محاسبه بار بر مبنای تن - کیلومتراجرایی شد

همان طور که گفته شد، یکی از مهمترین خواسته های رانندگان، شفافیت در توزیع بار و روشن بودن کرایه بود.

حرف اصلی رانندگان این بود: با اینکه زحمت اصلی حمل بار بر گردن راننده است و بیشترین هزینه هم بر دوش اوست، درامد بنگاه حمل بار بسیار بیشتر از عایدی آنهاست. همچنین روشن نیست که در هنگام تحویل بار، راننده باید چقدر کرایه دریافت کند و بنگاه یا شرکت حمل بار به سلیقه و صلاحدید خود کرایه را پرداخت می کند.

از همان ابتدا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای مکلف شد در این زمینه دو اقدام جدی انجام دهد: اول اینکه اطلاعات بارنامه را شامل میزان بار و مبدا و مقصد و کرایه راننده برای راننده پیامک کند تا او از حق و حقوق خود آگاه باشد و دوم اینکه سازمان راهداری مکلف شد بار را در پایانه های پر تردد مثل بنادر جنوبی و پایانه های اطراف شهرهای بزرگ از طریق سالن اعلام بار بین رانندگان توزیع کند.

به گفته داریوش امانی معاون حمل و نقل سازمان راهداری اقدام اول در همان روزهای اول انجام شد و اگر راننده ای در این زمینه مشکل یا شکایتی داشته باشد می تواند موضوع را از طریق سامانه 140 سازمان راهداری به اطلاع این سازمان برساند تا در اسرع وقت به مشکل رسیدگی شود.

طبق آنچه عباسعلی بنی اسدی مدیرکل حقوقی سازمان راهداری می گوید در همان روزهای نخست حدود پانصد مورد شکایت تلفنی به این سازمان ارجاع شد که بازرسان راهداری آنها را بعد از تکمیل پرونده به کمیسیون های ماده 11 و 12 ارجاع کردند و این کمیسیون ها در مواردی به لغو موقت پروانه شرکتهای حمل بار رای دادند و در بیش از 300 مورد نیز، شرکتهای حمل بار به پرداخت جریمه ملزم شدند.

قانون تن بر کیلومتر چیست؟

کرایه حمل یک تن محموله به ازای یک کیلومتر جابه‌جایی را تن بر کیلومتر می‌گویند.

روش محاسبه قانون تن بر کیلومتر در کشورهای اروپائی و آمریکائی بر اساس فرمول زیر است:

کرایه حمل: مسافت پیموده شده * وزن بار * کرایه پایه یک تن بر یک کیلومتر * ضریب مسئولیت بر اساس ارزش کالا و خطر حمل یا بزرگتر بودن بار نسبت به حالت استاندارد

برای محاسبه فرمول فوق باید میزان هزینه تردد یک دستگاه کامیون از مبداء تا مقصد مشخص شده، سود سرمایه‌گذاری «ارزش ناوگان» به همراه دستمزد راننده به آن اضافه شود و در نهایت با یک سود مناسب که همان تعرفه است و هنوز تعیین نشده است، جمع بسته شود. مهمترین بخش این فرمول چگونگی تعیین کرایه پایه یک تن بر کیلومتر «تعرفه» است.

ضروری است که نرخ پایه با توجه به میزان مصرف و قیمت واقعی سوخت، لاستیک، حقوق راننده، بیمه، استهلاک سرمایه تعیین شود. در واقع با این فرمول و در نظر گرفتن نرخ پایه، به جای افزایش درصدی سالانه نرخ حمل، کرایه‌ها با توجه به تورم و قیمت کالاهای ضروری رانندگان تعیین می‌شود. این امر باعث خواهد شد که همواره درآمد و مخارج رانندگان با یکدیگر همخوانی داشته و مانع از اعتراضات و اعتصابات شود.

مسافت و وزن بار در فرمول فوق دو شاخص اصلی محسوب می‌شوند.
 

مزایای اجرای قانون تن بر کیلومتر چیست؟

تقسیم عادلانه کارمزد‌ها و استفاده هر بخش از یارانه تخصیصی دولت

تاثیر مستقیم به کارگیری این قانون بر زندگی معیشتی رانندگان

کشف هزینه واقعی حمل‌ونقل جلوگیری از قراردادهای پنهانی

ایجاد یک نظام هماهنگ پرداخت کرایه در سراسر کشور

عدالت در توزیع بار و تقسیم تردد در جاده‌های کشور

افزایش صادرات به وسیله تولیدکنندگان مرزی کشور

کاهش فشار ناشی از یارانه سوخت از شانه‌های دولت

ایجاد شرایط برای کاهش قیمت تمام شده کالاها

ایجاد شرایط رقابت سالم در میان تولیدکنندگان

سرانجام اجرای قانون تن بر کیلومتر ...

