در بررسی میزان تاثیرگذاری تحریم بر بازار فولاد یا بهطور کلی تر در بحث تاثیرپذیری این بازار از مباحث سیاسی و روز باید چند موضوع را شناسایی کرد. در واقع به یکباره نمیتوان بحث تاثیرگذاری تصمیمات ترامپ را درخصوص تحریم بازار فولاد مطرح کرد و گفت این تاثیرات مستقیما و به یکباره به بازار منتقل شده است. کارشناسان میگویند این تاثیرات را در دو جبهه باید مورد شناسایی قرار داد، بهطوریکه اثرگذاری این تحریمها در کوتاه مدت «غیرمستقیم و روانی» و در بلندمدت «واقعی» است. در اینجا اما باید این نکته مهم را فراموش نکرد که با آغاز تحریم و پیش از ضربالاجل سه ماهه رئیسجمهور آمریکا درباره اجرای این تحریم جو روانی آن آغاز و به بازار منتقل شده است.بازار فولاد از ابتدای اردیبهشت رشد قیمتی داشت که در آن برهه، جو روانی دلیل آن رشد بود. پس از آن و در پله دوم تبدیل نقدینگی به کالا در بازار باعث شد معاملهکنندگان ترجیح دهند به جای نگهداری پول در حساب بانکی خود، کالا در اختیار داشته باشند که این موضوع در مورد کارخانههای بزرگ فولادی هم مشاهده شد که اقدام به خریداری شمش کردند. در ادامه رشد قیمت دلار به جو افزایشی در بازار فولاد دامن زد.
مورد آخر که خروجی خود را در معاملات بورس کالا نشان داد افزایش سفته بازی در این بازار بود بهطوریکه باعث شد شمش از میلگرد گرانتر شود، در واقع تقاضای شمش در آن برهه بهصورت بیدلیل، صوری و سفتهبازانه روند افزایشی پیدا کرد. واژه تحریم برای بازار فولاد اهمیت چندانی ندارد و بیش از آن «قیمت دلار» برای این بازار مهم است، طوریکه در زمان افزایش قیمت دلار جذابیت صادرات هم افزایش پیدا میکند، این در حالی است که در آن شرایط (قیمت دلار روند افزایشی داشت) اسمی از تحریم فولاد نبود و جذابیت صادراتی در حال افزایش بود؛ با این پیش فرض که قیمت دلار نیمایی هم در حال افزایش بود.اما در هفته گذشته و با قرار گرفتن در ماه مبارک رمضان بهصورت سنتی تقاضا کاهش پیدا کرد، به علاوه شاهد فاز روانی کاهش قیمت دلار بودیم که یکی از دلایل مهم برای کاهش قیمت در بازار فولاد است.
مساله سوم بحث تحریم فولاد است این نکته را القا میکند که احتمالا صادرات فولاد کم خواهد شد، یعنی این حجم صادراتی به بازار داخلی وارد میشود و این موضوع به معنای تقویت عرضه در بازار داخلی فولاد خواهد بود؛ این موضوعات در پله اول از لحاظ روانی در بازار فولاد تاثیر خواهد گذاشت و تاثیر واقعی آن از نظر بنیادین زمانبر خواهد بود که در گزارشهای آتی به آن خواهیم پرداخت.یکی از فعالان بازار فولاد در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» درخصوص روند اعمال تحریمها روی بازار فولاد ایران گفت: اعمال تحریم آمریکا روی فلزات ایران هیچگونه تغییری در بازار فولاد به وجود نیاورده است، در واقع بهتر این است که از همان ابتدای صحبت درباره اعمال تحریمهای آمریکا روی فولاد ایران یک نکته را مدنظر قرار دهیم؛ این تصور که با اولتیماتوم و اعلام تحریم ترامپ کارخانهها نتوانستهاند صادرات انجام دهند و این موضوع باعث کاهش قیمتها شده است را باید نادیده گرفت، در واقع دلیل کاهشی شدن قیمتها در بازار فولاد را باید در شوک وارده از این خبر به بازار دانست.
