رئیس اتحادیه آهن در گفتگوی تفصیلی با بازار:
اکبر محمودی؛ بازار: در پنجم آذر ماه امسال جلسه‌ای با حضور نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس جمهوری، اعضای تشکل‌های فولادی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و معاون امور معادن وزیر صمت جهت بررسی ایرادات شیوه‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد برگزار شد. این جلسه در حالی برگزار شد که انتقاد زیادی را از سوی اتحادیه آهن در پی داشت. اتحادیه آهن معتقد است که بر اساس قانون نظام صنفی مسئول توزیع آهن است و باید در این جلسه حضور می یافت تا نقش بهتری در توزیع آهن و فولاد در بازار ایفا کند. اما دولت و به خصوص تولیدکنندگان بزرگ بر این باور هستند که وقتی ما تولیدکننده هستیم پس در توزیع کالا و محصولات نیز ما باید تعیین کننده باشیم.
حمید رضا رستگار رئیس اتحادیه آهن فروشان با انتقاد از این موضوع که اتحادیه آهن طبق قانون نظام صنفی مسئول توزیع فولاد و آهن در کشور است می گوید: آهن و فولاد جزء کالاهای استراتژیک هر کشوری است و ایران در حال حاضر جزء ۱۰ کشور اصلی دنیا در تولید فولاد است. در حال حاضر تولید فولاد در کشور ۲۸ میلیون تن است و مصرف داخلی بین ۱۷ تا ۱۸ میلیون تن است. یعنی در حدود ۱۰ میلیون تن مازاد تولید داریم.
او می گوید: با دخالتهایی که از سوی دولت با ابلاغ بخشنامه ها و دستورالعمل ها در بحث صادرکنندگان آهن و فولاد صورت گرفت کسانی که بیزینس خارجی انجام می دادند و تجربه نیم قرن تجارت در حوزه آهن و فولاد را در کشور داشتند، حذف شدند.
متن کامل گفتگوی خبرنگار بازار با حمید رضا رستگار رئیس اتحادیه آهن فروشان را با هم می خوانیم:
ابتدا بفرمایید که از چه سالی وارد عرصه فلزات و بازار آهن شدید و اینکه چه برنامه هایی برای پیشبرد صنف آهن در آینده دارید؟
از سال ۶۷ در اتحادیه آهن و فولاد و حوزه فلزات فعال اقتصادی هستم و دو سال است که مسئولیت اتحادیه آهن را به عنوان رئیس اتحادیه بر عهده دارم. شرایط اصناف و صنف آهن و فولاد از منظری به یکدیگر مرتبط است. موضوعات اقتصادی که پیش می آید تمام اتحادیه ها و صنوف وابسته به شرایط ایجاد شده هستند. صنف اتحادیه آهن نسبتا وضعیت بدی ندارد و مشکلات عدیده ای در اقتصاد است و صنف آهن جزء صنوفی است که هم از لحاظ قدمتی و هم از لحاظ سابقه ای و هم از نظر تاثیراتی که می تواند در اقتصاد بگذارد صنف قوی و قابل توجهی است.
چرا تا این حد حساسیت نسبت به صنف آهن فروشان زیاد است. آیا دلیل آن به خاطر گردش مالی بالا است و یا اینکه دلایل دیگری دارد؟
یکی از دلایل حساسیت بالای آهن فروشان و اتحادیه آهن رشته های کاری و برخی از موضوعات اقتصادی مرتبط با حوزه فولاد است. به جهت اینکه این بازار گستردگی دارد و با مصارف و تمام صنایع اعم از ساختمان سازی و موضوعات صنعتی، کشاورزی و نظامی ارتباط دارد. آهن و فولاد در تمام حوزه ها مثل خودروسازی، لوازم خانگی و ساختمان سازی مورد مصرف قرار دارد. گستردگی مصرف و گستردگی کاری، باعث می شود که حساسیت ها نسبت به آن زیاد باشد. بنابراین بسیاری تلاش می کنند چه تخصص داشته باشند و چه تخصص نداشته باشند در این حوزه ورود کنند. در سال های گذشته با توجه به سرمایه گذاریهایی که در این حوزه صورت گرفت اکثر همکاران صنف آهن یکی از عامل ها و بانیان صنعت فولاد بودند و در حال حاضر اکثر کارخانه های تولیدی توسط همکاران صنف آهن و اتحادیه تشکیل و سرمایه گذاری شده است. تولیداتی که در حال حاضر داریم با توجه به نیاز کشور برنامه ریزی شده و حتی مازاد تولید آهن و فولاد داریم.
