طبق استانداردهای مختلف روش های متفاوتی جهت اندازه گیری مقاومت بتن وجود دارد که یکی از این روش ها کرگیری یا همان مغزه گیری بتن می باشد که در ادامه به موارد ذیل بیشتر اشاره خواهیم نمود.
- آزمایش بتن چیست؟
- آموزش دستورالعمل کرگیری بتن
- موارد مورد نیاز در گزارش کرگیری
- استانداردهای لازم الاجرا در دستور العمل کرگیری بتن
- وجود آرماتور در نمونه مغزه گیری
- فاکتورهای تأثیرگذار در مقاومت مغزه ها
آزمایش بتن چیست؟
از ویژگی های مهم بتن می توان به مقاومت و دوام بتن اشاره نمود که کیفیت بتن به این دو ویژگی بستگی دارد. که مهندسین ناظر و کارفرمایان جهت اطمینان از کیفیت بتن مصرفی از کارحانجات سازنده بتن استفاده می کنند، تا آزمایشات لازم بر روی بتن انجام و در اختیار مهندسان قرار دهند. قابل ذکر است به بتن قبل از سفت شدن بتن تازه و پس از سفت شدن بتن سخت گویند.
در نتیجه آزمایشات انجام شده بر روی بتن به دو گروه آزمایشات تازه و آزمایشات بتن سخت تقسیم می شود.
آزمایش بتن تازه
این آزمایش شامل آزمایش دانه بندی، گیرش سیمان، آزمایش اسلامپ، غلظت خمیر نرمال، اندازه گیری مقدار چگالی بتن تازه،آزمایش یکنواختی و نمونه برداری استئانه ای و مکعبی است.
آزمایش بتن سخت
آزمایشات جذب آب، مقاومت فشاری، کششی و خمشی و نفوذپذیری جزء آزمایشات سخت بتن می باشد.
نکته: در آزمایش فوق جهت اندازه گیری انواع مقاومت کششی و فشاری و خمشی بتن، معمولاً قبل از سخت شدن بتن، نمونه گیری داخل قالب های مکعبی و استوانه ای با ابعاد مختلف انجام می گردد. اما هنگامی که بتن اجرا شده باشد دیگر نمی توان قالب گیری از بتن سخت را در قالب انجام داد در اینصورت باید از تست کرگیری بتن استفاده نمود.
آموزش دستورالعمل کرگیری بتن
کرگیری بتن یک روش رایج در جهان است به این صورت که برای نمونه برداری و ایجاد حفره و سوراخ از قسمتی که قرار است کابل کشی و داکت باشد انجام می گردد.
جهت انجام دستورالعمل کرگیری بتن، ابتدا به دستگاه کرگیر و یا همان مغزه گیر نیاز است که در ابعاد مختلف تولید می گردد که با توجه به نمومه و مغزه ای که قرار است از سازه بتنی بگیریم انتخاب می نماییم و بعد از آن به مته و الماس نیاز داریم که این مته می بایستی متناسب با ابعاد و اندازه نمونه و حفره باشد در غیر اینصورت موجب خسارات جبران ناپذیری می گردد.
همچنین بررسی نقاط مورد نظر و مناسب برای این تست توسط مهندس پروژه و یا تیم کرگیری محاسبه و انجام می شود و پس از تنظیمات دستگاه مغزه گیری، دستگاه به محل نمونه گیری انتقال و اپراتور مربوطه مغزه گیری را انجام می دهد.
موارد مورد نیاز در گزارش کرگیری
- کد نمونه
- مشخصات آزمایشگر یا اپراتور
- تاریخ نمونه برداری
- قطر مغزه
- ارتفاع مغزه
- مقاومت فشاری نمونه
- حداکثر بار شکست نمونه
- دما و رطوبت محل آزمایش
استاندارد های لازم الاجرا در دستور العمل کرگیری بتن
توجه داشته باشید که برای عمل مغزه گیری، نکاتی تحت عنوان استاندارد های لازم الاجرا در دستور العمل کرگیری بتن آورده شده است که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت:
تست مغزه گیری یا کرگیری بتن باید بر روی بتنی انجام شود که ۲۸ روز از اجرای آن گذشته باشد.
