در همین راستا مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان با اشاره به مطلب فوق گفت: عرضه آهن‌اسفنجی در بورس کالا طی چند نوبت اخیر با استقبال خوبی روبه‌رو شد که دلیل عمده آن افزایش ظرفیت تولید فولاد از سوی بخش‌خصوصی است؛ به‌ویژه آن بخش‌خصوصی مثل فولاد مبارکه و فولاد خوزستان، «کچاد» و «کگل» به‌طور کامل از حلقه‌های زنجیره ارزش فولاد برخوردار نیستند و باید از بیرون از مجموعه خود مواد اولیه را تهیه کنند.
اسدالله فرشاد با اشاره به این مطلب که مکانیزم بازار با عرضه اسفنجی در بورس بر واقعی شدن قیمت‌ها اثرگذار است، تصریح کرد: قبلا در یکی دو نوبتی که تلاش شده بود با دخالت معاونت معدنی در تعیین کف و سقف قیمت‌ها اعمال‌نظر شود، بازار نیز اقبال خوبی نشان نداد و عرضه‌کننده و متقاضی خرید، هیچ‌کدام رضایت نداشتند. این در حالی است که قیمت محصولاتی نظیر آهن اسفنجی درگذشته به‌اجبار بین کف و سقف قیمت در حال حرکت بود، اما در حال حاضر به دلیل اینکه محدودیتی برای تعیین کف قیمت وجود ندارد، حضور برای عرضه در بورس با استقبال خوبی روبه‌رو شده است.
وی یادآور شد: اخیرا به دلیل اینکه در ایران ذخایر و منابع تامین قراضه آهنی بسیار اندک شده است، فولادسازان به تامین مستمر مواد اولیه نیاز مبرم دارند.
مدیرعامل آهن و فولاد غدیر ایرانیان با اشاره به این مطلب که فاصله قیمتی قراضه با آهن‌اسفنجی روزبه‌روز زیادتر می‌شود، تصریح کرد: به همین دلیل فولادسازان به‌ویژه تولیدکنندگان شمش در کوره‌های القایی طی سال‌های اخیر به‌مرور توانستند ظرفیت خوبی را در چند سال اخیر به خود اختصاص دهند و حدود 6 تا 8میلیون تن ظرفیت تولید فولاد در کشور ایجاد کردند، بنابراین نیاز به مواد اولیه آهنی مثل قراضه آهنی و چدنی و فولادی دارند و با توجه به تفاوت زیاد قیمت قراضه نسبت به آهن اسفنجی با عنایت به ارتقای سطح بهره‌وری و آموزش بیشتر در استفاده بیشتری از آهن‌اسفنجی، استفاده از آن جایگزین قراضه شد و طبیعی است بازار مصرف با تقاضای بیشتری روبه‌رو شد. بنابراین هرچقدر آهن‌اسفنجی در بازار و بورس عرضه شود بازهم تقاضا (برای مصرف داخلی و تقاضای صادرات) وجود دارد.
وی با اشاره به دخالت سیاستگذار در تعیین قیمت طی سال‌های گذشته تصریح کرد: اگر سیاستگذار دخالت نکند و دخالت خود را حذف کند، سیاست جدیدی که بورس پیش روی عرضه‌کنندگان و متقاضیان به‌عنوان فرصت ایجاد می‌کند سبب می‌شود تولیدکنندگان زنجیره آهن و فولاد از بالادست تا پایین‌دست از مکانیزم بازار تبعیت کنند و متناسب با تقاضا، محصول را عرضه کنند، البته با این رویکرد که قیمت را نیز تولیدکننده با عنایت به مکانیزم‌هایی که در حسابداری قیمت تمام‌شده و سود بازده مورد انتظار دارد تعیین کند. بنابراین طبیعی است که بهره‌گیری از این روند اقبال بیشتری را در پی دارد.
با کاهش قیمت‌ها روبه‌رو خواهیم شد
مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان با اشاره به وضعیت بازار جهانی به‌ویژه رویدادهای چین و افت واردات سنگ‌آهن اظهار کرد: باوجود کاهش 9درصدی ماهانه واردات چین انتظار می‌رود که با کاهش قیمت در زنجیره روبه‌رو باشیم.
وی ادامه داد: چند عامل جدی موثر بر این وضعیت نظیر بهبود کیفیت هوا برای زندگی وجود دارد و در حال حاضر نهضتی به کاهش تولید فولاد در کشورهای توسعه‌یافته می‌انجامد (نهضت تولید فولاد سبز یا (GREEN STEEL) و جدیدا این نهضت در چین در حال شکل‌گیری است.
وی خاطرنشان کرد: تولید فولاد به‌طورجدی در چین رو به کاهش است و برای بهبود کیفیت هوا این اقدام در اولویت قرار دارد. از طرفی معاملات جهانی فلزات اصلی نیز رو به کاهش نسبی است.
وی با اشاره به این مطلب که در حال حاضر سنگ‌آهن با عیار 65درصد در بازار چین با 5/ 233دلار و شمش با کمی افت به 772دلار رسیده، افزود: این در صورتی است که در دو هفته گذشته سنگ‌آهن با عیار 62درصد بالای 203دلار و شمش بالای 785دلار رسیده بود و معامله می‌شد که این روزها شاهد افت 5/ 5دلاری در سنگ‌آهن و افت 20دلاری در معاملات شمش هستیم.
وی یادآور شد: در کل جهان شیب ملایم نزولی را برای این محصولات شاهد هستیم،اما در ایران به دلایل عدیده این روند کاهشی عمل نکرده است.
وی ضمن اشاره به این مطلب که اگر شاخص تورم و حقوق و دستمزد و تغییرات در قیمت گاز طبیعی و انرژی را مدنظر قرار دهیم، درمجموع این عوامل مانع افت قیمت‌ها می‌شوند، اضافه کرد: به‌طور مثال قیمت گاز طبیعی به بالای 6/ 2برابر رسید و سایر انرژی‌ها با ازدیاد قیمت روبه‌رو هستند که جملگی مانع روند کاهشی در قیمت محصولات زنجیره آهن و فولاد شدند.
وی در ادامه تشریح کرد: بنابراین به تعبیری مکانیزم تعیین قیمت در بورس متاثر از عوامل قیمت تمام‌شده و افزایش قیمت تمام‌شده در زنجیره ارزش فولاد است و اثرات افزایشی با شیب بسیار ملایمی در پیش روی این زنجیره است. وی بر این باور است که تعامل بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان داخلی وجود ندارد و شرایط را درک می‌کنند، اما اگر انتظار این باشد که زنجیره از سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله و اسفنجی از قیمت‌های جهانی تبعیت کند، طبیعی است که قیمت تمام‌شده محصولات نیز روند افزایشی پیدا می‌کند و به همین دلیل در مسیر افزایش قیمت جهانی، این افزایش قیمت تاثیرش را بر قیمت زنجیره در ایران گذاشته، اما از شیب ملایم نزولی تاثیری نگرفته است. نادیده نباید گرفت که تولیدکنندگان زنجیره کاملا با این مساله آشنایی دارند.
فرشاد به نرخ تسعیر ارز و نرخ برابری با قیمت‌های جهانی اشاره کرد و گفت: با در نظر گرفتن قیمت دلار معادل 23هزار تومان و ضرب آن در قیمت محصولات زنجیره ارزش به همراه مقایسه آن با قیمت‌های جهانی به عدم تبعیت قیمت‌های داخلی از قیمت‌های جهانی و فاصله نرخی که وجود دارد پی خواهیم برد. از طرفی بحث نسبت‌های قیمت‌ها نیز در میان است حاشیه سودی که در چین یا کشورهای اروپایی بین محصول بالادست و پایین‌دست وجود دارد با سود مورد انتظار زنجیره در ایران بازهم متفاوت است.
وی یادآور شد: در 11 سال گذشته که معاونت معدنی تلاش داشت روی تنظیم قیمت و تنظیم بازار معیاری ارائه بدهد و در این خصوص هم انجمن تولیدکنندگان فولاد محاسبات دقیقی را داشت که حدود 10 سال برای توزیع نرمال سود در کل زنجیره تلاش کرد.
در این محاسبات انجمن تفاوت قیمت میلگرد و شمش را حدود 11درصد و قیمت آهن اسفنجی را حدود 53 درصد قیمت شمش، گندله را 5/ 23درصد، کنسانتره 16 و سنگ‌آهن با عیار 50 را حدود 7درصد تعیین کرد تا توزیع نرمالی ازلحاظ سود بین زنجیره از معدن تا محصول نهایی اتفاق بیفتد.
