امکان‌سنجی برای ساخت یک کارخانه فولاد
کارگاه «بومی‌سازی در فاز مطالعات امکان‌سنجی، فاز مهندسی پایه و فرآیندی تمام واحدهای زنجیره فولاد» از سوی فرشید امیری، از شرکت فولاد تکنیک در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران در برج میلاد برگزار شدند. امیری درباره فاز مطالعاتی برای ساخت یک کارخانه فولادی عنوان کرد: در مکان‌یابی برای ایجاد واحدهای فولادی باید در یک دسته‌بندی کلی، ۶ دسته مطالعات شامل مطالعات بازار، مطالعات فنی، ارزیابی مالی، مطالعات اقتصادی – اجتماعی، مطالعات مکان‌یابی و مطالعات زیست‌محیطی انجام شود. امیری در ادامه، با توضیح مطالعات بازار اظهار کرد: در این زمینه باید جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل سیستماتیک و هدفمند اطلاعات درباره بازارهای هدف داخلی و خارجی به منظور شناخت ظرفیت‌های محیط رقابت با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی این حوزه مانند Eviews و Stata انجام شود.
وی ادامه داد: در زمینه مطالعات فنی، باید بررسی و انتخاب نوع تجهیزات خط تولید، محاسبه ظرفیت تجهیزات، انجام موازنه مواد و انرژی و برآورد هزینه اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار گیرند. این کارشناس فولاد در ادامه به مطالعات ارزیابی مالی برای ساخت یک کارخانه فولادی پرداخت و گفت: در این بخش باید تجزیه و تحلیل برآوردهای فنی در قالب مهم‌ترین و کاربردی‌ترین شاخص و اهرم‌های مالی و اقتصادی، با استفاده از نرم‌افزار تخصصی این حوزه (Comfar) انجام شود. امیری افزود: در زمینه مطالعات اقتصادی و اجتماعی نیز باید آثار اقتصادی و اجتماعی حاصل از اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گیرند. وی ادامه داد: در زمینه مکان‌یابی نیز باید از بهترین مکان با استفاده از تحلیل‌های مبتنی بر مدل‌های تصمیم‌گیری و نرم‌افزاهای تخصصی در این حوزه مانند ARCGIS بهره گرفت. امیری با اشاره به مطالعات زیست‌محیطی عنوان کرد: مطالعات ارزیابی اثرات و پیامدهای زیست‌محیطی ETA حاصل از اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.
این کارشناس فولاد در ادامه با اشاره به این موضوع که مطالعات طرح جامع فولاد کشور به منظور کنترل برنامه‌ها و حصول نتایج ضروری است، گفت: در راستای توسعه صنعت فولاد کشور و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ مطالعات بازار زنجیره فولاد ایران و جهان، توازن زنجیره فولاد برای دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد، تامین مواد اولیه نهاده‌های صنعت فولاد، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی، سرمایه‌گذاری مورد نیاز توسعه صنعت فولاد، فناوری تولید در صنعت فولاد، مکان‌یابی و جانمایی توسعه فولاد کشور، ملاحظات زیست‌محیطی، استراتژی توسعه فولاد و بسته‌های سرمایه‌گذاری محصولات با ارزش‌افزوده بالا مورد نیاز است.
این کارشناس فولاد درباره محدودیت‌هایی که بر سر راه واحدهای فولادی وجود دارد، گفت: توجه به محیط‌زیست و اقلیم کشور را باید در نظر گرفت زیرا با مشکل کم‌آبی روبه‌رو هستیم. در این زمینه باید صرفه‌جویی در آب با بکارگیری فناوری جدید، صرفه‌جویی در آب با بازچرخانی آب و صرفه‌جویی در آب با تغییر و نوآوری در طراحی‌ها را در نظر گرفت. امیری به تحریم‌ها نیز اشاره کرد و گفت: در زمان تحریم‌ها که واحدها با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شوند، طراحی و ساخت تجهیزات باید با مهندسی معکوس و محاسبات مجدد به منظور ثبت دانش فنی انجام شود. از سوی دیگر نیز پلانت‌های قدیم باید بازسازی شوند.