تولید فولاد در کشور ۲۸ میلیون تن است و مصرف داخلی بین ۱۷ تا ۱۸ میلیون تن است و در حدود ۱۰ میلیون تن مازاد تولید داریم
میزان تولید فولاد و آهن در کشور چقدر است؟ آیا مازاد تولید داریم؟
در حال حاضر تولید فولاد در کشور ۲۸ میلیون تن است و مصرف داخلی بین ۱۷ تا ۱۸ میلیون تن است. یعنی در حدود ۱۰ میلیون تن مازاد تولید داریم. این مازاد تولید به تنهایی یک بازار صادراتی را می طلبد. پس این که چرا تا این حد به صنف آهن فروشان و تولید فولاد حساسیت وجود دارد این است که آهن و فولاد جزوکالاهای استراتژیک هر کشوری است. و ایران در حال حاضر جزء ۱۰ کشور اصلی دنیا در تولید فولاد است. ایران از لحاظ کمی و کیفی حرف های زیادی در تولید فولاد دارد. طبق چشم اندازی که برای سال ۱۴۰۴ تعیین شده است در حدود ۵۴ میلیون تن برنامه ریزی شده است تا فولاد تولید شود. هر چند کارخانه های تولید فولاد در حال حاضر با تمام ظرفیت تولید نمی کنند.
دلایل آن چیست؟
دلایل آن تحریم های ظالمانه آمریکا و مشکلات اقتصادی در داخل کشور است. اگر این مشکلات برطرف شود بعد از نفت یکی از حوزه های مهمی که می تواند برای کشور ارزآوری و اشتغال داشته باشد تولید آهن و فولاد است.
اشاره شد که در حال حاضر با ۱۰ میلیون تن مازاد تولید فولاد مواجه هستیم. این مازاد تولید آیا تماما به کشورهای همسایه صادر می شود؟
ما با یک بازار ۶۵۰ میلیون نفری در حوزه صادرات فولاد مواجه هستیم. این بازار بدین شکل است که ما با یک مرز مشترک و بدون واسطه می توانیم صادرات فولاد را انجام دهیم. در حال حاضر صادرات خوبی به عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس داریم. حتی همسایگان شرقی ایران نیز طالب خرید آهن و فولاد هستند. برنامه ریزی اگر دقیق باشد و طرح جامع نیز طبق برنامه پیش برود با تمام مشکلاتی که داریم می توانیم نه تنها آن ۱۰ میلیون تن مازاد تولید را بلکه مازاد مصرف راهم صادر کنیم.
