فولادمبارکه از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی ایران است.کارخانه ای که در زمینی به مساحت ۳۵ کیلومتر مربع در نزدیکی شهر مبارکه و در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان واقع شده است.
عملیات اجرایی این مجتمع در سال 1360 آغاز شد ودر دوران جنگ تحمیلی و زیر حملات هوایی جنگنده های دشمن به‌دست توانای متخصصان داخلی احداث شد.
اولین کوره قوس الکتریکی واحد فولادسازی این مجتمع در مهر ماه سال 1370 راه اندازی شد و در 23 دی‌ماه سال 1371 خطوط تولید این کارخانه بزرگ توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد که با ورود محصولات فولادی این شرکت به بازار و افزایش تدریجی تولید تا سقف ظرفیت اسمی 2/ 4 میلیون تن بخش عمده ای از نیاز کشور به این کالای استراتژیک بر طرف شد.
این غول فولادی خاورمیانه با بیش از 27 سال فعالیت، تاکنون 7 سکاندار به خود دیده که محمدحسن عرفانیان نخستین و بنیانگذار این شرکت بود و هفتمین مدیر عامل آن حمیدرضا عظیمیان است که هم اکنون مدیریت این مجموعه عظیم را برعهده دارد.
شرکت فولاد مبارکه از شرکت‌های پیشرو ایرانی است که در زمینه تولید ورق‌های فولادی فعالیت می کند. این شرکت با هدف ایفای نقش محوری در توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی کشور و ارتقای سطح فناوری صنعت فولاد، به عنوان سازمانی جهان تراز بیش از 50 درصد از مصرف فولاد کشور را جهت استفاده در خودروسازی و قطعه‌سازی، صنایع فلزی سبک، صنایع فلزی سنگین و لوله‌های انتقال سیالات، صنایع بسته‌بندی، صنایع لوازم خانگی و الکتریکی و صنایع لوله و پروفایل تولید می کند. شرکت فولاد مبارکه دارای هفت مجتمع صنعتی در اقصی نقاط کشور بوده و بیش از بیست هزار نفر در بخش‌های مختلف این شرکت به کار اشتغال دارند.
این شرکت البته هرگز از توسعه بازنایستاد و امروز ظرفیت ذوبی در حدود 3/ 11 میلیون تن در کل مجتمع‌های خود دارد.
«نورد 2» در فولاد مبارکه یکی از پروژه‌هایی است که نه تنها برای مجتمع صنعتی فولاد مبارکه، بلکه برای کل صنعت فولاد کشور یا در الگوی بزرگ‌تر، برای کل صنایع زنجیره پایین‌دستی فولاد از اهمیت بالایی برخوردار است. پروژه‌ای که بعد از به ثمر رسیدن، می‌تواند کشور را در عرصه تمامی ورق‌های فولادی موردنیاز، به خودکفایی برساند. در این میان آنچه نورد 2 فولاد مبارکه دنبال می‌کند، رسیدن به تولیداتی است که نه تنها از ارزبری بسیاری از تولیدات در کشور جلوگیری می‌کنند، بلکه ارزش افزوده ایجاد شده‌ای را نصیب کشور می‌کند که ناشی از جلوگیری از خام فروشی است و این خود در شرایط کنونی برای کشور پروژه‌ای دو سر برد است. حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل فولاد مبارکه می‌گوید: اجرای پروژه‌های ساختمانی و سیویل نورد 2 در سال 99 پیش خواهد رفت و در نهایت، 5/ 4 میلیون تن به ظرفیت تولید فولاد اضافه خواهد کرد. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگو با مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت فولادی کشور است.
در حال حاضر که شیوع ویروس کرونا در چین و ایران، بخشی از تبادلات تجاری و امور اداری را با مشکلاتی مواجه ساخته آیا این روند، خللی در کار ایجاد کرده است؟
اتفاقات و پیگیری امور فنی با شرکت چینی به صورت آنلاین، ایمیل و تماس تلفنی انجام می‌شود و طبق توافق طرفین تا برطرف شدن مشکلات ویروس کرونا به همین صورت ادامه می‌دهیم. در حال حاضر پیگیری امور از این راه موفقیت‌آمیز بوده و خللی در امور پیش نیامده و مراحل پروژه و فعالیت‌های آن به ترتیب انجام می‌شود و مقرر شده در نخستین فرصت ممکن، ملاقات حضوری صورت پذیرد تا موارد باقی مانده، توافق و هماهنگ شود.