شورای عالی هماهنگی ترابری کشور، سرانجام در دویست ونهمین جلسه خود پیشنهاد تعیین کرایه حمل و نقل جاده ای داخلی بار براساس تن-کیلومتر را پس از بررسی‌های کارشناسان و محاسبات دقیق هزینه‌های رانندگان، تصویب کرد. در مستندات این طرح، کامیون‌ها به‌عنوان بنگاهای اقتصادی کوچک و زود بازده فرض شده‌اند که در حال حاضر سرمایه‌گذاری در آنها توجیه اقتصادی ندارد و با اجرای این طرح، کامیونداری به‌عنوان سرمایه‌گذاری سودآور تلقی شده و فعالیت در آن اقتصادی خواهد شد. سرانجام در 21 آذر 97 و در راستای اجرای مصوبه ۲۰۹ شورای عالی هماهنگی ترابری كشور، نشست تخصصی مسئولان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و رئیس كانون رانندگان و دبیر انجمن صنفی کامیون داران كشور و نمایندگان فنی آنان برگزار و بر ضرورت ابلاغ دستورالعمل اجرایی تن – كیلومتر به استان‌های سراسر كشور تأکید شد.

در این جلسه بررسی و تصمیم‌گیری در خصوص نحوه اجرای مرحله نهایی مصوبه ۲۰۹ شورای عالی هماهنگی ترابری كشور در خصوص تعیین نرخ حمل جاده‌ای بر اساس تن‌ - كیلومتر انجام شد و پس از بحث و بررسی پیرامون مصوبه تن كیلومتر با توجه به نهایی شدن دستورالعمل اجرایی، ابلاغ دستورالعمل و بخشنامه اجرایی مربوطه به استان‌ها در دستور كار سازمان قرار گرفت.

در این نشست همچنین مقرر شد نرخ شاخص بر مبنای هر تن – كیلومتر ۱۰۳۳ ریال و ضرایب مسافت به استان‌ها اعلام شود همچنین ضریب تطبیق بین 0/75 درصد 1/25 درصد توسط استان‌ها در نظر گرفته شود.

مقرر شد به‌منظور رفع نقایص احتمالی در اجرای مصوبه تن - كیلومتر جلسات تخصصی هرماه برگزار و با توجه به تغییرات قیمت، اقلام هزینه‌ای ناوگان، مبلغ نرخ تن كیلومتر به‌صورت دوره‌ای به‌روز شود.

توقع رانندگان جاده ای و کامیون داران از مسئولان در دولت و مجلس این بود که بعد از تصویب طرح محاسبه کرایه بر مبنای تن- کیلومتر در شورای عالی هماهنگی ترابری کشور، در سریعترین زمان ممکن این طرح برای اجرا ابلاغ شود تا مرحمی هر چند اندک بر دردهای زحمتکشان صنفی باشد که بی شک چرخ یکی از کلیدی ترین بخش های اقتصاد کشور یعنی حمل و نقل را با وجود همه مشکلات و سختیها، می چرخانند.

اما علی رغم تمامی انتظارات و تلاش های انجام گرفته این قانون در 12 دی ماه 97 در اصفهان اجرایی شد.
 

باتوجه به ابلاغ قانون " تن بر کیلومتر " توسط شورای عالی ترابری کشور به انجمن های صنفی شرکتها و موسسات حمل و نقل کالای استان اصفهان و صدور این قانون به انجمن های صنفی تابعه در استان، جناب آقای باقری مدیریت محترم کانون حمل و نقل کالای استان اصفهان در مصاحبه حضوری با روابط عمومی فولاد24 به تشریح ابعاد مختلف این قانون این چنین پرداخت:

این قانون در سی و اندی سال پیش برای بار اول اجرا شده است.حال بر اساس مصوبه شورای عالی ترابری کشور قرار بر اجرای دوباره این قانون گرفته اند. تجربه ای در این زمینه نداشته ایم، نه سازمان راهداری نه شرکتهای حمل و نقل و نه رانندگان! فرمول بدست آمده در برخی موارد مغایرت دارد.تفاوت در مدل ماشین ها، مسیرهای رفت و برگشت و ... این مغایرت ها را بوجود آورده است. جهت ایفاد حق راننده و همچنین اجرای دستورالعمل سازمان راهداری، بخش کامیون ، کفی و تریلر را اجرایی کردیم. سرگردانی و بلاتکلیفی های مختلفی از ابتدای روز ایجاد شده بود.

باقری افزود: اصفهان،تنها استانی است که تا به حال این قانون را اجرا کرده است. اجرای چنین قانونی در استان اصفهان بعنوان اولین مجری،اشتباه بوده است ولی ما تابع قانونیم!
وی گفت: هیچگونه بستری ایجادنشده و فقط ابلاغ شده است. این قانون در اثر اعتصابات بصورت شتابزده بوجود آمد که از پختگی کاملی برخوردار نیست. باید سازمان راهداری کشور ابتدا این قانون را در استان های کوچک تر و در شرایط محدودتر آزمایش می کرد.

باقری: هزینه های راننده بصورت سرسام آوری بالا رفته و سیستم بازار جوابگو این هزینه های سه برابر شده، نیست.
در اصفهان کارخانه های بزرگی همچون فولاد مبارکه و ذوب آهن قرار دارد که این تغییرات در شبکه حمل و نقل می تواند در بازارشان تأثیرگذار باشد!

باقری در انتها بیان کرد: حمل و نقل باید پوست اندازی کند و یک تغییر ساختار داشته باشد.

حال با گذشت چند روز از اجرای قانون " تن بر کیلومتر " در استان اصفهان، جزئیات اجرای این قانون را از زبان برخی از راننده ها و باربری ها می شنویم: