نامه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، درباره الزام عرضه فولاد تولیدی تمام تولیدکنندگان که در روز پنج‌شنبه نهم مرداد ماه منتشر شد، به‌عنوان خط بطلانی بر گمانه‌زنی‌های خروج فولادسازان از بورس کالا و سیگنالی مثبت برای افزایش عرضه در این بازار است. این مطلب در کنار اظهارنظرهای صریح برخی مقامات مسوول در زمینه حمایت از ساز و کار معاملاتی در بورس کالا، ذهنیت‌های منفی از معاملات فولاد را به امیدواری‌هایی جدی از رشد حجم عرضه‌ها در بازار فیزیکی بدل ساخته است. سابقه تلاش‌ها برای خروج محصولات مختلف از بورس کالا قدمتی ۱۰ ساله دارد که هیچ‌گاه جز در محصولات بخش کشاورزی و مواد غذایی اجرایی نشده و به‌نظر می‌رسد این مرتبه نیز تلاش‌‍‌های پشت‌پرده برای خروج این محصولات از رینگ معاملاتی بورس کالا بی‌اثر مانده است. البته برخلاف نظارت‌های پیشین برای افزایش عرضه فولاد در بورس کالا، این مرتبه ستاد تنظیم بازار می‌خواهد این رشد عرضه را از طریق نظارت بر واحدهای کوچک فولادساز نیز پیگیری کند که پیش از این بعضا از عرضه در رینگ معاملاتی بورس کالا سرباز زده‌اند. اجرایی شدن این موضوع علاوه بر آنکه به ثبات در عرضه‌های بورس کالا می‌انجامد، می‌تواند دست فولادسازان بزرگ برای افزایش صادرات را نیز باز کند و به این ترتیب خواسته فولادسازان از رئیس‌جمهوری مبنی بر تسهیل صادرات را نیز محقق کند.
تغییر نقشه راه؛ خروج از بورس به افزایش عرضه منتهی شد
ظرف یک هفته گذشته بازار فولاد کشور هفته‌ای پر تلاطم را سپری کرد، در روز دوشنبه دوم مرداد مدیران شرکت‌های بزرگ فولادی کشور نشستی با رئیس‌جمهور داشتند که اگرچه مشروح کامل این جلسه منتشر نشد، اما بنا بر اخبار جسته و گریخته مطرح شده، پس از آن گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر خروج فولاد از بورس کالا مخابره شد. خبری که اگرچه امروز از آن به‌عنوان شایعه یاد می‌شود، اما پس از انتشار توسط هیچ مسوولی به‌طور مستقیم نیز رد نشد و همین موضوع نیز بر جدی بودن آن افزود. در ادامه انتشار نامه فروش حواله‌ای فولاد خوزستان به گروه ملی فولاد و پاسخ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به نامه رئیس‌جمهور مویدی بر وجود حرف و حدیث‌هایی برای خروج محصولات فولادی از بورس بود. اما درنهایت سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با انتشار نامه‌ای مبنی بر دستورالعمل تنظیم بازار محصولات فولادی در روز پنج‌شنبه نهم مرداد ماه اعلام کرد: «تمام تولیدکنندگان محصولات فولادی جهت فروش در داخل ملزم هستند همه محصولات فولادی خود را با رعایت کف عرضه ابلاغی در بورس کالا در هر مرحله به‌صورت هفتگی عرضه کنند» که این مطلب به سردرگمی یک هفته‌ای این بازار پایان داد.
در این نامه آمده است با هدف نظارت بر فرآیند عرضه در بورس و کنترل رعایت کف عرضه، بر رصد نحوه مصرف محصولات فولادی در چرخه تولید و تجارت پس از بورس کالا، مجددا تاکید می‌شود و همه واحدهای تولیدکننده محصولات فولادی اعم از انواع شمش فولادی، انواع ورق فولادی، میلگرد، تیرآهن و... باید به عرضه محصولات خود در بورس کالا اقدام کنند. نگهداری محصولات مذکور در مراکز نگهداری عضو سامانه جامع انبار مجاز بوده و بدیهی است در صورت رعایت نشدن کف عرضه ابلاغی یا نگهداری آن در مراکز غیر مجاز، پرونده شرکت‌های متخلف، علاوه بر سازمان تعزیرات حکومتی با موضوع اخلال در نظام اقتصادی، به‌طور مستقیم به دادستانی کل کشور منعکس می‌شود.
