در نشست تخصصی «بررسی عملکرد و برنامه‌های دولت در مهار تورم» که عصر سه‌شنبه در سالن جهاد وزارت اقتصاد برگزار شد، مجید کریمی، مدیرکل دفتر مطالعات بازارهای مالی وزارت اقتصاد، در گزارشی با اشاره به عواملی که از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم بر تورم تاثیر گذاشته است، اظهار کرد: از شهریور ۱۴۰۰ که دولت سیزدهم روی کار آمد، نرخ تورم ماهانه در شهریور ۳/ ۳درصد و در پایان اسفندماه ۱۴۰۰ برابر با ۵۴/ ۰درصد بود که هم نشان‌دهنده اراده دولت برای ایجاد ثبات اقتصادی بود و هم نشان‌دهنده این موضوع که دولت مطابق با انتظارات با انجام اقداماتی به دنبال کاهش تورم و ایجاد ثبات اقتصادی است.
عوامل اثرگذار بر تورم
او افزود: نرخ تورم نقطه به نقطه در این مدت زمان با کاهش روبه‌رو شد. در ۴ ماه نخست سال گذشته نیز اقتصاد کشور با برخی رخدادها و اتفاقات پیش‌بینی‌نشده و پیش‌بینی‌شده روبه‌رو شد. از جمله عوامل مهم در چهار ماه نخست افزایش حداقل دستمزد و رشد ۵۷درصدی آن و انتظارات تورمی ناشی از این تصمیم و همچنین همزمانی با جنگ روسیه و اوکراین که موجب افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی شد و کشور ما هم در این زمینه خیلی وابسته به واردات است، همگی موجب افزایش نرخ تورم در کشور شدند و در تیرماه نیز در مقایسه با تیرماه سال قبل از آن نرخ خرید گندم ۸۲درصد افزایش یافت که اثر بدی بر اقتصاد داشت.
مدیرکل دفتر مطالعات بازارهای مالی وزارت اقتصاد اضافه کرد: بنابراین عوامل مهم در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ در افزایش نرخ تورم شامل جنگ روسیه و اوکراین، افزایش ۵۷درصدی حداقل دستمزد، تغییر نرخ حقوق گمرکی و ... بودند که مجموعه این عوامل موجب شدند در خردادماه ۱۴۰۱ تورم به ۶/ ۱۰درصد برسد که ۵/ ۵درصد نسبت به اردیبهشت‌ماه همان سال افزایش را نشان می‌داد. همچنین اتفاقی که در تیرماه افتاد و یکی از نشانه‌های عوامل کوتاه‌مدت محسوب می‌شد، یک شوک بود که اثرات آن را در ۴ ماه بعدی سال گذشته شاهد بودیم؛ تورم بخش خدمات یعنی بهداشت و درمان و آموزش و ... بود که خودش را با تورم بخش کالایی تعدیل کرد. کریمی بیان کرد: از آذرماه ۱۴۰۱ با توجه به مسائل و اتفاقات اجتماعی که در کشور رخ داد، اثرات آن در اقتصاد کشور نمایان و موجب بی‌ثباتی‌های متعدد در نرخ ارز و در نهایت افزایش تورم شد و در پایان اسفند ماه با تورم ۹/ ۶۳درصدی مواجه شدیم. مرور این اتفاقات نشان می‌دهد نرخ تورم در هر زمان متاثر از عواملی بوده و از این اتفاقاتی که در یک سال و نیم گذشته افتاده است، می‌بینیم که هیچ عاملی نمی‌تواند افزایش بی‌رویه تورم را توضیح دهد، مگر اینکه چاشنی آن افزایش نقدینگی باشد.
او افزود: وقتی نرخ رشد نقدینگی از ۲۹درصد وارد کانال بالای ۴۰درصد می‌شود، دلیل اصلی تورم نیز همین رشد نقدینگی است؛ هرچند عوامل بنیادین و همچنین عوامل کوتاه‌مدت هر کدام دیگری را تقویت می‌کنند. وی وابستگی به واردات کالاهای اساسی را یکی دیگر از عوامل مهم اثرگذار بر تورم برشمرد و افزود: عوامل دیگر کوتاه‌مدت مانند افزایش نرخ ارز، افزایش دستمزد، اصلاحات یارانه‌ای و... است و اگر اینها را برطرف نکرده باشیم؛ ما را وارد کانال بالاتر خواهد کرد که این اتفاق در اقتصاد کشورمان در این مدت رخ داده است. مدیرکل دفتر مطالعات بازارهای مالی وزارت اقتصاد توضیح داد: ناترازی در نظام بانکی، بنگاه‌های اقتصادی، بودجه دولت، حقوق بازنشستگی و همچنین ناترازی انرژی که موجب ناترازی ارزی می‌شود از عوامل مهم در رشد نقدینگی هستند.
البته بانک مرکزی به‌درستی از مهرماه ۱۴۰۰ وارد موضوع کنترل ترازنامه بانک‌ها شد، اما به دلیل عوامل بنیادین و کوتاه‌مدت ما با افزایش نقدینگی شاهد افزایش انتظارات تورمی در کشور بودیم و از طرفی ۸۰درصد واردات ما در اقتصاد به کالاهای اساسی وابسته است و در این بین تثبیت نرخ ارز منجر به تعجیل واردکنندگان به واردات کالاهای اساسی و دیگر کالاها شد و تقاضای زیادی را در نرخ ارز ایجاد کرد و موجب افزایش نرخ تورم شد. کریمی عنوان کرد: اگر بخواهیم در این زمینه و برای مهار تورم راه‌حلی ارائه دهیم، باید بگوییم نمی‌توان روی یک یا چند عامل تمرکز کرد بلکه مهار تورم نیازمند بسته جامعی است که همه عوامل را در کنار هم قرار داده و بررسی کرده باشد؛ اما به طور کلی یکی از عواملی که به صورت بنیادین می‌تواند تورم را کنترل کند، موضوع ناترازی‌هاست./ دنیای اقتصاد