در این قسمت از مقاله سعی بر آن داریم توضیحاتی کافی در مورد فلنج کور را در اختیار شما قرار دهیم یا به عبارتی به معرفی فلنج کور بپردازیم و همچنین به طور کافی به ویژگی های این نوع محصولات طبق عناوین زیر اشاره کنیم:
- فلنج کور چیست؟
- مواد سازنده فلنج ها
- شکل ظاهری فلنج کور
- تفاوت فلنج کور با انواع فلنج های دیگر
- نحوه ی اتصال فلنج کور
- استانداردها و کلاس فلنج های کور
- کاربرد فلنج کور
فلنج گونه‌ای از اتصال دهنده‌های لوله‌ها، شیرآلات و دستگاه‌ها به یکدیگر می‌باشد. فلنج‌ها قطعه دیسکی شکل می‌باشند، که اغلب به صورت جفت، با استفاده از پیچ و مهره دو قطعه را به یکدیگر متصل می‌سازند، به آسانی باز شده و برای فشارهای پائین و بالا مناسب می‌باشند.
فلنج کور چیست؟
فلنج کور یک صفحه گرد است که کابرد آن بیشتر در لوله کشی ومسیرهای دارای فشار است؛ بدین صورت که در پایان میسر لوله کشی و مسیرهای دارای فشار به کار می رود. فلنج کور همچنین پیچ های آن به طور معمول فشاربیشتری نسبت به انواع دیگر فلنج ها تحمل می کنند. هسته این فشار در مرکز متمرکز است که با توجه به نوع و کلاس فلنج فشار متناسبی را که می تواند بکند را محاسبه می کنند. در بعضی از کاربردهای فلنج کور، جهت مسدود کردن لوله از نوعي فلنج استـفاده مي کنند كه هیچ عبور جرياني ندارد. اين فلنـج ها را اصطلاحاً Blind می گویند .
اين نوع فلنج ها(فلنجهای کور) براي مسدود كردن انتهاي کانال های لوله كشي، شيرها و منفذهاي ظرف های تحت فشار استفاده زیاد می شود. فلنج های کور از لحاظ فشار درونی و بار بر روي پيچ های آن مخصوصاً در سایزهای بزرگتر از همه فلنـج هاي ديگر تحت فشار بيشـتري قرارمي گيرند و زیرا بیشترین فشار تنش در فلنج های کور تنش خمشي در وسط موثر است.از اين حیث مقدار تنش در فلنج کور نسبت به فلنج هاي ديگر توسط کارشناسان بیشتر انتخاب مي شود. در مکانهایی كه میزان درجه حرارت گزینه مهمي است وجود دارد.
از لحاظ سطح فلنج کور که برای آب بندی آن خیلی مهم است، این نوع فلنج را می توان در انواع مختلف مشاهده کرد. مانند فلنج کور با سطح صاف، فلنج کور با سطح برآمده، فلنج کور با سطح نری و مادگی، فلنج کور با سطح شیاردار، فلنج کور رینگ جوینت و ...
.از لحاظ مواد سازنده نیز فلنج کور تنوع زیادی دارد. فلنج کور را می توان با موادی از قبیل فولاد کم کربن و پرکربن، فولاد زنگ نزن (استنلس استیل)، انواع آلیاژها، مس، آلومنیوم، تیتانیوم، پلاستیک و مواد الاستومری و پلیمرهای مختلف که قابلیت ضد خوردگی یا تحمل فشار و حرارت بالا دارند تولید یا خریداری کرد.
مواد سازنده فلنج ها
در ساخت فلنج ها کلیه مواد مورد استفاده به شرح زیر است :
- فولاد کربن آهنگری شده با کد ASME ۱۰۵B
- فولاد کربن آهنگری شده برای اهداف عمومی- کد ASME ۱۸۱A
- فولاد آلیاژی و فولاد ضد زنگ آهنگری شده کد ASME ۱۸۲A
- فولاد آلیاژی آهنگری شده برای سرویس هایی با دما پایین- کد ASME ۳۵۰A
شکل ظاهری فلنج کور
همانند فلنج جوشی گلودار و یا انواع فلنج دنده ای، فلنج کور نیز دارای سوراخ های نصب در اطراف خود است که با پیچ و مهره فولادی و حلقه های واشر آب بندی به لوله متصل و مونتاژ می گردد .
تفاوت فلنج کور با انواع فلنج های دیگر
تفاوت فلنج کور با انواع فلنج های دیگر این است که این فلنج ها هیچ سطح باز برای عبور مایعات ندارند. یک کاربرد فلنج کور در زمانی است که میخواهیم در وسط خط لوله کشی یک شیر فلکه اضافه کنیم دو طرف خط لوله را با فلنج کورکن مسدود می کنیم و به اجرای عملیات می پردازیم .