فرشاد گفت: اگرچه تغییر اساسی که در طرح توازن فولاد رخ داد سبب شد در سنواتی شاهد بروز فرآیند غیر توازنی در زنجیره باشیم گاهی ظرفیت‌های منصوب آهن‌اسفنجی بیشتر از گندله بود بنابراین گندله به دلیل تقاضای بیشتر نسبت به ظرفیت تولید با افزایش قابل‌توجهی در قیمت نسبت به درصد تعیین‌شده روبه‌رو بود یا بالعکس.
اولویت تامین نیاز داخل است
مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان ادامه داد: در دوره‌هایی به‌ویژه در دو سال اخیر که عرضه گندله بیش از نیاز تولیدکنندگان آهن‌اسفنجی بود، قیمت گندله به تعبیری رقابتی شد. این شرایط در تغییر درصدها تاثیرگذار بود. به‌ویژه با ظرفیت جدیدی که در فولادسازی‌ها حاصل شد در بخش کوره‌های قوس الکتریکی و در بخش تولید شمش از طریق کوره‌های القایی نیاز به مواد اولیه افزایش پیدا کرد و تولیدکنندگان فولاد به مواد اولیه بیشتری نیاز پیدا کردند و طبیعی است با روند افزایشی در بخش بریکت آهن‌اسفنجی و قراضه آهنی روبه‌رو باشیم.
وی در خصوص برنامه تولید یک‌میلیون تن آهن‌اسفنجی برای سال 1400 از سوی آهن و فولاد غدیر ایرانیان گفت: معادل 200 هزار تن برنامه‌ریزی صادرات و 800هزار تن بر اساس برنامه سهمیه‌بندی که وزارتخانه ابلاغ کرده در دستور کار تولید قراردادیم. وی با اشاره به این مطلب که تقاضای داخل را تامین خواهیم کرد، یادآور شد: در خصوص صادرات که اصولا بخش کوچکی از ظرفیت تولید اسفنجی کل کشور را به خود اختصاص می‌دهد امسال بیش از 30میلیون تن اسفنجی در کشور به تولید می‌رسد که بعید است بیش از 10درصد از این رقم صادر شود یعنی معادل 3میلیون تن.
وی ادامه داد: این در حالی است که کل صادرات سال قبل حدود 800 هزار تن بوده و با عنایت به درک اولویت توسعه صادرات ممکن است 5 درصد کل ظرفیت تولید برای صادرات تحقق پیدا کند.
فرشاد گفت: اگرچه اولویت تامین نیاز داخل است در توسعه آهن و فولاد گل گهر نیز همین رویه در پیش‌گرفته می‌شود و اگر صادراتی هم صورت گیرد صرفا برای تامین ارز فولادسازی خواهد بود.
وی بر این باور است که اگر گشایشی در صادرات اسفنجی رخ دهد بازار صادراتی آن از کشش مطلوبی برخوردار است.
برآورد مزایده‌ها در بخش معدن
مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان در خصوص برگزاری مزایده‌های انجام‌شده در بخش معدنی به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: ایمپاسکو از بابت حق‌السهم خود از فعالیت شرکت‌های معدنی که بر اساس مزایده‌های انجام‌شده توسط ایمپاسکو فعالیت‌های استخراجی و بهره‌برداری از بعضی معادن را بر عهده دارد، درصدی از محصول معدنی استخراجی را به‌عنوان مالک پروانه بهره‌برداری دریافت می‌کند که بعضا به‌صورت مزایده به فروش می‌رساند، خریداران و متقاضیان این سنگ‌آهن بیشتر تولیدکنندگان کنسانتره در بخش‌های خصوصی هستند که با ظرفیت‌های کم از 200 هزار تن تا 500 هزار تن احداث شده‌اند. آنها با هدف استمرار تولید و فعالیت‌های بازرگانی خود حاضرند سنگ را با قیمت مناسبی که در مزایده و به‌صورت رقابتی عرضه می‌شود خریداری کرده و به چرخه تولید خود وارد کنند.