با دخالتهایی که از سوی دولت با ابلاغ بخشنامه ها و دستورالعمل ها در بحث صادرکنندگان آهن و فولاد صورت گرفت کسانی که تجارت خارجی انجام می دادند و تجربه نیم قرن تجارت در حوزه آهن و فولاد را در کشور داشتند، حذف شدند
بعد از حمله نظامی آمریکا به عراق، این کشور یک بازار مناسب برای صادرات محصولات فولادی ایران شد. آیا محصولات ایرانی توانستند سهم مناسبی ازبازار عراق کسب کنند؟ یا اینکه کشورهایی مثل ترکیه پیشی گرفتند؟
نگاه راهبردی به برخی از حوزه ها می تواند یک اطمینان خاطری را برای کسانی که در آن حوزه فعالیت اقتصادی دارند ایجاد کند. حقیقت این است که با دخالتهایی که از سوی دولت با ابلاغ بخشنامه ها و دستورالعمل ها در بحث صادرکنندگان آهن و فولاد صورت گرفت کسانی که بیزینس خارجی انجام می دادند و تجربه نیم قرن تجارت در حوزه آهن و فولاد را در کشور داشتند، حذف شدند. در حال حاضر کسانی که می توانند تحریم ها را دور بزنند شرکت های دولتی نیستند، بلکه شرکتهای خصوصی هستند. دلایل آن نیز ارتباطاتی است که از قبل داشتند. حقیقت این است که با توجه به جایگاه ریشه ای که در عراق از لحاظ مذهبی و اقداماتی که برای سرکوب داعش شد داریم یک فضای خوبی برای صادرات باز شد. اما متاسفانه از این فضا استفاده نشد. ترکیه با اینکه منابع تولیدی و گازی که برای تولید فولاد استفاده می کنند از لحاظ هزینه ای، هزینه بیشتری برای تولید می پردازند. اما در ایران با داشتن منابع خدادادی و بالقوه، تولید فولاد ارزان تر از سایر کشورها خواهد بود. اما ترکیه در عراق بازار فولاد را تحت تاثیر خود درآورده است و بازار را از ایران گرفته است.
در مرز مشترک عراق و ترکیه بازارهای عظیم فولادی را تاسیس کرده اند و همه نوع کالا را به آنجا آورده اند و با اینکه شاید گران تر از کالای تولیدی ما باشند اما راحت تر بیزینس می کنند و خرید و فروش انجام می دهند
چرا؟ چون سیاستمداران و دولتمردان پشت صادرات آنها است؟
بله دقیقا. چون آنها برای موضوعات صادرات برنامه ریزی دارند و دولتها پشتیبانی می کنند. در مرز مشترک عراق و ترکیه، ترکیه بازارهای عظیم فولادی را تاسیس کرده است و همه نوع کالا را به آنجا آورده اند و با اینکه شاید گران تر از کالای تولیدی ما باشند اما راحت تر بیزینس می کنند و خرید و فروش انجام می دهند.
با این حساب فولاد و آهن ترکیه گران تر از محصولات ایرانی در عراق در حال توزیع است؟
بله همینطور است.
یکی از مشکلات کشور این است که اولا خود تحریمی داریم و در داخل مشکلاتی برای تجار و کسانی که تجارت خارجی انجام می دهند درست کرده اند و درصدد رفع نیز برنیامده اند و در حد شعار باقی مانده است
کیفیت چطور؟
شاید از ما پایین تر باشد اما قطعا از محصولات ایرانی از لحاظ کیفیت چندان بالا نیست. اما چون برنامه ریزی دارند و مشکلی به نام تحریم ندارند در حال صادرات هستند. یکی از مشکلات کشور این است که اولا خود تحریمی داریم و در داخل مشکلاتی برای تجار و کسانی که تجارت خارجی انجام می دهند درست کرده اند و درصدد رفع نیز برنیامده اند و در حد شعار باقی مانده است. این در نهایت به ضرر کشور است و دولت ها می آیند و می روند اما اشتغال و تولید ثروت در نهایت مردم هستند که از آن بهره مند می شوند.
تجار اصلی و صادرکننده آهن و فولاد را از گردونه رقابت حذف کردند
آیا همان اقدامی که ترکیه برای صادرات محصولات فولادی کرده است چرا در ایران توسط حداقل همین تولیدکننده ها و کارخانه های تولید فولاد صورت نمی گیرد؟
هر کشوری بر اساس آن ملزومات داخلی و آن برنامه ریزی داخلی خود اهدافی را دنبال و پیگیری می کند. یکی از مشکلات ما در حال حاضر این است که تجار اصلی و صادرکننده آهن و فولاد را از گردونه رقابت حذف کردند.
دولتی ها این تجار را حذف کرده اند؟
بله این اقدام را دولتی ها انجام داده اند. باید بگویم که افراد خیلی محدودی هستند که بتوانند این اقدامات را انجام دهند. البته توجیهاتی هم دارند. کارخانه هایی که در جلسه فولادی بودند بحث بر سر موضوع حمایت از تولید و صادرات بود. اشکال کار این است که وزارت صمت به یک تولیدکننده می گوید کشف معدن و سپس تولید کنید و خودتان هم دنبال بازار فروش باشید. در حالیکه این اقدام یک اقدام منسوخ شده ای است. بحث ما این است که در نظام اقتصادی، اصناف و تجار و کسانی که فعالیت اقتصادی دارند وظیفه ذاتی آنها این است که دنبال بازار باشند و این حوزه را با حوزه تولید یکسان ببینیم. به هر حال بحث تجارت جهانی و بازار داخلی مسیر مشخصی دارد.
اینکه می گویید تجار آهن و فولاد را دولتی ها حذف کرده اند این تجار در حال حاضر به چه کاری مشغول هستند؟
تاجرانی که در حوزه آهن و فولاد هستند هیچ فعالیتی نمی کنند چون از پشتیبانی دولت اطمینانی ندارند.
اصل ۴۴ قانون اساسی از لحاظ شکلی اتفاق افتاده است اما از لحاظ ماهیتی هیچ اعتقادی به آن نیست
پس با حذف تجار آهن که فرمودید نیم قرن در این بخش فعالیت کرده اند می توان گفت که مافیایی در بازار فولاد و آهن وجود دارد که این تجار را حذف کرده اند. آیا به مافیای آهن و فولاد معتقد هستید؟
یک بحث ریشه ای در اقتصادهای دنیا مرسوم است. اقتصادهایی که تکلیفشان با خودشان روشن یا تفکر سوسیالیستی دارند یا تفکر کاملا دولتی بر تصمیمات اقتصادی غلبه داردو اقتصاد آزاد دارند. اما تکلیف ما روشن نیست و به معنی واقعی اصل ۴۴ قانون اساسی به واگذاری بخش خصوصی تاکید می کند. اصل ۴۴ قانون اساسی از لحاظ شکلی اتفاق افتاده است اما از لحاظ ماهیتی هیچ اعتقادی به آن نیست. شاید مقدار زیادی از این موضوع امنیتی باشد چرا که کشور ما روال عادی در اقتصاد ندارد به همین دلیل است که بعضا افرادی تحت این عنوان که باید دولت نظارت داشته باشد با این تفکر در حوزه اقتصاد ورود می کنند. این مغایر با اصل ۴۴ قانون اساسی است حتی مغایر با نظر حضرت امام (ره) است. این دخالت مستقیم دولت، ایجاد مفسده و رانت می کند.
دلار ۴۲۰۰ تومانی که دولت پرداخت می کند و تفاوت آن با بازار ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان است و باعث می شود که یک سری ورود پیدا کنند تا بتوانند از این تفاوت قیمت استفاده کنند و مافیا درست می شود
با این تفکر است که مافیا ایجاد می شود
بله. همین دلار ۴۲۰۰ تومانی که دولت پرداخت می کند و تفاوت آن با بازار ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان است باعث می شود که یک سری ورود پیدا کنند تا بتوانند از این تفاوت قیمت استفاده کنند و مافیا درست می شود. افرادی ورود پیدا می کنند و توجیهاتی هم دارند که ما می خواهیم بازار را کنترل کنیم. کنترل بازار در جایی صورت می گیرد که ما کمبود داشته باشیم. در کشور هم در بحث مواد غذایی و صنایع فولاد مازاد تولید داریم. آن چیزی که باعث شده است ما احساس کمبود کنیم سوء مدیریت است.
مافیایی که از آن اسم می برید دولتی هستند یا خصوصی؟
معمولا این بحث سوء استفاده و رانت از قبل بوده، الان هست و بعدها هم وجود خواهد داشت. اگر می خواهیم به معنای واقعی جلو این موضوع گرفته شود باید شفاف سازی شود. تمام حوزه های اقتصادی اعم از بورس و تمام حوزه های اقتصادی شفاف سازی شود. یعنی به طور دقیق روشی ایجاد شود که هیچ فردی نتواند عرض اندام کند. مافیا یا افرادی که رانتخوار هستند، می توانند بر اساس اطلاعاتی که دارند سوء استفاده کنند. پس اگر بتوانیم اقتصاد را در تولید، توزیع و مصرف، قیمت گذاری و صادرات هوشمندسازی کنیم مافیا را از بین خواهد برد.