تغییر چیدمان در بازار فولاد
اگرچه انتشار نامه سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان مبنی بر تنظیم بازار محصولات فولادی با افزایش عرضه خبر خروج این محصولات از رینگ معاملاتی بورس کالا را تکذیب می‌کند، اما این موضوع پایانی بر اخبار منتشر شده مبنی بر درخواست فولادسازان بزرگ برای تمرکز بر صادرات نیست. در واقع الزام تمام تولیدکنندگان کوچک فولادی به عرضه در بورس راهکاری برای به تعادل رساندن این بازار و همچنین کاهش فشار روی تولیدکنندگان بزرگ است تا این تولیدکنندگان بتوانند بخش بیشتری از تولیدات خود را به صادرات اختصاص دهند. باتوجه به شرایط کشور و محدودیت هرچه بیشتر صادرات نفت و محصولات نفتی در اثر تشدید تحریم‌ها، حفظ و استمرار صادرات در بخش فولاد به دلیل تامین ارز برای دولت نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده و همین موضوع نیز باعث شده دولت به راهکارهایی روی آورد که با حداقل فشار به بازار داخل امکان صادرات در این بخش را مهیا کند. البته مصوبه الزام تمام تولیدکنندگان فولاد به رعایت کف عرضه محصول در بورس کالا مربوط به ۲ سال قبل می‌شد، اما قبل از این نیز بخش قابل توجهی از تولیدکنندگان کوچک و متوسط از اجرای آن سرباز می‌زدند که به‌نظر می‌رسد سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان، تصمیمی جدی برای اجرایی کردن این کف عرضه از سوی تمامی تولیدکنندگان گرفته است.
تسهیل صادرات خواسته فولادسازان بود
بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد در زمینه اخبار ضد و نقیض خروج و یا عدم خروج فولاد از بورس کالا به دنیای اقتصاد گفت: تولیدکنندگان فولاد از ابتدا به‌دنبال خروج از بورس کالا نبودند و در جلسه تولیدکنندگان بزرگ این حوزه با رئیس‌جمهوری نیز چنین خواسته‌ای مطرح نشد و ما نمی‌دانیم این خبر چگونه و از چه محلی منتشر شد که این حجم از واکنش را در این هفته به‌دنبال داشت. انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز از سویی خروج محصولات مختلف زنجیره فولاد از رینگ معاملاتی بورس کالا را به صلاح این بازار نمی‌داند و از طرف دیگر باتوجه به مغایر قانون بودن آن به دنبال چنین خواسته‌ای نمی‌رود. او ادامه داد: تولیدکنندگان فولاد در جلسه با رئیس‌جمهور خواسته‌های واضح و منطقی رفع موانع تولید و صادرات را مطرح کرده و خواستار تسهیل صادرات شدند.
در حال حاضر تنها چند تولیدکننده بزرگ فولادی کشور محصولات خود را در رینگ معاملاتی بورس کالا عرضه می‌کنند و عرضه نشدن محصولات تولیدکنندگان متعدد کوچک که اتفاقا سهم قابل توجهی از تولید را در اختیار دارند باعث کمبود عرضه نسبت به تقاضا شده است. تا به‌حال وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد تنظیم بازار برای تنظیم عرضه و تقاضا در بورس کالا بر چند شرکت بزرگ فولادی فشار وارد می‌کرد. خواسته منطقی فولادسازان عرضه این محصول توسط تمام تولیدکنندگان بود که با آن موافقت نیز شد و ستاد تنظیم بازار نیز اطلاعیه این الزام را منتشر کرد و باید منتظر اجرای آن در معاملات آینده باشیم.
دنیای اقتصاد