انواع فلنج:
فلنج ها بر اساس انواع اتصال، کاربرد، رتبه بندی درجه حرارت فشار و انواع مواد به دسته های مختلفی طبقه بندی می شود که از لحاظ کاربرد به دسته های مختلف سطح ساده، برجسته، حلقه مشترک، نرو ماده صفحه شیاردار و... تقسیم می شوند:
فلنج با سطح ساده (FLAT FACE) (FF)
در این فلنج ها هنگامی كه اتصال انجام می شود سطح دو فلنج مورد استفاده باید صاف باشد و كاربرد اصلی آن زمانی می باشد كه برای سیستم از دو فلنج استفاده می كنیم ویا اتصالات آبی كه به وسیله ریخته گری ساخته شود.
معمولا فلنجهای چدنی و یا فولادی كه در فشارهای كم كاربرد دارند از این نوع ساخته می شوند. طبق استاندارد های فلنج (ASMEb31.1 ) وقتی فلنج سطح ساده درست شده به وسیله قالب های آهنی به فلنج های فولاد كربنی متصل شود باید فلنج های سطح بر جسته حذف شوند.
فلنج با سطح برجسته یا بالا آمده (RF) (RAISED FACE)
این نوع فلنج با یك واشر صاف كه قبلا از آزبست ساخته شده می باشد اما در حال حاضر با مواد سازگار با محیط زیست ساخته می شود وبرای نصب و راه اندازی بین دو فلنج سطح برجسته طراحی شده است.در این نوع فلنجها سطح فلنج كه درمقابل فلنج دیگر قرارگرفته و بر روی آن لایی قرار گرفته می شود نسبت به سطح كلی فلنج برجسته تر ساخته می شود.
فلنج حلقه مشترک ( RTJ) (Ring-Type joint)
در این نوع فلنج ها ممكن است در داخل آن دارای سطح برجسته ای با حلقه های ماشینی شیاردار باشد.فلنج حلقه مشترک معمولا در فشار های بالا (كلاس ۶۰۰ و رتبه های بالاتر) و در سرویس های بالای دما، دمای بالاتر از ۸۰۰ درجه فارنهایت مورد استفاده قرار می گیرد. این فلنج بار اضافی فراتر از تنش پیچ را نمی تواند تحمل كند و در غیر این صورت ممكن است باعث در هم شكستن واشر گردد.
فلنج نر و ماده (Male & Female) (M&F)
این فلنج حتما باید به صورت جفتی ساخته شود سطح یكی از فلنج ها دارای برآمدگی وسطح دیگر دارای تو رفتگی می باشد كه بنا به موقعیت استفاده شده سطح تو رفتگی و برآمدگی با نسبت های خاصی طراحی می شود كه معمولا سطح ماده دارای ۳/۱۶-inch عمق تو رفتگی و سطح ماده دارای ۱/۴-inch برآمدگی می باشد استفاده از فلنج های نر وماده را می توان در پوسته مبدل حرارتی به كانال و پوشش فلنجی مشاهده كرد.
فلنج با صفحه دارای زبانه و شیاردار(T&G) (Tongue & Groove facing)
این نوع فلنج ها نیز مانند فلنج های سطح صاف و نر وماده به صورت جفت وجود دارد.
فقط تفاوت آن در این است كه لایی (gasket) را روی خود قطر داخلی می گذارند و این كار را نیز روی قطر خارجی انجام داد چون زبانه و شیار قطر داخلی ندارد وادامه دار نمی باشداین دلیل اصلی جلوگیری از خوردگی، سلیش و فرسودگی است. این ساختار، سطح كمی از لایی ایجاد می كند و باعث می شود كه به پیچ و دیگر اعضا بار كمتری وارد شود و بازدهی بیشتری داشته باشد.
فلنج كور (Blind flange)
یك صفحه گرد كاملا بسته كه در انتهای مسیرهای لوله كشی و مسیرهای دارای فشار به كار می رود.این نوع فلنج و به همراه پیچ های آن فشار بیشتری نسبت به فلنج های دیگر تحمل می كند كه بیشترین فشار به وسط فلنج وارد می شود. ولی زمانی كه حرارت معیار مهمی برای ما باشد به جای فلنج كور ازفلنج گلودار و جوشی استفاده می كنند.
فلنج گردن دار جوشی (weld neck flange)
این نوع فلنج با داشتن گردن مخروطی كه نهایتا در انتهای مسیرفلنج، شعاع آن با قطر لوله برابر می شود، مشخص است
كه در انتها به لوله جوش و متصل می گردد كه این شكل ظاهری دلیل اصلی افزایش تحمل فلنج می باشد.
كاربرد این فلنج در فشارهای بالا و دماهای زیر صفر است
پیچ های مورد استفاده در بستن فلنج ها:
پیچ امکان دارد از یک طرف رزوه شده باشد که به آن Bolt گفته می شود در این حالت، طرف دیگر آن دارای سر6 گوش و یا 4 گوش مخصوص آچار می باشد که به یک مهره به نام Nut نیاز داشته و یا ممکن است کامل رزوه شده باشد که Stud Bolt گویند که در این حالت به دو عدد مهره نیاز دارد.
مشخصات فنی فلنج ها:
مطابق استاندارد موارد ذیل می بایستی بر روی فلنج ها حک گردد:
- نام تجاری تولید کننده فلنج
- مقدار فشار قابل تحمل یا کلاس فلنج
- شکل سطح فلنج که مهمترین قسمت تشکیل دهنده یک فلنج می باشد
- سوراخ ها
- مواد تشکیل دهنده فلنج ها(بیانگر مشخصات مواد خام مورد استفاده برای تهیه فلنج می باشد)
- شماره یا کد مربوط به عملیات حرارتی صورت گرفته بر روی فلنج
منبع: گروه تأمین محتوای فولاد24