گروه هایی هستند که منافع خاص دارند و بعضا هم توجیهاتی دارند و دولت هم از این گروه ها حمایت می کند
قیمت گذاری توسط چه کسانی انجام می شود؟
دقیقا همین مورد بحث ما است که قیمت گذاری دقیق و شفافیتی در این خصوص وجود ندارد. به معنی واقعی می شود گفت که گروه هایی هستند که منافع خاص دارند و بعضا هم توجیهاتی دارند و دولت هم از این گروه ها حمایت می کند.
قیمت واقعی میلگرد چقدر باید باشد؟
قیمت میلگرد بستگی به سنگ آهن و شمش و آهن قراضه و تولید دارد. در حال حاضر میلگرد در بازار اگر کیلویی حدود ۱۳ هزار تومان باشد میلگرد باید با احتساب سایر هزینه ها و شمش باید زیر ۱۰ هزار تومان باشد. البته حالا میلگرد که خوب است چرا که ما در بازار کالایی داریم که ۱۰ هزار تومان بالاتر از قیمت واقعی به فروش می رسد. ورق در حال حاضر کیلویی ۱۸ هزار تومان تا ۲۰ هزار تومان است در حالیکه باید ۱۰ هزار تومان باشد.
چرا این قدر تفاوت قیمت وجود دارد؟ مافیای آهن اینجا هم نقش دارد؟
بله مافیای آهن توجیهاتی دارند. نه اینکه دولت نخواهد کمکی کند اما مسیر را اشتباه می رود.
این مسیر اشتباه را می توان در ابلاغ بخشنامه شیوه نامه فروش که چندی پیش در جلسه ای به ریاست نهاوندیان برگزار شده بود متصور شد؟
در جلسه ای که بدون حضور اصناف برگزار شد و اتحادیه آهن که مسئول توزیع است در این جلسه نبود.
دولت ذینفع اصلی فولاد است و کسانی که در آن مراکز بازنشسته شده اند و الان منافع دارند
اما تولیدکننده ها بودند؟
تولیدکننده هایی که در این جلسه حضور داشتند چه کسانی بودند؟ دولت ذینفع اصلی فولاد است و کسانی که در آن مراکز بازنشسته شده اند و الان منافع دارند. در این جلسات تصمیماتی اتخاذ میشود به نفع خودشان. واقعا متاسفم بگویم که با توجیهاتی غیر قابل قبول، نرخ گذاری می کنند و شیوه نامه ای بدون حضور مسئولان توزیع فولاد که همانا اتحادیه آهن است تنظیم می کنند. راجع به بقیه صنوف هم داشتم فکر می کردم که با ایجاد فروشگاه زنجیره ای مشکلی نداریم اما باید بسنجیم که این فروشگاه های زنجیره ای در کجاها تاسیس می شوند. در کشورهای دیگر که سازنده این نوع فروشگاهها بودند این فروشگاههای زنجیره ای را در مراکز شهر ایجاد نکرده اند بلکه در اطراف شهر تاسیس کرده اند. پس اگر هر کالایی در کشور به موقع و مناسب توزیع شود صف ایجاد نخواهد شد. ما معتقد هستیم که اصناف به عنوان شبکه مویرگی توزیع، یک صلاحیت ذاتی در کشور دارند. به هر حال متاسفانه یک سری از فرهنگ ها را با چشم بسته می پذیریم.
