تعریف سوله:
سوله سازهای فلزی با سقف شیبدار است که بر اساس محاسبات فنی خاص طراحی و ساخته میشود. از این نوع سازه در کارخانهها، اسکلت ساختمانها، انبارها، مرغداریها، آشیانههای هواپیما، تعمیرگاه ها، فروشگاه ها و سالنهای ورزشی که با قاب هایی با دهانه بزرگ نیاز است، استفاده میشود.
به بیان دیگر سولـه به سازههایی فلزی میگویند که با تمرکز به ایجاد محیطی بدون ستون میانی ساخته شده و پوشش سقف آن معمولاً به صورت شیبدار اجرا شود.
سولـه به انگلیسی به سازه ای مثلثی شکل (shed) گفته می شود که با توجه به کاربرد آن، نوع سولـه مشخص میشود. مطالبی که در ادامه به آنها میپردازیم:
با شروع انقلاب صنعتی اروپا ساخت سوله به منظور کار در کارخانجات در کشورهای اروپایی رونق بسیاری گرفت و با همه گیر شدن صنعت سوله سازی، یکی از ارکان پیشرفت صنعت در هر کشوری شد.
سوله در ایران:
در کشور ایران نیز در حدود 75 سال پیش، سوله سازی برای ایجاد کارخانجات صنعتی و کارگاههای کاری، با الگوبرداری از اروپاییان انجام گردید و امروزه شاید صدها هزار سولـه در کشور ما برای انجام خدمات صنعتی و ... ساخته شده است.
اولین شرکت به نام سوله SOLEH در ایران اقدام ساخت این سازه های صنعتی کرد و از آن روز به بعد، این نام برای این صنعت انتخاب شده است.
انواع سوله:
- سوله تک دهانه به صورت 8
- سوله دو یا چند دهانه با ستون مشترک به صورت 88 یا 888 یا 8888
- سوله دو دهانه به صورت 88
- سوله قوسی
- سوله چند ضلعی
کاربرد سوله:
سولـه ها معمولاً برای انجام کارهای صنعتی اجرا می شوند. اما کاربردهای متنوعی دارند، این سازههای فلزی، بیشتر برای ایجاد کارخانه ها، هایپرمارکتها، سالنهای همایش، پارکینگ خودروها و... استفاده میشود.
ساخت سوله:
سولـهها با توجه به کاربرد، نقشه کارگاهی و همچنین مساحت و متریال مورد نظر ساخته میشوند.
اجرای سوله:
نحوه اجرای سوله مراحلی دارد:
- بازدید از زمین مورد نظر: در اولین مرحله، مهندسان به محل پروژه رفته و به بررسی جنس خاک و میزان تراکم آن پرداخته تا بر اساس آن، شروع به طراحی نقشه متناسب با شرایط مورد نظر نمایند.
- طراحی نقشه: طراحی نقشه های سوله، توسط نرم افزارهای پیشرفته مهندسی ARCHCAD، XSTEEL انجام می شود.
- خرید ورق: کارخانه با توجه به دریافت پیشنهاد ساخت، از قبل اقدام به خرید ورق های مورد نظر می کند.
- ساخت سولـه: ورق ها بر اساس نقشه های طراحی شده، برش خورده و سپس بر روی آنها سوراخ کاری انجام می شود و بعد از مراحل جوشکاری صفحات و رنگ کاری دو لایه آماده می شوند.
- آماده سازی محل ساخت سوله: زمین مورد نظر، همزمان با ساخت سولـه در کارخانه، با طی مراحل خاکبرداری، ترازسازی، آرماتوربندی و بتن ریزی آماده می شوند.
- حمل سوله: سولـه پیش ساخته توسط تریلی به محل مورد نظر حمل شده و توسط جرثقیل و نیروی انسانی متخصص و با تجربه نصب می گردد.
ساخت پوشش سقف سوله:
یکی از مهمترین بخشهای سولـه سقف آن است که اغلب به شکل شیبدار است و می توان برای ساخت آن از مصالح مختلفی استفاده کرد که عبارتند از:
- ورق آلومینیومی همراه با پشم شیشه.
- ساندویچ پانل سقفی.
- ورق های سقفی (استفاده از آن خیلی کاهش یافته است).
در ساخت ساندویچ پانلها بین دو ورق لایه فوم تزریق شده و به شکل ساندویچ درآمده است. این روش، اصولی ترین روش برای ساخت پوشش سقف است، عایق مناسبی برای سرما، گرما و رطوبت است، در برابر حوادثی مثل زلزله مقاوم است، به علت اینکه در زمان کمتری نصب می گردد، هزینه های بهره برداری را کم می کند. این پوشش برای سولـه های صنعتی و ورزشی و بسیاری از سولـه های دیگر استفاده می شود.
