حتی در مواردی شاهد ثبت رکوردهای جدیدی از قیمت‌ها هستیم. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که این روند رو به رشد تا نیمه نخست سال جاری میلادی ادامه خواهد داشت. عوامل متعددی مانند سیاست کاهش آلایندگی ناشی از انتشار دی‌اکسیدکربن از سوی چین و اعمال فشار روی واحدهای فولادی این کشور و همچنین لغو یا کاهش معافیت مالیاتی صادرات محصولات فولادی چین را باید از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر این بازار و از دلایل اصلی رشد نرخ این محصول استراتژیک دانست. البته درحال‌حاضر روند تولید فولاد دنیا در مسیر رو به رشدی قرار گرفته؛ بنابراین نمی‌توان به تداوم این روند صعودی قیمتی در بلندمدت امید چندانی داشت. در واقع درحال‌حاضر فرصتی طلایی برای فروش فولاد در بازار جهانی به وجود آمده که بهره‌گیری از آن ضروری به‌نظر می‌رسد.
براساس آمار منتشرشده از سوی انجمن جهانی فولاد، مجموع تولید فولاد جهان در ماه فوریه ۲۰۲۱ برابر ۱۵۰.۲ میلیون تن برآورد‌شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۴.۱ درصدی را نشان می‌دهد. براساس این آمار برآورد می‌شود چین در فوریه ۲۰۲۱ برابر ۸۳ میلیون تن فولاد خام تولید کرده است. بدین‌ترتیب مجموع تولید فولاد خام چین در این ماه و در مقایسه با فوریه ۲۰۲۰ افزایش ۱۰.۹ درصدی را از آن خود کرده است. در واقع رشد تولید فولاد جهان در ماه فوریه ۲۰۲۱ و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از افزایش تولید فولاد چین نشأت می‌گیرد.
براساس گزارشی از «روزگار معدن» در دومین ماه از سال ۲۰۲۰ میلادی چین با همه‌‌گیری ویروس کووید ۱۹ روبه‌رو و ناچار به تعطیلی گسترده و حتی قرنطینه برخی شهرهای خود شد. طبیعی است که در چنین شرایطی از میزان تولید فولاد در این کشور کاسته شود. در نتیجه رشد تولید فولاد در سال جاری و در کشور چین از رفع چالش‌های ناشی از پاندمی کرونا نشأت می‌گیرد. هند نیز در مقام دومین فولادساز بزرگ جهان در ماه فوریه سال جاری میلادی ۹.۱ میلیون تن فولاد تولید کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۳.۱ درصدی را نشان می‌دهد.
ژاپن نیز در جایگاه دیگر فولادساز بزرگ دنیا در دوره مورد بحث ۷.۵ میلیون تن فولاد تولید کرد که در مقایسه با فوریه سال ۲۰۲۰ افت ۵.۶ درصدی داشته است. مجموع تولید فولاد در ایالات متحده نیز با افت ۱۰.۹ درصدی ۶.۳ میلیون تن گزارش شد. میزان تولید روسیه نیز با افت ۱.۳ درصدی برابر ۵.۷ میلیون تن تخمین زده می‌شود. اما در همین بازه زمانی مجموع تولید فولاد در کشورهای کره جنوبی، ترکیه و برزیل همگی در مسیر رو به رشد بودند. ایران نیز در فوریه ۲۰۲۱ برابر ۲.۳ میلیون تن فولاد تولید کرده و بدین‌ترتیب میزان تولید فولاد کشور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد ۱۱.۵ درصدی را تجربه کرده است. باید خاطرنشان کرد ایران در جایگاه دهمین فولادساز بزرگ جهان، اقدامات متعددی را برای توسعه تولید خود در دستور کار دارد؛ بنابراین امید می‌رود در سال جاری میزان تولید و ظرفیت‌های صنعت فولاد کشورمان افزایش یابد.
البته با وجود آمارهای مثبتی که از آنها یادشده اما همچنان روند تولید فولاد جهان در ماه فوریه در مقایسه با ژانویه کاهشی بود. میزان تولید فولاد خام جهان در نخستین ماه از سال ۲۰۲۱ برابر ۱۶۴.۸ میلیون تن گزارش شده است؛ یعنی میزان تولید فولاد در کشورهای عضو انجمن جهانی فولاد در دومین ماه از سال ۲۰۲۱، افت ۱۴.۶ درصدی را در مقایسه با ژانویه از آن خود کرد. دلایل متعددی برای این روند نزولی تولید یاد می‌شود که از جمله مهم‌ترین آنها باید به شیوع موج جدید و انواع تازه‌ای از ویروس کرونا اشاره کرد. در واقع با حاکم شدن شرایط سخت‌گیرانه و دوره‌هایی تازه از قرنطینه، دوباره روند تولید این محصول در مسیر نزولی قرار گرفت.