بنده در جایی مطلبی را به نقل از یک کارشناس بازار سرمایه دیدم که یک رانت ۲۴ هزار میلیارد تومانی در بازار فولاد در جیب دلالان می رود. آیا این ادعا را قبول دارید؟
ابتدا باید در خصوص لفظ دلال موضوعی را مطرح کنم. دلال یعنی دلالت کننده. در هر کشوری هم به یک اسمی معرفی شده است. از لحاظ فقهی می توانیم به منابعی که قانونی، شرعی و یا عُرفی باشند اشاره کنیم. در منابع فقهی هیچ مشکلی در رابطه با دلال وجود ندارد و همان دلالت دهنده است و کار حلالی هم هست. از لحاظ قانون تجارت هم دلالی قانون دارد و تایید شده است. از لحاظ حقوق خصوصی هم تایید شده است. از لحاظ حقوق بین الملل هم دلال تعریف شده است. اینکه گفته می شود سوء استفاده شده است اینها رانت خوار هستند و دلال نیستند.
پس این حجم ۲۴ هزار میلیارد تومان را همین رانتخواران به دست آورده اند؟
بله. ارقام بیشتر از این حرفها خواهد بود. خصوصا در نوساناتی که از ابتدای سال رخ داد خیلی ها سوء استفاده کردند. ما نباید بگوییم دلال یا دلالهایی این کار را انجام داده اند بلکه گروهی هستند و شاید دست های پنهان و خارجی هم هستند که قصدشان به هم ریختن نظام اقتصادی کشور است. در حوزه فولاد به دلیل رعایت نکردن اقدامات و برنامه ها و مسیر درست، در حق مردم اجحاف شد.
بازار آهن امسال دچار یک فراز و فرود شد و آیا این نوسان قیمت ها تنها به دلیل رشد نرخ ارز بود یا اینکه دلایل دیگری هم در این خصوص دخیل بودند.
چسبندگی قیمت کالای ما به نرخ ارز یک سَم برای اقتصاد است. شرایط اقتصادی کشور خاص است ما باید برای صادرات محصول برنامه خودمان را داشته باشیم و در داخل نرخ مخصوص به خودمان را داشته باشیم. آهن و فولاد کالایی نیست که به راحتی بتوان آنرا قاچاق کرد. ایجاد تقاضای کاذب و بی برنامه بودن باعث شد تا نوسانات زیادی در حوزه فولاد ببینیم. باید این روش اصلاح شود.
با توجه به این موضوعی که عنوان کردید آیا اتحادیه آهن راهکاری برای کنترل این نوسانات دارد؟
بحث نظام مند شدن تولید، توزیع و صادرات تنها راه کنترل نوسانات قیمت است. اتحادیه آهن مسئول توزیع فولاد و آهن است و اگر این مسیر به ما واگذار شود ما می توانیم هم خودمان نسبت به این بازار قیمت گذاری و ناظر و بازرس و پاسخگو باشیم. اما وقتی مسیر دیگری انتخاب شود قطعا اتفاقاتی رخ خواهد داد که می بینیم.
آنهایی که منافعی دارند در زمان گرانی فولاد در دنیا قیمت ها را در بازار داخلی بالا می برند
نرخ ارز که افزایش یافت قیمت آهن و فولاد در بازار نیز گران شد اما بعد از افت نرخ دلار قیمت ها در بازار کاهش نیافت.
این هم به این دلیل است که آنهایی که منافعی دارند در زمان گرانی فولاد در دنیا قیمت ها را در بازار داخلی بالا می برند. در حالیکه اصلا ما به تجارت جهانی هیچ ارتباطی نداریم و وقتی هم که قیمت ها ارزان می شود به سختی کاهش می دهند چون خودشان را با گرانی تطبیق داده اند و می خواهند بیشترین بهره را ببرند. این اقدام هم مورد تایید ما نیست.
در جلسه ای که نهاوندیان معاون اقتصادی رئیس جمهور با تولیدکننده های فولاد داشت تصمیماتی بدون حضور توزیع کننده ها و اتحادیه آهن گرفته شده و شیوه نامه هایی را ابلاغ کردند. فرمودید که شما حضور نداشتید. چرا معاون اقتصادی رئیس جمهور علیرغم اینکه به خوبی می داند باید اتحادیه آهن به عنوان مسئول توزیع در این جلسه حضور داشته باشد از این کار خودداری می کند؟
آماری که می توانیم در مورد آهن فروشان ارائه کنیم این است که حدود ۵ تا ۶ هزار واحد صنفی در تهران اقدام به توزیع آهن و فولاد می کنند. متاسفانه دلایل آن و توجیهاتی که دارند برای ما پذیرفته شده نیست.
