خاموت یک حلقه بسته از میلگرد است که برای نگهداری میلگردهای اصلی در ساختار بتن استفاده می شود. در یک ستون بتنی، خاموت ها میلگردهای اصلی را در برابر لرزش حمایت میکنند این محصول در دسته میلگرد های عرضی قرار می گیرد. از مهمترین ویژگی هایی که دارد این است که در برابر نیروهای پیچشی و برشی مقاومت بالایی دارد. همچنین از جمله مهمترین بخش سازه محسوب می شود است چراکه آخرین خط دفاعی سازه در برابر تنشهای ناشی از زلزله می باشد.
چند نوع خاموت داریم؟
- خاموت های سنتی به وسیله یک اهرم و با کمک دست ایجاد می‌شوند. این نوع ظاهری مربعی دارند و پرکاربردترین نوع در ساختمان‌های ایرانی هستند.
- خاموت معمولی هم به وسیله‌ی دست ایجاد می‌شود و برای انواع سازه‌ها قابل استفاده است. اندازه و قالب این نوع در صورت نیاز می‌تواند متغیر باشد.
- خاموت‌های مارپیچی به وسیله دستگاه‌های CNC ساخته می‌شوند و اندازه‌ی آنها می‌تواند با توجه به قابلیت‌های دستگاه متغیر باشد.
- خاموت ربات هم به وسیله‌ی ماشین‌های CNC ساخته می‌شود و تفاوت آن با آرماتورهای مارپیچی در مربعی است که در یک سمت آن ایجاد می‌شود.
- خاموت‌های سلولار به صورت حلقه‌های بسته هستند و مقاومت بالایی در محل استفاده‌شان ایجاد میکنند. این نوع از تکنولوژی pi-Systems در ساخت خود بهره می‌برند و در حال حاضر، این نوع آرماتورها پیشرفته ترین نوع موجود هستند.
اشکال مختلف میلگرد در بتن
میلگردها به شکلهای مختلف در اعضای بتنی مسلح مورد استفاده قرار می گیرند که معمولاً در نقشه های سازه ای، بطور دقیق تریسم می گردند . کاربردهای مختلف آنها را در زیر ذکر می کنیم :
- میلگرد راستا یا سیتکا: برای افزایش مقاومت کششی بتن (و گاهی مواقع هم برای افزایش مقاومت فشاری بتن)
- خاموت: برای جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در اثر کمانش و تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک
- سنجاقی: برای تقویت مقاومت برشی خاموتها و اتصال کامل بین میلگردهای طولی و خاموت
- خرک: برای قرار دادن دو شبکه ی متوالی افقی با فاصله ی معین در داخل قالب ( در بتن ریزی های کف و فونداسیون )
- رکابی: برای در امتداد نگه داشتن آرماتورهای طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوارها و دالها (به شکل حرف u ) یا بین دو سفره آرماتور (شبکه مش‌بندی)
- اتکا: برای تحمل لنگرهای منفی در تکیه گاه های تیر و برای تحمل نیروهای برش
مهمترین ویژگی های خاموت
خاموت های طولی چنانچه به تنهایی و بدون میلگردهای عرضی نصب و اجرا شوند تحمل نیروهای برشی را نداشته در نتیجه تنش و ترک در آن به وجود خواهد امد. اماچنانچه به صورت عرضی در سازه استفاده شود این پدیده رخ نخواهد داد. جهت جلوگیری از شکست مقطع در اثر ایجاد ترک مورب که بر اثر برش خالص و یا اثر توام برش و خمش ایجاد می گردد، آرماتور بندی باید به گونه ای باشد که از بازشدن این ترک ها جلوگیری کند.
نوع میلگرد در خاموت میلگردهایی که استفاده می شود باید قابلیت شکل پذیری را داشته باشد. عمدتا از میلگرد A2 با قطرهای بین 8 تا 12 برای این کار استفاده می شود.