تنها در یک سال اخیر سنگ‌آهن توانسته رشدی ۶۳ درصدی را در کارنامه خود ثبت کند که نشان می‌دهد متغیرهای تقویت‌کننده قیمت فعالند. کارشناسان می‌گویند این رشد قیمت در بازار سنگ‌آهن در شرایطی رخ می‌دهد که سایر بازارهای کالایی روند نزولی دارند و میلی برای رشد قیمت در آنها دیده نمی‌شود. دلیل این فشار قیمتی نیز برای بازارهای کالایی به استثنای سنگ‌آهن کاهش سطح تقاضای موثر در بازارهای جهانی است. اما برای سنگ‌آهن شکست سد باطله‌برداری در معدن واله برزیل و مشکلات در طرف عرضه سنگ‌آهن معادن ریوتینتو و بی‌اچ‌پی بیلیتون و اختلالات در تامین تقاضای سنگ‌آهن چین به دنبال رشد ۱۳ درصدی تولید فولاد در این کشور نسبت به ماه گذشته باعث شد بازار مسیری مخالف را در بین کالاهای پایه در پیش بگیرد اما کارشناسان می‌گویند اینکه قیمت‌ها بتوانند رکورد ۵ ساله را بزنند کمی دور از ذهن بود.
بی‌توجهی سنگ‌آهن به آمارهای اقتصادی
سنگ‌آهن حتی داده‌های ضعیف چین را نیز در مدت اخیر نادیده گرفته است. داده‌های رشد اقتصادی در چین که هفته جاری منتشر شد ناامیدکننده بودند. داده‌های رشد صنعتی این کشور نیز به کمترین رقم در ۱۷ سال گذشته رسیدند. انتظار می‌رفت سرمایه‌گذاری ثابت در این کشور در ۵ ماه اول سال ۱/ ۶ درصد رشد کند اما ۶/ ۵ درصد رشد کرده که خود این رقم نیز بر نگرانی‌ها افزوده است با این حال بازار سنگ‌آهن توجه چندانی به این آمارها نشان نداده و مسیر خود را طی می‌کند. بررسی‌ها در عین حال حکایت از کاهش موجودی سنگ‌آهن در بنادر چین دارد. طبق آمارهای یک موسسه مشاوره در چین موجودی سنگ‌آهن در بنادر این کشور به کمترین میزان از اوایل سال ۲۰۱۷ رسیده است و به دلیل آنکه معدنچیان نمی‌توانند در کوتاه‌مدت عرضه را تقویت کنند چشم‌انداز موجودی بنادر نیز کاهشی است و این موضوع می‌تواند به تقویت روند صعودی قیمت کمک کند. از طرفی به دلیل پیش‌بینی دور جدید تلاش‌های دولت چین برای تقویت اقتصاد این کشور که حالا با آمارهای ناامیدکننده‌ای روبه‌رو است باید گفت تقاضا برای سنگ‌آهن احتمالا در ماه‌های پیش‌رو افزایش خواهد یافت.
کارشناسان معتقدند چین ابزارهای زیادی در دست دارد و قادر است چالش‌های اقتصادی فعلی را برطرف کند اما برای این منظور باید محرک‌های اقتصادی را شاید حتی دو برابر کند در نتیجه حمایت از صنایعی مثل فولاد که به رشد تقاضا برای سنگ‌آهن منتهی خواهد شد در دستور اصلی کار دولتمردان چینی قرار خواهد گرفت که همه این موارد به معنای آن است که قیمت سنگ‌آهن و بسیاری از مواد معدنی احتمالا در میان‌مدت تقویت خواهد شد. البته در چنین شرایطی معمولا تولیدکنندگان فولاد به سمت استفاده از سنگ‌آهن‌های با کیفیت بالا حرکت می‌کنند و این مساله به نفع تولیدکنندگانی از جمله تولیدکنندگان برزیلی و استرالیایی است تا تولیدکنندگان چینی، چراکه اغلب تولیدکنندگان محلی کیفیت پایین سنگ‌آهن را تولید می‌کنند که احتمالا در تنگنا قرار خواهند گرفت. با این حال ریوتینتو، بی‌اچ‌پی بیلیتون، واله و... که بیش از دوسوم واردات چین را تامین می‌کنند از این شرایط سود خواهند برد؛ به شرطی که توان تامین نیاز جدید این کشور را داشته باشند.