توجیهات معاون اقتصادی رئیس جمهور چیست؟
توجیه آنها این است که می خواهند خودشان تصمیم بگیرند. ما برخی وقتها می گوییم نمی شود اما شده است. در مجلس پیگیری شد که این اقدام عملیاتی شود اما از دولت و شخص معاون اقتصادی رئیس جمهور تعجب می کنم. و شخص وزیر صمت هم می خواهد کمک کند اما این قشر بزرگ را ندیدن هزینه برای این آقایان دارد.
برای شخص وزیر صمت نامه ای در این خصوص تنظیم نکرده اید تا اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانید؟
ما قبلا برای وزیر قبلی نامه نوشته بودیم و او پاسخی نداد و نامه را به معاون خود ارجاع داد. احساس می کنیم که نمی خواهند واقعیت را بپذیرند در حالیکه واقعیت اقتصاد ما هستیم.
این همان دست های پشت پرده است؟
بله یکی از عوامل می تواند همین باشد
کسانی که مشاوره می دهند برای برگزاری چنین جلسه ای بدون حضور مسئولان توزیع آهن مگر می شود اصلی ترین و اصیل ترین گروه را قبل از اینکه این آقایان وجود خارجی داشته باشند کنار بگذارند
یعنی خود وزارت صمت یکی از همین دست های پشت پرده است؟
به هر حال کسانی که مشاوره می دهند برای برگزاری چنین جلسه ای بدون حضور مسئولان توزیع آهن، مگر می شود اصلی ترین و اصیل ترین گروه را قبل از اینکه این آقایان وجود خارجی داشته باشند کنار بگذارند. من این موضوع را فقط در حوزه فولاد نمی بینم. اساسا با اصناف مشکل دارند.
قانون نظام صنفی در ابن موقعیت چه می گوید؟ آیا ایرادی به قانون وارد است؟
در قانون نظام صنفی آمده است که مسئول توزیع فولاد و آهن، اتحادیه آهن است.
پس اگر در قانون نظام صنفی اعلام شده که مسئول توزیع آهن و فولاد، اتحادیه آهن است این موضوع رعایت نمی شود؟
این که رعایت نمی شود از آقایانی که توجیهاتی دارند و می گویند که در اختیار کارخانه ها است و باید در بورس بیاورند باید پرسید. اساسا ما با بورس هم مشکل داریم.
گفته می شود که ۳۰ درصد تولید فولاد در بورس عرضه می شود. آن ۷۰ درصد به کجا می رود؟
همان می شود که می بینیم. همان رانتی که هست. من ورق را مثال می زنم. کارخانه اصلی که ورق تولید می کند باید ورق را به صنایع پایین دستی بدهد. اساسا این کارخانه هایی که سهمیه می گیرند بیش از ۷۰ درصد کالایی را که سهمیه می گیرند اینها می آیند در بازار توزیع می کنند. در حوزه ای که ما مسئول توزیع هستیم. این تفاوت قیمت ۱۰ هزار تومانی خیلی خوب دلچسب است و به راحتی دوست ندارند رها کنند. آنهایی که پایین دست هستند در تهیه ورق مشکل دارند.
تصور می شود که به دلیل گردش مالی بالایی که فولاد دارد هر سال این بخش دچار حاشیه شده و شیوه نامه های جدید این چنینی ابلاغ می شود؟
بله دقیقا همینطور است. گردش مالی را اینطور باید محاسبه کرد. اگر ۲۸ میلیون تن تولید فولاد را بر قیمت میانگین آهن و فولاد ضرب کنید ببینید چه رقمی خواهد شد. مثلا همان ۱۲ هزار تومان قیمت میلگرد را اگر در نظر بگیریم گردش مالی بالایی می تواند هر کسی را وسوسه کند.