وی ادامه داد: از طرفی برای شرکت‌های بزرگ تولیدکننده سنگ‌آهن مثل گل‌گهر، گهرزمین، چادرملو و سنگان، به دلایل و ملاحظات مهمی میسر نیست کل سنگ‌آهن تولیدی خود را از طریق مزایده یا در بورس به فروش برسانند علاوه بر این ظرفیت سنگی که از طریق مزایده به فروش می‌رسد بالا نیست و میزان آن محدود است، اما بر واقعی شدن و کشف قیمت واقعی سنگ‌آهن اثر مثبت افزایشی دارد.
اگر قرار باشد کشف قیمت واقعی از طریق بورس یا مزایده انجام شود به‌تبع این انتظار را تولیدکنندگان هرکدام از حلقه‌های این زنجیره دارند که این فرصت برای تمام زنجیره فراهم شود و اگر قرار است کشف قیمت شمش فخوز از بورس یا کشف قیمت اسفنجی از بورس منشأ شود، برای کشف قیمت گندله، کنسانتره و سنگ‌آهن نیز از همان روشی که بر بقیه حاکم است تبعیت شود.
وی با اشاره به این مطلب که سهامداران فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، گل‌گهر سنگان و چادرملو در زنجیره فعال و دارای منافع مشترک هستند تصریح کرد: طبیعی است از مناسبات سهامداری خود در معدنی‌ها بهره‌مند می‌شوند. این روند به‌مرور شرایط عرضه و تقاضا و قیمت‌ها را به سمت واقعی شدن سوق می‌دهد و نهایتا تلاش خواهد شد پس از ایجاد توازن در کل زنجیره ارزش آهن و فولاد به تعادل نسبی در بازار برسند، اما از طرف دیگر از آنجا که سرمایه‌گذاران متفاوتی در زنجیره از معدن تا صنعت برای حداکثر کردن سود خود تلاش دارند، به‌هرحال این اتفاق تاکنون حادث نشده و بنابراین تعادل نسبی نیز در قیمت‌های کل زنجیره ایجاد نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا کمکی به توسعه بخش معدن می‌کند یا خیر، خاطرنشان کرد: بله سال‌ها معدن مغفول ماند و متاسفانه سرمایه‌گذاری فقط در بخش آهن و فولاد پرشتاب به جلو حرکت کرد. ازآنجا‌که در برنامه‌ریزی‌های دولت برای توسعه فعالیت اکتشافی و استخراجی و فعالیت‌های معدنی بودجه دولتی تعیین نشده بود، بنابراین فعالیت‌های اکتشافی کمرنگ ماند و گام‌های بلند اساسی تا به امروز برداشته نشد.
وی با اشاره به این مطلب که از زمان ملی شدن نفت تا به امروز همیشه در بودجه سنواتی بودجه اکتشافی برای وزارت نفت تعیین شد که رقمی بیش از 100 تا 300 میلیون دلار است گفت: در وزارت معادن و فلزات قدیم و وزارت صمت در حال حاضر، بودجه سنواتی و اکتشافی برای توسعه و رونق بخش معدن تعریف نشده؛ به‌خصوص اینکه فعالیت‌های اکتشافی با فناوری‌های نوین سرمایه‌بر هستند و اگر در بخش معدن انگیزه‌های قوی ایجاد شود چشم‌انداز مناسبی را به سرمایه‌گذاران این بخش نشان خواهد داد.
فرشاد ادامه داد: پرواضح است که سرمایه‌گذاران در صورت چنین گشایشی در این عرصه ورود جدی خواهند داشت، این در حالی است که معدنی‌ها نیز برای تجهیز و تدارک فناوری‌های نوین نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دارند پس با واقعی شدن ارزش محصولات معدنی طبیعی است که حاشیه سود مناسب باعث توسعه بخش معدن شود و یقینا سرمایه‌گذار خارجی را نیز به سمت‌وسوی خود جذب می‌کند.
مدیرعامل آهن و فولاد غدیر ایرانیان در پایان یادآور شد: بنابراین در صورت حمایت جدی و ترغیب سرمایه‌گذاری در بخش معدن از سوی سیاستگذار و تسهیل قوانین معدنی که آن نیز بحث مفصلی را در خود مستتر دارد، با استقبال عمومی در عرصه سرمایه‌گذاری‌های معدنی روبه‌رو می‌شویم./دنیای اقتصاد