هر ساله دولت با ارائه برنامه بودجه به مجلس شورای اسلامی، میزان درآمدها و مخارج خود را تعیین می‌کند و یکی از مهمترین منابع درآمد "مالیات" است.
زمانی که دولت نتواند از این منبع به میزان لازم کسب درآمد کند، ممکن است به علت کاهش درآمدهای خود انجام برخی از امور را به تعویق انداخته یا لغو کند و یا مجبور به تامین این درآمد از محل دیگری شود.
درصورتی که دولت نتواند این منابع را از محل دیگری تامین کند یا مخارج خود را تعدیل کند، دچار کسری بودجه می‌شود که می‌تواند مشکلاتی برای دولت و جامعه همراه داشته باشد. با این وجود برخی اشخاص حقیقی یا حقوقی از زیر بار پرداخت مالیات تعیین شده برایشان شانه خالی کرده و به فرار مالیاتی اقدام می‌کنند. که به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان "فقط در سال ۱۳۹۳، ۲۶ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی برای استان اصفهان ثبت شده است."
این روزها که کشور در شرایط نابسامان اقتصادی به سر می‌برد، موضوع فرار مالیاتی و اهمیت کنترل آن بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. وزارت اقتصاد و امور دارایی و سازمان امور مالیاتی به عنوان متولیان تحقق درآمد مالیاتی کشور تمام تلاش خود را به کار می‌بندند تا میزان این فرارها را حداقل کنند.
پیرامون این موضوع و میزان فرارهای مالیاتی در استان اصفهان با بهروز مهدلو، مدیر کل اداره امور مالیاتی استان اصفهان گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
بر اساس اعلام یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کل کشور وجود دارد. نظر شما درباره این میزان فرار مالیاتی در کشور چیست و سهم استان اصفهان از این میزان چه قدر است؟
درباره میزان فرارهای مالیاتی کلیه اعداد و ارقامی که بیان می‌شود تخمینی است. این مسئله جزو وظایف ستاد سازمان مالیاتی کشور است. پیش‌تر وزیر اقتصاد در گزارشی درباره برآورد میزان فرارهای مالیاتی، رقم ۳۰ هزار میلیارد تومان و رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، بازه ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومانی را مطرح کردند.
اما در استان اصفهان، تاکنون تنها در یک فقره که از سال گذشته پیگیری شده، حدود هفت هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی، مطالبه و بخش‌هایی از آن نیز وصول شده است. این فقره مربوط به یکی از توابع شهرستان خمینی شهر بوده که با استفاده از کارت‌های اجاره‌ای و شرکت‌های صوری، از پرداخت مالیات فرار کرده بودند.
در بخش دیگری از اقدامات اداره کل امور مالیاتی استان اصفهان، به منظور شناسایی فرارهای مالیاتی، در یکی از روستاهای شهرستان گلپایگان، سه هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی شده است. معمولا یک طرف قضیه افراد بی بضاعت، کارگر و کشاورز هستند و به همین دلیل سودجویان از مشخصات این افراد برای فرار مالیاتی سوء استفاده می‌کنند.
البته در استان به غیر از این موارد باز هم فرار مالیاتی وجود دارد که در حال پیگیری و شناسایی آن‌ها هستیم. استفاده از کارت بازرگانی و شرکت‌های صوری یکی از راهکارهای این اشخاص برای فرار مالیاتی است.
با توجه به اینکه تنها در دو شهرستان استان اصفهان، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی شده است، تخمین شما از میزان واقعی این فرارهای مالیاتی در استان چقدر است؟ به علاوه با وجود این آمار، وجود ۶۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کل کشور چندان دور از ذهن نیست.
عمده فرار مالیاتی که در استان اصفهان وجود دارد در حد همین موارد کشف شده است. اما این سازمان با رصد دیگر موارد در حال تلاش برای شناسایی و جلوگیری از دیگر فرارهای مالیاتی است.
نزدیک به یک سال است که در استان اصفهان بین اداره کل امور مالیاتی استان اصفهان، قوه قضائیه، دادستان دادگاه انقلاب استان، وزارت اطلاعات و دستگاه‌های نظارتی و امنیتی همکاری خوبی شکل گرفته است؛ چنین عزم جدی در دیگر استان‌ها کمتر از استان اصفهان است.
میزان برآورد دقیق‌تر از حجم فرارهای مالیاتی در کشور با تلاش بیشتر دیگر استان‌ها برای شناسایی آن مشخص می‌شود اما در حال حاضر برآوردها حاکی است که مقدار این فرار مالیاتی در کل کشور باید بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان باشد. با این حال مقدار دقیق آن باید محاسبه شود.
تحقق درآمد حاصل از فرارهای مالیاتی شناسایی شده تا چه زمانی انجام می‌شود؟
این سازمان تمام تلاش خود را به کار می‌بندد که تا پایان سال تمامی این مقدار وصول شود اما شناسایی آن عمل دشواری است زیرا مقاومت‌هایی از سوی افراد دارای فرار مالیاتی انجام می‌شود.