چشم‌انداز فولاد چین؛ بازدارنده قیمتی؟
به‌جز عرضه، موضوع موثر دیگر بر قیمت سنگ‌آهن اما چشم‌انداز قیمت فولاد چین است. قیمت فولاد چین در هفته‌های اخیر کاهش یافته است و اگر این ضعف ادامه یابد ممکن است به‌صورت یک بازدارنده برای سنگ‌آهن عمل کند و شتاب رشد قیمت این محصول را کاهش دهد اما فعلا متغیرهای مثبت موثر بر قیمت ارجحند. به همین دلیل هم هست که قیمت این محصول در بازارهای آتی روند صعودی دارد و هنوز نشانه‌های کاهش قیمت در ماه‌های دورتر دیده نمی‌شود. هفته جاری قیمت آتی برای تحویل ماه سپتامبر بیش از ۴ درصد رشد را تجربه کرده و همین شاهد مهمی بر میل بازار به رشد قیمت است. کارشناسان موسسات مالی معتبر دنیا در این باره می‌گویند؛ درست است که قیمت فولاد در هفته‌های اخیر کاهش یافته و همین باعث شده تا حاشیه سود تولیدکنندگان نسبت به قبل کاهش یابد اما فراموش نکنیم که تقاضا کاهش نیافته است به همین دلیل هم باید امیدوار بود که هنوز قیمت سنگ‌آهن بالا بماند و تحت‌الشعاع شرایط قیمتی فولاد قرار نگیرد. به عقیده آنها این در حالی است که اگر بازه مورد بررسی را بزرگتر کنیم هنوز حاشیه سود تولیدکنندگان فولاد در مقایسه با پارسال بسیار بالاتر است بنابراین جای نگرانی نیست زیرا با همین شرایط قیمتی تولیدکنندگان تشویق می‌شوند بیشتر تولید کنند.
روز پنج‌شنبه نیز معاون نخست‌وزیر چین خواستار حمایت‌های بیشتر از اقتصاد و هدایت نقدینگی بیشتر به سمت تولید شد و پیشنهاد کرد پکن سیاست‌های جدیدی را در پیش بگیرد تا در شرایطی که فشارهای اقتصادی آمریکا افزایش یافته و اثرات خود را بروز داده، بتوانند مانع از افت روند اقتصادی خود شوند. تحلیلگران در SP Angel در لندن در این باره می‌گویند پکن باید یک سیاست اقتصادی قدرتمند در پیش بگیرد و محرک‌های قوی‌تری لازم دارد تا با کمک آنها بتواند سطح تقاضای کل را در اقتصاد بالا نگه داشته و مانع از کاهش بیشتر تولید شود. به عقیده آنها این موضوع به خصوص در حوزه تولیدات صنعتی از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ اتخاذ محرک‌هایی که تحت تاثیر سیاست‌های ضدانحصاری دولت آمریکا قرار نگیرد و ربطی به حوزه تجارت نداشته باشد بنابراین تکیه بر مصرف داخلی اهمیت زیادی برای بقای رشد اقتصادی این کشور دارد. به‌عنوان یک نمونه رشد پروژه‌های فولاد محور که در نتیجه سیاست‌های مرتبط با توسعه زیرساخت‌ها در این کشور از سال گذشته کلید خورده می‌تواند سطح مصرف و تولید را برای فولاد بالا نگه دارد.
