یکی از مهم ترین محصولات تولیدی ذوب آهن شمش فولادی است که به روش کوره بلند (BF) و کوره های قوس الکتریکی (EAF)و کوره القایی(IMF) تولید می شود.
در روش کوره بلند سنگ آهن طی فرایندی تبدیل به آهن خام یا چدن می شود. سپس آهن خام به فولاد تبدیل شده و به حالت مذاب به واحد ریخته گری منتقل می شود. در واحد ریخته گری مواد مذاب را در قالب های شمش می ریزند و با پاشیدن آب آن را خنک می کنند و در نهایت بعد از خنک شدن شمش فولادی، آن ها را به طول های دلخواه برش می دهند. دراین جا بسته به قالب مورد استفاده شمش، بیلت، اسلب، بلوم محصول نیمه ساخته یا فراورده های میانی نورد فولاد تولید می شوند.
در روش کوره های قوس الکتریکی (EAF)و کوره القایی(IMF) نیز آهن قراضه را با سبد های مخصوص در کوره قوس الکتریکی می ریزند سپس طی مراحلی به کوره اضافه می کنند. پس از افزودن این مواد اقدام به نمونه گیری، دمش اکسیژن، همگن سازی و آنالیز می کنند تا مواد داخل کوره به فولاد مذاب تبدیل شود. فولاد پس از جداسازی ناخالصی به صورت مذاب به واحد ریخته گری برده می شود سپس آن را بر روی غلطکی قرار داده و و با پاشیدن آب آن را خنک می کنند.در ادامه شمش های منجمد را به طول های مورد نظر برش می دهند.
برای درک تفاوت این سه محصول لازم است ابتدا به طور جداگانه با هر کدام از آن ها آشنا شویم:
شمش فولادی چیست؟
شمش ها (ingot) معمولا به شکل ذوزنقه هستند و طول هرشاخه آن نهایتاً 2 متر است به همین دلیل حمل و نقل آن آسان است.
شمش ها گرید های مختلفی دارند:
- SP-5SP3 ( استاندارد روسی)
- DIN( استاندارد آلمان)
بر اساس عناصر موجود در فولاد مثلاَ انعطاف پذیری ، خمش، کشش و پیچش کاربرد های شمش فولاد مشخص می شود و در نهایت به شکل میلگرد ، نبشی، ناودانی، سپری، تیرآهن و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
بیلت چیست؟
بیلت (Billet) یا شمشال ها معمولاً به صورت سطح دایره شکل یا مربعی شکل هستند به طوری که عرض آن کم تر از ۱۵سانتی متر یا به عبارت دیگر سطح مقطع آن کوچک‌تر از ۲۳۰ سانتی متر مربع است. بیلت ها طول بیشتری نسبت به شمش دارند . بیشترین محصول تولیدشده از بیلت میلگرد می باشد که در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی بکار برده می شود به همین دلیل آن را با عنوان آنالیز ساختمانی نیز می شناسند. افزون بر این بیلت ها در پروژه‌های دیگری همانند پل‌سازی و ریل‌های راه‌آهن نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
بلوم چیست؟
بلوم (Bloom) یا شمشه همان بیلت با سطح مقطع بزرگتر است به طوری که عرض آن بیشتر از 15 ساانتی متر باشد. طول آن 6 و 12 متر می باشد. عمده کاربرد بلوم و بیلت در حوزه‌ی تولید تیرآهن، مفتول، میلگرد، نبشی، ناودانی، سپری و لوله‌‌های بدون درز و مانیسمان و سایر مقاطع است.
بلوم(Bloom)
| کاربرد | گرید | سایز | طول |
|---|---|---|---|
| تولید انواع تیرآهن تولید ریل و مقاطع سنگین | St37-St52-Sp5SP-A283GrC&D-A36/A&36M&A615/615M | بیشتر از 160*160 میلی متر | 6 و 12 متری |
معرفی کارخانه های تولید کننده شمش و بیلت و بلوم در ایران:
- ذوب آهن اصفهان
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد خوزستان
- فولاد خراسان
- فولاد هرمزگان
- گروه ملی صنعتی فولاد ایران
- مجتمع فولاد شاهین بناب
- شرکت فولاد آلیاژی ایران
- نورد فولاد یزد
- فولان سیرجان
پس با توجه به اطلاعات بالا نتیجه میگیریم تفاوت اساسی این سه محصول نیمه ساخته شده در شکل مقطع و ابعاد آن می باشد.
منبع: گروه تأمین محتوا فولاد 24