، با توجه به تجربه تلخ ریزش تاریخی سال۹۹، اعتماد حقیقیها هنوز به‌طور کامل به بازار برنگشته است و با توجه به‌وجود محدودیت خودساخته‌‌‌‌‌‌ای به‌نام دامنه‌نوسان که پدیده صف‌‌‌‌‌‌نشینی را در بازار ایجاد می‌کند، سهامداران خرد همچنان ذهنیت منفی بورس سال۹۹ را در گوشه ذهن خود دارند و عبور از وضعیت فعلی، نیازمند اقدامات عملی سیاستگذار در راستای برگشت اعتماد به بازار سهام به‌عنوان یک بازار مولد است.
از نگاه تکنیکال برای روند آینده نماگر اصلی تالار شیشهای سه سناریو وجود دارد. اول اینکه موقعیت فعلی شاخص‌کل در فیبوی ۶۰درصد قرار دارد که این سطح مقاومتی را با قدرت شکسته است. این موضوع در بازار سهام با توجه به دیگر پارامترهای خالص تغییر مالکیت، ارزش معاملات خرد بورس و همچنین حجم معاملات حاکی از افزایش تقاضا است.
لازم به ذکر است که سطح فعلی شاخص (یک‌میلیون و ۷۳۸هزار واحد) به سطح مقاومتی که بازار در تاریخ ۲۹شهریور ۹۹ واکنش نشان داده، رسیده و در صورتی‌که طی روزهای آتی هفته معاملاتی جاری حجم معاملات در سطوح بالا حفظ شود و بازار با ورود پول حقیقیها همراه باشد و همچنین تغییرات نرخ دلار در سطوح فعلی ثابت فرض شود (صرف‌نظر از سقوط قیمت دلار) می‌توان این امید را داشت که سرعت تغییرات رشد شاخص‌کل نیز همانند چند روز صعودی اخیر باشد و به سطوح اوج قبلی خود برگردد، اما از سوی دیگر، سناریویی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانیم شاهد باشیم که با توجه به رفتار گذشته‌نگر دماسنج اصلی بورس، می‌توان گفت که بعد از یک رشد قوی در همین بازه با یک شیب ملایمی تا پایان سال‌حرکت کند، در مقابل نیز بدترین حالت این است که با توجه به اینکه حجم معاملات بسیار بالاست و سیکل بازار در این دوران از یک سیکل تکرار شونده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برخوردار شده‌است، می‌توان چنین پیش‌بینی کرد که شاخص‌کل از نیمه اسفند به بعد شاهد پول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بک باشد. به‌عبارت دیگر بازار از رشد تند و تیز بایستد و حجم معاملات نیز به نسبت آن کم و مجددا شاخص به نزدیک‌ترین سطح حمایتی خود، یعنی محدوده یک‌میلیون و ۵۹۰هزار واحد عقب‌نشینی کند./ دنیای اقتصاد