دیوارچینی سوله
به دلیل نقش مهمی که دیوارها در مقابله با فشارهای وارده بر عهده دارند، دیوارچینی سولـه باید به صورت اصولی و بر اساس استاندارد و با کمترین وزن ممکن انجام شود.
کف سازی
امروزه به دلیل استفاده از ماشین آلات سنگین در سولـه ها، مسئله کف سازی بسیار مهم است و کف سازی با در نظر گرفتن درزها و بررسی مقاومت کف انجام می شود.
اجزای سوله
سوله ها اجزای فلزی با سقفی شیبدار می باشند که دارای اجزای گوناگونی می باشند. محاسباتی که در سولـه ها انجام می گردد نیازمند دقتی بالا می باشند چرا که بسیار پراهمیت و دقیق هستند.
- قابهای اصلی: به تیرها و ستونهای سولـه گفته می شود که به تیرهای موجود رفتر نیز می گویند. ستونها و تیرها به صورتی ساخته می شوند که با توجه به کاربرد و مقطعی که دارا هستند، برش داده می شوند. ستونهای قاب اصلی از ناحیه پایین به ستونها و از ناحیه بالایی به رفترها جوش خورده می شوند. امروزه این اتصالات، فلنجی است.
- وال پست ها: اجزایی هستند که به عنوان ستونی در ابتدا و انتهای سولـه متصل می شوند. این اتصالات در واقع به خاطر کاهش سطح بادگیر ستونهای اصلی و برای ایجاد پست بند جهت دیوارها به کار برده می شوند. وال پستها به ستونهای فرعی نیز معروف می باشند. وال پست ها به عنوان پایه برای درهای بزرگ نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
- استرات: این جزء به صورت اجزای افقی می باشد که کار آنها اتصال دو قاب متوالی به صورت متوالی به یکدیگر می باشند. استرات ها از قوطی تشکیل می شوند. کاربرد آنها اتصال قاب ها به یکدیگر و انتقال نیرو از یک قاب به قاب دیگر است.
- مهاربند: اجزایی هستند که برای تقویت سختی لوله ها در جهات افقی و عمودی به یکدیگر متصل می شوند. مهاربندها دارای دو نوع سقفی می باشند که برای فشارها و کششها طراحی و ایجاد می شوند.
- لاپه: لاپه ها دارای دو نوع سقفی و دیواری می باشند که نوع دیواری آنها پرکاربردترند. این اجزا برای پوشش سقف و دیوارها به کار میروند.
اجزای دیگر سوله شامل سینه بند، جرثقیل میباشند که برای موارد مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
سوله های استاندارد: نقشههای سولـه پس از طراحی به سازندگان تحویل داده می شود و دستور ساخت صادر میگردد. طراحی سولـهها به این ترتیب است که باید تماماً توسط مهندسین کاردان و نرم افزارهای طراحی سوله که با علم روز دنیا عجین شدهاند، صورت گیرد. سولـههای استاندارد، طراحیهای اصولی و استانداردی هم دارند.
ابعاد سوله های استاندارد:
در ساخت سوله های استاندارد باید به ابعاد آن توجه کرد.
طول سوله:
هر سولـه با توجه به کاربریش، طول و به طور کلی ابعاد مخصوص به خود را دارد. اما به طور معمول طول سولــه های استاندارد، حداکثر 90 متر است و فاصله بین ستونها 6 الی 9 متر است.
عرض سوله:
دهانه سولـه ها معمولاً بین 20 الی 35 متر می باشد اما استفاده از سولـه های با دهانه بزرگ بیشتر کاربردی و متداول است.
ارتفاع سوله:
یکی دیگر از پارامترهای ابعادی، ارتفاع آن است. معمولاً سولـه هایی با ارتفاع بلندتر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند اما ارتفاع استاندارد سوله ها 4 الی 25 متر است.
شیب سوله:
دهانه سوله با شیب سوله رابطه عکس دارد. هرچه دهانه بیشتر باشد، شیب سازه هم کمتر خواهد بود . اما به طور معمول بین 10% الی 30% است.
ساخت سولـه های استاندارد نیز مانند سایر سوله هاست با این تفاوت که در ساخت این سولـه ها تعدادی استانداردها و قوانین خاصی رعایت میشود مثلاً ابعاد سولـهها که طول و عرض و ارتفاعشان باید در محدوده خاصی باشند.
ساخت این سولـه ها نیز توسط مهندسین سازه صورت میگیرد که امری تخصصی و حساس به شمار میرود. از سولـههای استاندارد میتوان در مواردی چون سولـههای صنعتی، سولههای نمایشگاهی، سولـه های نظامی و... استفاده نمود.
منبع:گروه تأمین محتوای فولاد24