نتیجه این امر در شرایطی که آمریکا روی فولاد تعرفه‌های سنگینی وضع کرده می‌تواند به تحرک چرخه تولید در بخش مذکور منجر شود. بنابراین به گفته تحلیلگران SP Angel برنامه‌های مذکور قیمت سنگ‌آهن را همچنان تقویت خواهد کرد و از افت آن جلوگیری می‌کند. اما این موضوع تا زمانی ادامه می‌یابد که بازار توانایی پاسخ به نیازهای جدید و حتی تقاضای گذشته را نداشته باشد؛ یعنی با بازگشت معادن برزیل و استرالیا به دایره فعالیت خود بازار به تعادل بازمی‌گردد که پیش‌بینی می‌شود این اتفاق در اوایل سال ۲۰۲۰ بیفتد. البته یک اما در این بین وجود دارد و آن اینکه نگرانی‌هایی ناشی از کاهش سطوح ایمنی در سدهای باطله‌برداری در معادن سنگ‌آهن بعد از واقعه برزیل ایجاد شده که روی فعالیت سایر معادن نیز اثر منفی بر جا گذاشته است و حتی برخی از معادن در سال جاری تعطیل شده‌اند و باید دید این نگرانی‌های امنیتی چه زمانی برطرف خواهند شد و آرامش به حوزه تولید و استخراج محصولات معدنی باز می‌گردد. تا آن زمان قیمت میل بالایی به رشد از خود نشان خواهد داد اما با بروز نشانه‌های بهبود در طرف عرضه قطعا بازار روند عقبگرد خود را آغاز می‌کند. اما آنچه مشخص است همزمانی رشد تولید فولاد در چین با تعطیلی معادن در برزیل به نفع معدن‌کاران این کشور تمام شده زیرا با نصف عرضه می‌توانند به میزان سال گذشته درآمد کسب کنند.
یک خبر کاهنده قیمتی اما ضعیف
واله هفته قبل اعلام کرد ظرفیت ۲۰ میلیون تنی یکی از معادن خود را در نیمه دوم سال جاری راه‌اندازی خواهد کرد حال باید منتظر ماند و دید این وعده تا چه میزان عملی خواهد بود با این حال تولید ۲۰ میلیون تنی مشکل چندانی از تقاضای بالا را حل نمی‌کند. به همین دلیل بسیاری از تحلیلگران معتقدند قیمت سنگ‌آهن حتی با این تغییرات تا پایان سال همچنان بالا خواهد ماند. برخی پیش‌بینی‌ها حتی می‌گویند سنگ‌آهن تا سه ماهه چهارم سال جاری بالای ۱۱۰ دلار باقی می‌ماند اما سال آینده این احتمال وجود دارد که با رفع چالش‌های عرضه قیمت به ۶۰ تا ۶۶ دلار برگردد که یک افت شدید در این بازار محسوب می‌شود. در این ارتباط نکته قابل ذکر آن است که رشد قیمت سنگ‌آهن نه به دلیل رشد مولفه‌های اصلی اقتصادی مانند افزایش تقاضا برای این محصول بوده بلکه دلیل آن بیشتر کاهش عرضه است. تفاوت این دو موضوع در آن است که با رشد تقاضای واقعی و با فرض میزان مشخصی از عرضه‌ها، تولیدکنندگان تلاش می‌کنند میزان عرضه را تقویت کنند تا جوابگوی بازار باشند. این تلاش به معنای تقویت جذب سرمایه‌های بیشتر و به عبارتی تشکیل سرمایه در صنعت است اما واقعیت آن است که وضعیت فعلی باعث رشد سرمایه‌گذاری‌ها نمی‌شود و رشد قیمت‌ها تاثیری بر جذب سرمایه‌گذاران ندارد. در نتیجه چون رشد قیمت‌ها پشتوانه محکمی ندارد و از طرفی اتفاق خاصی که منجر به ایجاد ثبات در بازار شود نیفتاده، عملا سقوط قیمت‌ها به محض رفع مشکل عرضه با شتاب شدیدی اتفاق می‌افتد و به همین دلیل افت بیش از ۴۰ دلاری قیمت سنگ‌آهن در پیش‌بینی‌ها چندان دور از ذهن نیست
منبع:دنیای اقتصاد