بررسی های قیمت میلگرد نشان میدهد، قیمت این کالا در چه بازههای زمانی رشد داشته و حال پس از دو روز از اعلام اعمال تحریمها روند کاهشی را در پیش گرفته است.در واقع تقاضای واقعی در بازار وجود ندارد که از قیمتها حمایت کند، از ابتدای اردیبهشت روند ابتدایی تا ۱۵ روز اول در این بازار افزایشی بوده است، این در حالی است که در حال حاضر بازار کاهشی شده است.یک فعال دیگر بازار در ادامه و درخصوص روند کنونی بازار میگوید: انبارها پر است، تقاضای مصرفی خاصی وجود ندارد و موضوع محدودیت صادراتی و صحبتهای رئیسجمهوری آمریکا هم بهعنوان عامل روانی است که قیمت فولاد را در دو روز گذشته کاهشی کرده است، این در حالی است که مشتری هم در بازار وجود ندارد. تجربه سالهای متوالی در بازار فولاد ثابت کرده است زمانی که بازار فولاد روند کاهشی در پیش میگیرد، مصرفکننده واقعی هم که میخواهد اقدام به خرید کند وارد بازار نمیشود و در واقع در انتظار کاهش بیشتر قیمتها میماند و به همین دلیل پیشبینی کاهش قیمت در بازار فولاد در این برهه به قوت خود باقی میماند.
وی ادامه میدهد: برهه کنونی با توجه به قرارگیری در ماه رمضان از یکسو و تعطیلات پیشرو در خرداد از سوی دیگر به شرطی که عرضههای نامتناسبی در بورس کالا (قیمتهای پایینتر از قیمت بازار آزاد) وارد نشود بازار میتواند به یک آرامش نسبی دست پیدا کند، ولی اگر عرضههای نامتناسب (از لحاظ قیمتی) در بورس کالا وارد شود و مجددا رقابتهایی حول آن شکل گیرد، باعث داغی بازار فولاد خواهد شد و باز هم بازار را به سمت التهابات قیمتی در نبود تقاضای واقعی و مصرفکننده واقعی سوق خواهد داد، در غیر این صورت بازار فولاد در بازه زمانی بلندمدت به دلیل اینکه مصرفی در آن نیست روند آرام و بدون رشد را در پی خواهد گرفت. از سوی دیگر ترکشهای محدودیت تحریمی به این بازار از لحاظ روانی اصابت کرده است که به درد بازار سفتهبازی و سرمایهای نخواهد خورد، بلکه به درد تولیدکننده و مصرفکننده میخورد.
اما سوال اینجا است که بازار آزاد فولاد ایران نسبت به تحریمها چگونه واکنش نشان خواهد داد؟ در واقع بعد از فروکش کردن جو روانی بازار، این بازار به چه سمت و سویی خواهد رفت؟
اگر ۳۰۰ تومان افزایش قیمت در بازار میلگرد طی ۱۵ روز وجود داشته است ولی طی ۳ روز این قیمت به اندازه ۵۰۰ تومان کاهش داشته و ریزش کرده است. یک فعال بازار فولاد در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: در واقع سقوط آزاد قیمتی در بازار فولاد چشمگیرتر بوده است، چرا که مصرفی در جایی وجود ندارد، این در حالی است که یک عده سفتهباز در برهه افزایش بیرویه قیمتها برای سودگیری وارد بازار شده بودند تا از افزایش قیمت بدون پشتوانه قیمتها سود ببرند ولی زمانی که قیمتها به سمت سرازیری میل میکند، این افراد مسابقه فروش را در پیش میگیرند، به این معنا که در برهه کنونی این ذهنیت حتی وجود ندارد که سود عایدشان شود یا ضرر، بلکه فقط به فروش فکر میکنند این در حالی است که به هیچ نحوی هم نمیتوان اکنون که قیمتها همزمان با ماه مبارک رمضان روند کاهشی پیدا کردهاند در مقابل این رویه ایستاد.
منبع:دنیای اقتصاد