نحوه ی اتصال فلنج کور
فلنج کور مانند فلنج گلودار و یا انواع فلنج دنده ای دارای سوراخ های نصب در اطراف خود هستند که توسط آنها فلنج ها به وسیله پیچ و مهره های فولادی به یکدیگر متصل می شوند و توسط جوش کردن یا بند کشی به سیستم لوله کشی وصل می شوند و با توجه به اندازه فشار های وارد بر آنها طراحی شده اند.
استانداردها و کلاس فلنج های کور
فلنج کور با توجه به نیاز مشتری و طبق استانداردهای ابعادی از سایز ۱.۲ تا ۱۲۰ اینچ قابل تولید و عرضه هستند و این سایز با توجه به سایز لوله انتخاب می شود. استانداردی که جهت مشخص کردن ابعاد فلنج کور استفاده می شود، استاندارد ASME B۱۶.۵ است.
بر اساس فشار و دمای قابل تحمل فلنج کور، آن ها را به کلاس های متفاوتی دسته بندی می کنند. لازم به ذکر است که این کلاس ها اسمی هستند و فلنج ها به طور معمول می توانند تا دو برابر عدد این کلاس ها فشار تحمل کنند. دو استاندارد متداول DIN و ASNI برای کلاس بندی فلنج های کور وجود دارند. طبق استاندارد ANSI فلنج های کور به کلاس های ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰ تقسیم می شوند. اعدادی که در این استاندارد مشاهده می کنید بیشترین فشار قابل تحمل توسط این فلنج ها بر اساس فشار PSI در یک دمای مشخص هستند. کلاس های ۶۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰ نسبت به کلاس های ۱۵۰ و ۳۰۰ کاربرد کمتری دارند و در موارد بسیار نادری استفاده می شوند. همچنین لازم به ذکر است که امکان تولید فلنج های کور در کلاس های ۳۰۰۰ و ۶۰۰۰ وجود دارد و آن ها برای کور کردن لوله های با فشار بالا استفاده می شوند. مشاهده انواع فلج می تواند مفید باشد.
یکی دیگر از استانداردهای مورداستفاده در ساخت فلنج کور استاندارد ASTM است. استاندارد ASTM استانداردی است که متریال های مورد استفاده در ساخت فلنج ها را بیان می کند. طبق این استاندارد مهم ترین متریال هایی که در ساخت فلنج کور استفاده می شوند عبارت اند از:
- ST۳۷
- Stainless Steel ۳۰۴ یا استنلس استیل ۳۰۴
- Stainless Steel ۳۰۴ L یا استنلس استیل ۳۰۴ L
- Stainless Steel ۳۱۶ یا استنلس استیل ۳۱۶
- Stainless Steel ۳۱۶ L یا استنلس استیل ۳۱۶ L
- ASTM A۱۵۰
- ASTM A۳۵۰
از نکاتی باید به آن توجه داشت این است که در آلیاژ استنلس استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ زمانی که L به آن ها اضافه می شود به معنای Low Carbon است و آلیاژ های ۳۱۶ L و ۳۰۴ L نسبت به آلیاژهای ۳۰۴ و ۳۱۶ دارای درصد کربن کمتری هستند.
کاربرد فلنج کور
فلنـج کور معمولا در صنایع پتروشیمی، لوله کشی، خدمات عمومی آب و فاضلاب استفاده می شود .همچنین در اکثر اوقات فلـنج کور برای انجام تعمیرات خط لوله استفاده می شود. همچنین در طول لوله کشی در انتهای خط فلنـج کور نصب می گردد. این موضوع باعث می شود که در صورت نیاز خطوط لوله کشی در آینده گسترش یابد و ادامه خط با باز کردن فلـنج کور، لوله کشی شود .
فلنج های کور از نظر فشار داخلی و بار بر روی پیچ ها مخصوصاً در اندازه های بزرگتر نسبت به تمام فلنج های دیگر تحت فشار بیشتری قرار می گیرند و چون ماکسیموم فشار تنش در این نوع فلنج ها تنش خمشی در مرکز موثر است. از این نظر مقدار تنش نسبت به فلنج های دیگر زیادتر انتخاب می شود و در محل هایی که درجه حرارت فاکتور مهمی است، یا مسئله ضربه قوچ (Water Hammer) وجود دارد، به جای فلـنج کور از ترکیب فلنج گردندار جوشی و درپوش (Cap) استفاده می شود.
بدون وجود فلنـج کور در صورتی که جریان آب برقرار باشد، تعمیر مجدد و نگهداری مداوم یک خط لوله غیرممکن است. مگر این که جریان آب در انشعاب مورد نظر برای تعمیر کاملا قطع گردد .همچنین نصب فلنـج کور تعمیر و تعویض مقطعی را آسانتر می کند .لوله ها و شیرآلات فلنج دار و شیرآلات چدنی می توانند در هر نقطه از جهان مونتاژ شده و به محل کار ارسال شوند و براحتی در محل مورد نیاز نصب و تعمیر انجام گردد .
تهیه شده در گروه تولید محتوای فولاد ۲۴