۱۱ درصد کل برق کشور در زنجیره فولاد مصرف می‌شود
همچنین در کارگاهی با عنوان «نوسازی در صنعت فولاد (جبر یا اختیار)» خلیل سجاد، مدیر اتوماسیون شرکت فولاد تکنیک سخنرانی کرد. سجاد در ابتدا با اشاره به پیشینه شرکت فولاد تکنیک عنوان کرد: فولاد تکنیک ۲۳ سال است که در زمینه مدرنیزاسیون صنعت ایران فعالیت می‌کند. یکی از اقدام‌های این شرکت، ایجاد کوره بلند۲ ذوب آهن اصفهان در سال ۷۴ است و اسیدسولفوریک مجتمع مس سرچشمه را نیز در سال ۹۷ به پایان رسانده که این اقدام‌ها سبب شد شرکت‌های خارجی از بازار مدرنیزاسیون ایران حذف شوند.
وی در ادامه با اشاره به سطح مدرنیزاسیون عنوان کرد: ممکن است نوسازی در سطح فرآیند، مکانیک، برق و کنترل (سخت‌افزاری) و کنترل (نرم‌افزاری) باشد. مدیر اتوماسیون شرکت فولاد تکنیک با توجه به نتایج پایشی فولاد در سال ۹۶، خاطرنشان کرد: در زمینه مصرف انرژی ۱۱ درصد کل برق، ۸ درصد گاز و ۲ دهم درصد آب کشور در زنجیره فولاد مصرف می‌شود. در نتیجه، بیشترین میزان انرژی مصرفی در صنعت فولاد به برق و کمترین آن به آب اختصاص دارد. سجاد در ادامه خاطرنشان کرد: برای رسیدن به اهداف ۱۴۰۴ در تولید فولاد به ۹ هزار مگاوات نیروگاه نیاز است. وی در ادامه با اشاره به این موضوع که در نوسازی مجبوریم یا مختار، عنوان کرد: در زمینه کاهش مصرف آب با توجه به مشکل کم‌آبی، اجبار به کاهش مصرف آب را باید در نظر بگیریم.
در زمینه کاهش مصرف گاز نیز موضوع اختیاری است چراکه گاز در کشور به وفور پیدا می‌شود و در زمان تحریم نیز کسی طالب گاز ما نیست. در زمینه کاهش مصرف برق، با جبر مطلق روبه‌رو هستیم چراکه کمبود نیروگاه داریم. البته در زمینه افزایش عمر کارخانه نیز با جبر مطلق روبه‌روییم و به هیچ عنوان نمی‌توان از این موضوع چشم‌پوشی کرد. مدیر اتوماسیون شرکت فولاد تکنیک در ادامه به چند راه‌حل نرم‌افزاری در نوسازی اشاره کرد و گفت: در زمینه کوره قوس الکتریک، تنظیم دمای منطقه ذوب، کنترل سطح کربن و تنظیم حرکت الکترودها سبب صرفه‌جویی ۸ درصدی در مصرف انرژی الکتریکی و افزایش تولید تا ۲۵ درصد و کاهش مصرف الکترود می‌شود. بازگشت سرمایه در این زمینه نیز ۶ ماه طول می‌کشد. سجاد ادامه داد: کوره قوس الکتریک ـ آنالیز گازهای احتراق و اتوماسیون سطح ۲ برای تغییر دینامیکی نقاط تنظیم حلقه‌های کنترل، ۵۰ درصد در بازیافت انرژی شیمیایی این گازها بهبود حاصل می‌کند.
وی به احیای مستقیم نیز اشاره کرد و گفت: در احیای مستقیم، مدل‌سازی فرآیندهای ریفورمر و ستون احیا با دو روش شبکه عصبی و معادلات شیمیایی حاکم بر فرآیند و تنظیم اتوماتیک حلقه‌های کنترل و بهره‌برداری یکنواخت و با مراجعه به پیشینه فرآیند، کاهش مصرف انرژی و افزایش تولید و طول عمر فرآیند به وجود می‌آید. مدیر اتوماسیون شرکت فولاد تکنیک در پایان تاکید کرد: تنها راه کاهش آلودگی و کاهش مصرف انرژی، تنها راه کاهش توقفات فرآیند، تنها راه کاهش بهره‌برداری یکنواخت و بهینه، تنها راه افزایش تولید و تنها راه افزایش طول عمر کارخانه اتوماسیون سطح ۲ است.
منبع:فولادمهر