مقاومت‌هایی که برای پرونده‌های فرار مالیاتی انجام می‌شود، از طرف خود اشخاص دارای فرار مالیاتی است یا از سایر سازمان‌ها و ارگان‌ها نیز توصیه‌هایی انجام می‌شود؟
معمولا این واقعیتی است که شخص هنگامی که می‌خواهد مالیاتی پرداخت نکند به خصوص زمانی که مدتی نیز مالیات واقعی خود را پرداخت نکرده است از خود مقاومت نشان می‌دهد و ممکن است به سازمان‌ها یا اشخاصی نیز نامه بفرستد و آن اشخاص نیز به علت عدم آگاهی از ما پاسخگویی می‌خواهند اما زمانی که به آن‌ها اطلاع‌رسانی می‌کنیم از ما حمایت می‌کنند؛ این اتفاق هم در استان و هم در کشور رخ داده است.
برنامه سازمان برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی در استان چیست؟
به طور کل خط قرمز سازمان امور مالیاتی و سران نظام، مقابله و برخورد با فرارهای مالیاتی است؛ این مسئله در حد حرف و شعار نیست بلکه در عمل همین گونه است.
با هر شخصی و در هر قشری که فرار مالیاتی آن به اثبات برسد برخورد خواهد شد. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، در استان با هماهنگی‌هایی که با دستگاه‌های امنیتی و قضایی داریم با اقشاری که فرار مالیاتی دارند، در هر شغلی که باشند برخورد می‌کنیم. تاکنون نیز بازخوردهای خوبی از اجرای این طرح دریافت کرده‌ایم و استان اصفهان در این زمینه به الگویی برای سایر استان‌های کشور تبدیل شده است.
باتوجه به اینکه حدود ۱۰ سال از اجرای طرح جامع می‌گذرد سازمان امور مالیاتی به جایی رسیده که توان شناسایی و مبارزه با بیش از ۸۰ درصد فرارهای مالیاتی را داراست.
در ادامه برنامه‌های این سازمان برای شفافیت اقتصادی، پس از پزشکان ۵۰ شغل از ۱۵ اتحادیه، از ابتدای مهرماه تا پایان سال جاری نیز برای اتصال دستگاه کارتخوان خود به سامانه امور مالیاتی فراخوان شدند و عملا از ابتدای فروردین سال ۱۳۹۹ باید این اشخاص با استفاده دستگاه پوز ( سامانه فروشگاهی) فعالیت کنند؛ این اقدامات باعث می‌شود شفافیت لازم در اقتصاد به وجود بیاید و هر فرد متناسب با میزان درآمد خود مالیات پرداخت کند.
البته در بخش مودیان حقوقی نیز رصد اشخاص حقوقی، کارت‌های بازرگانی، شرکت‌های صوری و حساب‌های اجاره‌ای نیز در اولویت کار قرار دارد و با خاطیان برخورد می‌شود.
در راستای شناسایی و مبارزه با فرارهای مالیاتی در استان اصفهان، اداره مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی در این اداره کل تشکیل شده و این موضوع به جد پیگیری می‌شود؛ تا پایان سال اخبار خوبی درباره میزان وصول فرارهای مالیاتی اعلام خواهیم کرد.
درباره طرح جامع مالیاتی نیز باید گفت هدف این طرح به طور کلی شفافیت، داشتن تمام اطلاعات و ریز داده‌ها است و سازمان امور مالیاتی می‌تواند از طریق این ریز داده‌ها و همچنین حساب‌های بانکی اشخاص، میزان درآمدهای فعالان اقتصادی را شناسایی کند. می‌توانیم بگوییم تقریبا تمام اقشار جامعه که فعال اقتصادی هستند تحت پوشش قرار خواهد گرفت.
همچنین درباره اتصال دستگاه کارتخوان به سازمان امور مالیاتی، قرار نیست تنها یکی از دستگاه‌های پوز به سامانه متصل شود، بلکه هر فروشگاه یا مطب پزشکی که بیش از یک دستگاه کارتخوان دارد، باید تمامی دستگاه‌های خود را به سامانه سازمان امور مالیاتی متصل کند. زمانی که این مورد نهایی شود، قطعا یکی از برنامه‌های سازمان مقابله با خاطیان امر و غیرفعال کردن دستگاه‌های کارتخوانی است که به سامانه متصل نیست.
اگر فعال اقتصادی که بیش از یک دستگاه کارتخوان دارد، تنها اطلاعات یک یا دو دستگاه را به سازمان امور مالیاتی متصل کند، به دلیل اینکه این سازمان می‌تواند گردش مالی حساب‌های اشخاص را دریافت و بررسی کند، پس از اثبات این موضوع شخص خاطی مشمول جریمه‌های مالیاتی خواهد شد.
بنابراین توصیه ما به تمام افراد این است که هر تعداد دستگاه پوز برای حرفه خود دارند به سازمان معرفی کنند تا مشمول پرداخت جریمه‌های مالیاتی نشوند.
ایمنا