نگاهی به بازار و قیمت‌ها
نرخ فروش شمش و محصولات فولادی ظرف یک ماه گذشته روزهای پرنوسانی را ثبت کرد. از یک‌سو نرخ فروش بیلت در بازارهای اروپایی رو به افت گزارش شد و از سوی دیگر، نرخ اسلب و مقاطع تخت فولادی در مسیر رو به رشدی قرار گرفت. دلایل متعددی برای رشد نرخ محصولات فولادی ظرف یک ماه اخیر بیان می‌شود اما توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که چین از ۱۰ سال پیش تاکنون به‌دلیل پیشتازی در تولید، این بازار را مدیریت می‌کند. بنابراین افزایش مصرف داخلی فولاد و محصولات فولادی چین به‌ویژه پس از تعطیلات سال نو این کشور را باید از مهم‌ترین دلایل رشد نرخ فولاد در بازارهای جهانی دانست. در همین حال پس از تصمیمات کنگره خلق چین، تولید فولاد با توجه به شاخصه‌های محیط‌زیستی و الزامات هوای پاک نیز در دستور کار چینی‌ها قرار گرفته و همین موضوع نیز زمینه افزایش نرخ فروش محصولات فولادی این کشور را فراهم کرده است.
پیشتاز در مدیریت بازار
مجموع تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۰ یک میلیارد و ۶۵ میلیون تن برآورد شده است. قبل از برگزاری نشست کنگره خلق چین، صحبت‌های درباره افزایش تولید فولاد در سال ۲۰۲۱ از سوی این کشور مطرح بود. اما اکنون و با توجه به الزامات برای کاهش سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای مقرر شده سیاست رشد تولید از اولویت صنعت فولاد چین خارج شود. همین تغییر سیاست نیز خود می‌تواند به‌عنوان عامل تقویت بازارهای جهانی شناخته شود.
در ادامه نیز پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که میزان ساخت‌وساز مسکن در این کشور در سال آینده رو به رشد خواهد بود. همین افزایش ساخت مسکن نیز خود به‌عنوان عامل افزایش تقاضا برای خرید محصولات فولادی ساختمانی زمینه تقویت نرخ این محصولات را فراهم می‌کند.
کاهش مشوق‌های صادراتی
در همین حال باید خاطرنشان کرد که چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده فولاد و محصولات فولادی جهان است. دولت چین در طول سال‌های گذشته برای تقویت صادرات مشق‌هایی را در قالب معافیت مالیاتی در اختیار فعالان صنعت فولاد قرار می‌داد. اکنون مقرر شده تا این مشوق‌ها کاهش یابد و در مواردی حتی حذف شود. بدین‌ترتیب سیگنالی از رشد نرخ در آینده نزدیک به بازاهای جهانی تزریق شده است. گفتنی است انتشار اخباری مبنی بر تغییرات مالیات بر صادارت و واردات فولاد چین در طول چند هفته اخیر زمینه رشد قیمت‌ها را در بازارهای جهانی فراهم کرده است؛ چراکه خروج یا کم‌رنگ شدن حضور چین در بازارهای صادراتی فرصت فروش برای سایر صادرکنندگان این محصولات را در بازارهای جهانی تقویت می‌کند.
صعودی پرشتاب
در روزهای پایانی هفته نخست آوریل ۲۰۲۱ نرخ فروش شمش فولاد در چین به بالاترین میزان در ۱۳ سال گذشته و حاشیه سود فولادی‌ها نیز به بالاترین سطح ممکن رسید. بخشی از این افزایش حاشیه سود را می‌توان ناشی از ارتقای بهره‌وری کوره‌های قوس الکتریکی تولید فولاد در این کشور دانست. این افزایش بهره‌وری به این دلیل حاصل شده که ظرفیت بالاتری از کوره‌های قوس الکتریکی به تولید اختصاص یافته است. گفتنی است با وجود ارتقای ظرفیت تولید فولادسازان همچنان موجودی واحدهای فولادی چین رو به کاهش گزارش می‌شود. این افت موجودی حکایت از افزایش تقاضا برای مصرف فولاد در اوج فصل ساخت‌وساز این کشور دارد. در واقع موجودی فولاد تجار چینی به‌دلیل تقاضای زیاد برای این محصولات کاهش یافت.
البته براساس انتظارات این روند صعودی نرخ آنقدرها هم دوام نخواهد داشت، با توجه به توسعه ظرفیت آهن و فولاد و همچنین اتمام فصل ساخت‌وساز در ماه‌های آینده، نرخ فولاد چین در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ کاهش خواهد بود.
سخن پایانی
از مجموع موارد یادشده این‌گونه برداشت می‌شود که فولاد و محصولات فولادی این روزها دوران طلایی قیمت خود را سپری می‌کنند. عوامل متعددی از رشد نرخ این محصول استراتژیک در بازار جهانی تبعیت می‌کند. فارغ از دلایل و شاخصه‌های موثر در این بازار باید تاکید کرد که می‌توان از این فرصت برای ارتقای صادرات و تقویت حضور در بازار جهانی بهره گرفت. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که این فرصت طلایی آنقدرها هم ادامه نخواهد داشت، بنابراین برنده کسانی هستند که این فرصت را غنیمت شمرده و صادرات خود را در همین بازه زمانی تقویت کنند./روزگار معدن