در داخل هم‌اکنون کار به چه شکلی پیش می‌رود و چه موانعی همچنان بر سر راه اجرای این پروژه وجود دارد؟
بخش عمده‌ای از موانع داخلی برطرف شده است. البته به دلیل مشکلات ناخواسته ویروس کرونا و تعطیلی نهادها و ارگان‌ها، برخی پیگیری‌ها به ناچار به تعویق افتاده که با شروع فعالیت دستگاه‌ها، این امور نیز حل خواهد شد.ذکر این نکته ضروری است که در همین رابطه، مکاتبه‌ای با رئیس جمهور محترم داشتیم که ایشان در آخرین روز سال 98 (29 اسفندماه) به معاونت اقتصادی ریاست جمهوری دستور پیگیری و مساعدت لازم جهت شروع ابر پروژه نوردگرم2 را صادر کردند که بسیار راه گشا خواهد بود.
به هر حال باید به این نکته توجه داشت که تولید فولاد خام مجتمع صنعتی فولاد مبارکه، نزدیک به دو میلیون تن بیش از ظرفیت نورد موجود مجتمع است، بنابراین ما مجبور هستیم که فولاد را به صورت خام صادر کرده یا اینکه در بازار داخلی عرضه کنیم، به این جهت ارزش افزوده تولید این محصول در داخل فولاد مبارکه قرار نمی‌گیرد. این در حالی است که ظرفیت تولید فولاد در مجتمع فولاد مبارکه حدود 2/ 7 میلیون تن است؛ در حالی‌که ظرفیت اسمی نورد این مجموعه حدود 5/ 4 میلیون تن است که در مجموع بالغ بر 5 میلیون تن از آن را نورد می‌کنیم. بنابراین محاسبات نشان می‌دهد حدود دو میلیون تن تا دو میلیون و 200 هزار تن کمبود ظرفیت نورد داریم. از سوی دیگر، سال آینده نیز مجتمع فولاد سفیددشت وارد مدار تولید شده که این مجتمع نیز یک میلیون تن ظرفیت اسلب دارد و نیاز داریم که نورد 2 را هر چه سریع‌تر احداث کنیم تا بتوانیم فولاد تولیدی را با ارزش افزوده بیشتری به فروش برسانیم. از سوی دیگر، نوردهای موجود در دنیا، معمولا روی 75 درصد ظرفیت کار می‌کنند، در حالی‌که ما از نورد موجود خود 120 درصد ظرفیت استفاده می‌کنیم که این موضوع، منجر به بالا رفتن استهلاک واحد نورد خواهد شد و باید جایگزین دومی باشد که هم به نورد موجود فعلی فشار وارد نیاید و هم اینکه بتوانیم محصولات جدیدتری را هم تولید کنیم. تمامی این مجموعه نیازها، شرایطی را به وجود می‌آورد که طبق آن، مسیری را تجربه کنیم که بتوانیم هر چه سریع‌تر به سمت احداث واحد نورد2 حرکت کنیم. نکته حائز اهمیت در این میان آن است که آن‌گونه که در برنامه‌ریزی‌ها در نظر گرفته شده برای راه‌اندازی واحد 2 نورد2 در فولاد مبارکه ترسیم شده است، احداث این واحد و راه‌اندازی آن، باعث خواهد شد که تمام نیازهای کشور را بتوان در بخش‌هایی همچون نفت و گاز، خودروسازی، لوازم خانگی و مبلمان تامین کرد؛ به این معنا که چشم‌انداز احداث خط تولید نورد 2 این است که بتوان تمامی نیازهای بخش‌های مختلف کشور به ورق‌های فولادی را تامین کرد.
پیش‌بینی شما از زمان اجرای پروژه نورد گرم ۲ چیست؟
پیش‌بینی ما از اجرای پروژه 5/ 2 تا 3 سال است که در همین رابطه سه تلویزیون شهری در سطح شرکت نصب خواهند شد تا هم به صورت روزشمار برنامه زمان‌بندی و هم آخرین اطلاعات و شرایط پروژه را نشان دهند. علاوه بر این به منظور اطلاع‌رسانی به تمامی مدیران شرکت، یکصد عدد روزشمار معکوس در اندازه 10X15 سانتی‌متر روی میز مدیران قرار داده می‌شود تا همگی توجیه، همراه و هوشیار باشند. روزشمار معکوس نیز از ابتدای اردیبهشت ماه شروع به کار کرده است.
میزان تولید آیا برای سال‌ها و فازهای این پروژه تعیین شده است؟
در طرح کلی طراحی شده برای اجرای پروژه نورد 2، در مجموع 5/ 4 میلیوتن تن تولید، طراحی شده است. برآوردهای ما نشان می‌دهد که در حال حاضر، نزدیک به یک میلیون تن واردات ورق فولادی به صورت سالانه صورت می‌گیرد که این رقم بین 800 هزار تا یک میلیون تن متغیر است. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی واحد نورد 2 فولاد مبارکه بتوانیم نیازهای این بخش‌ها را تا 90 درصد تامین کنیم و نیاز نباشد که واردات صورت گیرد، فقط یکسری از فولادهای خاص که توجیه اقتصادی تولید ندارد و مصرف بسیار کمی‌دارند و بهتر است وارد شوند را تولید نخواهیم کرد؛ اما به هر حال عمده نیاز این یک میلیون تن را می‌توانیم تامین کنیم.