در حال حاضر چه تعداد تولیدکننده فولاد در کشور داریم؟
در بیشتر استانها تقریبا یک کارخانه داریم.
بزرگترین تولیدکننده ها؟
فولاد مبارکه و ذوب آهن
خیلی از افرادی که در حوزه آهن و فولاد تصمیم می گیرند کسانی هستند که منافع شخصی در بنگاههای اقتصادی بزرگ کشور دارند
آیا می توان گفت که این تولیدکننده های بزرگ نقش بالایی در تمام این مسائل دارند و در دولتی ها نفوذ دارند؟
حقیقت امر این است که منابعی که این کارخانه هایی که اسم بردیم جزء انفال و منابع ملی است. مالک این کارخانه ها و معادن، مردم هستند. ما نمی توانیم اجازه دهیم اینها هر کاری دلشان خواست انجام دهند. خیلی از افرادی که در حوزه آهن و فولاد تصمیم می گیرند کسانی هستند که منافع شخصی در بنگاههای اقتصادی بزرگ کشور دارند. کارخانه های بزرگ را به عنوان انفال می دانم و معتقدم برای تمام جوانان و کل جامعه است. متاسفانه توزیع ثروت در کشور به درستی انجام نشده است.
آیا ورود ۳۰ درصد تولیدات فولاد به بورس را قبول دارید؟
اساسا چون ما بورس را شفاف نمی دانیم در مورد آن هم نمی توانیم آماری دقیق بدهیم. اساسا تعریف بورس در دنیا این است که یک فضا و اتاق شیشه ای است که عرضه و تقاضای واقعی در آن کشف قیمت کند.
بورس کالای ایران اتاق شیشه ای نیست؟
نه. دستوری است. کسانی که تصمیم می گیرند ذینفع هستند. قیمت گذاریهای شفاف هم انجام نمی شود. اساسا ما نمی دانیم. البته نمی گوییم بورس جای بدی است. به هر حال خروجی آنها خوب نبوده است.
پس ما مافیای آهن داریم؟ مافیایی که هم دولتی و هم خصوصی هستند.
دقیقا دستهای پیدا و پنهانی در موضوع هست و بهترین چیزی که می توانیم عنوان کنیم سوء مدیریت است. حالا در این سوء مدیریت منافعی برای گروهی درست می شود اینها باعث شده که یک مقدار از روال عادی خارج شود.
مالیات گرفته می شود چون اعتقادی به کمک به صنوف و مردم وجود ندارد
تو این چند ماه گذشته که شیوع ویروس کرونا بسیاری از اصناف را دچار مشکل کرد. یکی از این مشاغل و صنوف، بازار آهن بود. آیا با این رخداد هنوز هم دولت روش اخذ مالیات خود را بدون وقفه از این صنوف انجام می دهد؟
برآورد جهانی نشان می دهد که تمام کشورهایی که درگیر کرونا شدند اقتصاد آنها متضرر شد. برخی از صنوف لطمات شدیدی خوردند چون روال عادی کسب و کار از بین رفت. مالیات گرفته می شود چون اعتقادی به کمک به صنوف و مردم وجود ندارد. بیشتر شعارهایی هم که سری قبل داده شد هیچ کدام و یا در حد محدودی انجام شد. اگر می خواهند کمک کنند الان بهترین موقعیت است که دولت و مراکز دولتی و بیمه و مالیات بیایند آن امتیازاتی را که می خواهند بدهند و یا مالیاتی را که می خواهند بگیرند راجع به آن بیشتر دقت کنند و حتی مالیات صنوف را ببخشند. به هر حال در حال حاضر رکود ساخت و ساز هم بر کسب و کار صنف آهن تاثیر منفی گذاشته است. من تاکید می کنم که دولت را از مردم جدا نمی دانیم و باید خردمندانه برنامه ریزی کرد. وقتی در این کسب و کار رکودی گفته می شود که باید ۲۰ درصد هم مالیات بیشتر بدهید آن صنوف برای تامین آن مالیات به اقدامات ناپسندانه ای مثل کم فروشی و یا سایر اقدامات دست می زند.