نمونه های مغزه گیری شده باید در مدت ۷ روز پس از حفاری مورد تست کرگیری بتن قرار بگیرند.
یکی از استاندارد های آورده شده در دستور العمل کرگیری بتن، نسبت ارتفاع به قطر نمونه های مغزه گیری شده است که باید حداکثر ۲ باشد. به طور مثال اگر مجبور به گرفتن مغزه هایی با قطر ۱۰ سانتی متر می باشید، باید ارتفاع آن حداکثر ۲۰ سانتی متر باشد.
دستگاه کرگیری باید به گونه ای تنظیم شود که بتواند این استاندارد را رعایت کند. در صورتی که نسبت بالاتری از ارتفاع نسبت به قطر در زمان مغزه گیری در نظر گرفته شود، باعث کاهش مقاومت از میزان واقعی آن خواهد شد.
پیش از این که نمونه های مغزه گیری شده در دستگاه مقاومت فشاری قرار دهید، باید قسمت انتهایی آن ها را کلاهک گذاری کنید.
بر اساس دستور العمل کرگیری بتن، کلاهک گذاری به مرحله ای گفته می شود که در آن برای پوشاندن قسمت های ناهموار موجود بر روی سر انتهایی استوانه های مغزه گیری شده، موادی را بر روی مغزه ها قرار می دهند و به کمک یک سطح صاف، کمی بر آن فشار وارد می کنند.
کلاهکی که بر روی نمونه های گرفته شده از سازه بتنی ایجاد می شود، باشد کاملاً نازک و ترجیحاً بین ۵.۱ تا ۳ میلی متر باشد.
طبق دستور العمل کرگیری بتن، باید برای کلاهک گذاری از گچ و یا گوگرد استفاده نمود. هم چنین طبق استانداردهای دیگر، در این مرحله استفاده از مواد دیگر ممنوع می باشد. چرا که نتایج حاصل از کلاهک گذاری با مواد دیگر، منجر به ارائه غیر قابل اطمینان خواهد شد.
دستگاه کرگیری بتن باید پس از انتقال به محل پروژه، باید به قسمت و بخشی که مغزه گیری در آن رخ خواهد داد، به صورت محکم بسته شود. هم چنین تا حدالمقدور باید از حرکت نسبی آن جلوگیری گردد.
توجه داشته باشید که هر گونه حرکت در دستگاه مغزه گیر، می تواند منجر به ترک، شکست و یا انحراف در مغزه ها شود. این امر می تواند از دقت نمونه های نهایی کمک کند.
وجود آرماتور در نمونه مغزه گیری
کاهش در مقاومت اندازه گیری شده، ناشی از وجود آرماتورهای عرضی، کمتر از 10 درصد است، اما تغییرات اندازه گیری، موقعیت و پیوستگی با بتن، عملاً به حساب آوردن نقش آرماتورها را مشکل می کند. به همین خاطر بهتر است در صورت امکان، از حضور آن ها در مغزه جلوگیری نمود.
فاکتورهای تأثیرگذار در مقاومت مغزه ها
- نقاطی که مغزه گیری در آن انجام می گیرد.
- نوع دانه بندی که در بتن است
- اندازه قطر
- میزان مقاومت موجود در بتن
- جهتی که برای نمونه گیری مغزه انتخاب می گردد
- نسبت قطر به طول (نسبت L/d)
در کل تست کرگیری یکی از آزمایش های بتن سخت می باشد که از طریق این آزمایش می توان مقاومت فشاری بتن، توزیع دانه بندی و ... را اندازه گیری نمود و مهم ترین مرحله این آزمایش مرحله مغزه گیری است که بسیار پرهزینه و زمان بر است.
مشاهده نحوه آزمایش مغزه گیری بتن
منبع: گروه تأمین محتوای فولاد24