روی بحث اشتغال‌زایی این پروژه چه برنامه‌ریزی شده است؟
بر اساس برنامه‌ریزی‌ها و پیش‌بینی‌های صورت گرفته، اجرای پروژه نورد دو در فولاد مبارکه می‌تواند به صورت مستقیم هزار نفر را مشغول به کار کند، اما این تمام اشتغال‌زایی این پروژه نیست؛ بلکه این پروژه، خارج از فولاد مبارکه نیز، حدود 7 هزار نفر شاغل خواهد داشت که با احتساب این ارقام، در مجموع می‌توان گفت که اجرای پروژه نورد 2 در فولاد مبارکه، هشت هزار اشتغال به صورت مستقیم و غیرمستقیم خواهد داشت.
در برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای جذب نیروی انسانی مورد نیاز، تمرکز اصلی روی نیروهای بومی خواهد بود.
راه‌اندازی خط نورد 2 در فولاد مبارکه، چه تاثیری روی توان تولید کشور در بخش‌های مختلف به جا خواهد گذاشت؟
در واقع با راه‌اندازی این خط تولیدی، کارخانه‌های لوله‌سازی به شدت فعال خواهند شد و پروژه‌های نفت و گاز با سرعت و کیفیت بهتری اجرایی می‌شوند. در واقع، با توجه به وجود ذخایر نفت در ایران و نیاز بسیار زیاد صنعت نفت به لوله‌های انتقال نفت و گاز که عمدتا از نوع ترش (همراه با گوگرد بالا) است امکان تولید رول ورق برای ساخت لوله‌های با قطر بزرگ و ضخامت زیاد وجود نداشت و نیاز صنایع نفت به تولید گریدهای جدید فولادی از قبیل API X70 است که صرفا با راه‌اندازی این خط جدید مقدور خواهد بود. همچنین ضخامت تولیدی نورد فعلی از ۵/ ۱ تا ۱۶ میلی‌متر است که پاسخگوی نیاز کشور به کلاف ورق، جهت استفاده در حوزه نفت، گاز و آب به محصولات با ضخامت بالاتر نیست و خط جدید، کلاف فولادی با ضخامت ۲/ ۱ تا ۴/ ۲۵ میلی‌متر و عرض تا ۲ هزار میلی‌متر را تولید می‌کند و این نیاز را پوشش خواهد داد. نیاز گسترده صنعت خودرو به ورق‌های خاص با استحکام بالای سبک DP1180، برای استفاده در بدنه خودروها، باعث سبک‌سازی و استحکام بخشیدن به بدنه خودرو و در نتیجه کاهش آلودگی، ایمنی بالا و صرفه‌جویی هزینه‌های سوخت آن می‌شود که با راه‌اندازی این خط مرتفع خواهد شد. اکنون بیشترین نیاز صنایع لوله و پروفیل به‌صورت عمومی ضخامت‌های زیر ۲ میلی‌متر است که به‌دلیل فرسودگی خط موجود امکان پوشش کامل این نیاز در این ضخامت وجود ندارد و با احداث خط جدید می‌توان ضخامت‌های تا ۲/ ۱ میلی‌متر را با استحکام بالا و به‌صورت سبک تولید کرد که در هزینه‌های تمام شده مشتریان ساختمانی نیز موثر خواهد بود. نکته حائز اهمیت آن است که در حال حاضر امکان تولید گرید پراستحکام QSD700 برای تولید شاسی خودرو سنگین وجود ندارد و تولیدات خط جدید نورد گرم ۲ می‌تواند این امکان را برای اولین بار در کشور فراهم کند. همچنین خط فعلی بیشتر پاسخگوی نیاز بخش تجاری و ساختمانی است. در صورتی که نیاز صنایع کشور به محصولات مستحکم و سبک روز به روز با راه‌اندازی خط نورد گرم ۲ بیشتر می‌شود. به گفته وی، از سوی دیگر با توجه به‌وجود ظرفیت تولید ورق برای صنایع لوازم‌خانگی با عرض بالا در واحد نورد سرد فولادمبارکه، این ظرفیت در خط نورد گرم ایجاد نشده است که خط نورد گرم ۲ برای صنایع لوازم‌خانگی نیز بسیار مصرف خواهد داشت. به هر حال همه کشورهای اطراف ایران، کشورهای نفتخیز هستند و می‌توان به صادرات این محصول به این کشورها برای توسعه پروژه‌های نفت و گاز آنها نیز فکر کرد.
دنیای اقتصاد