آزبست چیست و چه تفاوتی با پشم شیشه دارد؟ برای اینکه بتوانیم تفاوت پشم شیشه و آزبست را بدانیم لازم است ابتدا با این دو محصول آشنا شویم و به مصارف استفاده آن ها پی ببریم.در مقالات قبل به طور کامل به مقوله پشم شیشه پرداختیم، اما ما در این نوشتار تصمیم داریم به توضیح بیشتری در خصوص موارد ذیل بپردازیم:
- پشم شیشه چیست؟
- آیا با خصوصیات پشم شیشه آشنایی دارید؟
- موارد استفاده پشم شیشه کدامند؟
- آزبست چیست؟
- آیا تاریخچه آزبست را می دانید؟
- مضرات آزبست چیست؟
پشم شیشه یا Glass Wool
پشم شیشه عبارت است از شیشه خرد شده یا خرده شیشه كه از دمیدن در شیشه‌های مذاب با بخار و با فشار به دست می‌آید. با این روش الیاف بسیار ظریفی به وجود می‌آید كه به صورت توده‌ی پشم مانندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پشم شیشه بر خلاف تصور مردم دارای آزبست نمی‌باشد و در آژانس بین المللی تحقیقات سرطان در گروه چهارم و هم ردیف چای و قهوه قرار می‌گیرد. تولید پشم شیشه در سطح جهانی بیش از 70 سال سابقه دارد و در ایران در حدود 40 سال است که صنعتگران در بخش های خصوصی و دولتی این الیاف را تولید می‌کنند.
خصوصیات پشم شیشه
پشم شیشه سبک و قابل انعطاف است و به خاطر خاصیت آکوستیک خوبی که دارد برای عایق صوتی استفاده می‌شود. همچنین در شکل اسفنجی خود ممكن است به صورت مواد عایق یا به عنوان صافی برای تمیز کردن هوا در كوره‌ها و دستگاه های تهویه مطبوع به كار رود. این محصول آب نمی رود، کش نمی‌آید و در برابر پوسیدگی مقاوم است و سریع تمیز می‌شود برای همین برای تولید پارچه هایی با این ویژگی ها از آن استفاده می‌شود.
ضد آتش، ضد بید و ضد اسید است و در ساختن سایبان، پرده، روتختی و غیره به كار می‌رود. اگر پشم شیشه را با پلاستیک ترکیب کنند، محصولی سبک و محکم تر بدست می‌آید که در ساختمان بدنه ی اتومبیل ها و كشتی‌ها به مصرف می‌رسد و هر روز مصرف آن متنوع تر می‌گردد. به دلیل عدم مقاومت پشم شیشه در مقابل رطوبت و بخار، در صورت نصب در فضای باز، استفاده از پوشش های ضد رطوبت و فویل های آلومینیومی اجباری است.
پشم شیشه در تولید برخی از لحاف و تشک ها استفاده می‌شود. اگر روکش آن ها برداشته شود ذراتی از پشم و شیشه در هوا منتشر می‌شود که برای سلامتی انسان ضرر دارد. تماس مستقیم با این کالا به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات تنفسی و آسم می‌شود.
موارد استفاده پشم شیشه:
- عایق کاری خطوط لوله گرم، تانک ها و مخازن، دیگ های بخار، سیستم های سرمایش و گرمایش
- مناسب برای عایق کاری های با حجم بالا
- عایق دیوار حفره
- کاشی های سقف
- دیوار پرده
- مجرای لوله کشی
- عایق صوتی
- عایق حرارتی
- ساندویچ پانل ها
- کانال های هوایی که قبلا عایق شده اند
- ساخت مخازن
- کاربری های گوناگون صنعتی و ساختمانی و…
آزبست چیست؟
آزبست یا پنبه نسوز یا کوهی به موادی گفته می‌شود که از ترکیب های معدنی منیزیم و سیلیسیم تشکیل شده و بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می‌شود. این مواد بعد از فراوری به دلیل ویژگی های کارآمدی که دارد در ساخت مواد اولیه بسیاری از قطعات صنعتی مورد استفاده قرار گرفته و یکی از مهم ترین و با ارزش ترین موادی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این ماده به دلیل مقاومت بالا در برابر گرما و اشتعال پایه اصلی برای ساخت مواد غیر اشتعال محسوب می‌شود. آزبست در صنعت نساجی، کاغذ سازی، راهسازی، خودروسازی، انتقال آب و صنعت ساختمان کاربرد فراوانی دارد.
تاریخچه آزبست:
اولین بار تئوفراستوس كه از شاگردان ارسطو بود در كتاب خود به نام درباره سنگ ها به ماده بدون نامی، شبیه چوب پوسیده كه در اثر اختلاط با نفت می سوزد، بدون آنكه آسیبی ببیند در 300 سال قبل از میلاد اشاره كرده است كه بعد ها این ماده آزبست نام گرفت.
در سال 1820 یک دانشمند ایتالیایی برای اولین بار لباس ضد آتش را با استفاده از الیاف آزبست تولید كرد. در اوایل قرن بیستم یک مهندس اتریشی به نام لودویک هاچک از ترکیب الیاف این ماده با سیمان، موفق به اختراع سیمان نسوز شد كه با استقبال جهانی روبرو شد.
امروزه آزبست در صنعت مصارف گوناگونی دارد از جمله عوامل افزایش مقاومت سیمان در لوله های سیمانی و قطعات پوششی سقفی، افزایش مقاومت لنت های ترمز و كلاچ در برابر سایش و افزایش دهنده نقطه اشتعال در منسوجات و محصولات کاغذی.
مضرات آزبست:
آزبست با وجود کاربردهای فراوانی که دارد بسیار خطرناک است. ممنوعیت های زیست محیطی این ماده باعث کاهش و حتی حذف استفاده آن در بسیاری از کشورها شده است. همچنین برای سلامتی انسان ها بسیار مضر بوده و باعث ضایعات ریوی و سرطان ریه، سرطان حنجره، سرطان لوله گوارشی و اعضای دیگر می‌شود. روسیه، چین و کانادا 65 درصد تولید آزبست جهان را دراختیار دارند و کانادایی ها در حال گسترش فعالیت خود هستند. این در حالی است که آزبست به تنهایی عامل بیش از 50 درصد از سرطان های شغلی در سراسر دنیاست. کشورهای توسعه یافته آزبست را به عنوان یک ماده سمی تلقی می‌کنند و بیش از پیش مصمم شدند تا مصرف این ماده را منع کرده و مشغول چاره جویی برای حل مشکل آزبست مصرف شده در کشورهایشان طی سال های گذشته شوند.
همانطور که دیدیم آزبست که عامل اصلی سرطان محسوب می‌شود با پشم شیشه تفاوت عمده ای دارد و دقت در شناخت این مواد باعث جلوگیری از بسیاری مشکلات می‌شود. امیدواریم با آگاهی بیشتر بتوانیم محیط امنی برای زندگی بهتر خودمان فراهم کنیم.
جهت مشاهده قیمت روز میلگرد و سایر محصولات فولادی به وب سایت فولاد 24 مراجعه نمایید.
منبع: گروه تأمین محتوای فولاد 24