کار مهمترین بخش از زندگی هر فرد است. اما در صورتی که بهداشت و موارد ایمنی در آن رعایت نشود، این احتمال وجود دارد که فرد با حوادثی در این محیط مواجه گردد. کارگران نخستین افرادی هستند که در این محیط‌ها دچار مشکل خواهند شد و در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند.
در صورت بی توجهی به این نکته، ضمن کاهش کارایی فرد احتمال آسیب رسیدن به سایر افراد نیز وجود دارد.
کار مهمترین بخش از زندگی هر فرد است. اما در صورتی که بهداشت و موارد ایمنی در آن رعایت نشود، این احتمال وجود دارد که فرد با حوادثی در این محیط مواجه گردد. کارگران نخستین افرادی هستند که در این محیط‌ها دچار مشکل خواهند شد و در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند.
در صورت بی توجهی به این نکته، ضمن کاهش کارایی فرد احتمال آسیب رسیدن به سایر افراد نیز وجود دارد.
در این مقاله قصد داریم به بیماری ها و حوادث محیط کار اشاره نماییم که در ادامه به موارد ذیل بیشتر خواهیم پرداخت:
- آمار بیماری ها و حوادث محیط کار
- بیماری های ناشی از محیط کار
- هرم حوادث محیط کار
- هزینه‌های حوادث ناشی از کار
- هزینه‌های مستقیم
- هزینه‌های غیرمستقیم
- عوامل زیان‌آور محیط کار
- شناسایی و برطرف نمودن عوامل حادثه ساز و بیماری زا در محیط کار
آمار بیماری‌ها و حوادث محیط کار
در این بخش به بررسی آمار بیماری‌ها و حوادث محیط کار خواهیم پرداخت. طبق برآورد سازمان بین‌المللی کار (ILO)، سالانه حدود ۲۷۰ میلیون حادثه ناشی از کار در جهان رخ می‌دهد و هرسال بیش از دو میلیون نفر در اثر حوادث و بیماری‌های ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند.
بیش از ۴ درصد تولید ناخالص ملی کشورهای جهان به جبران خسارات ناشی از حوادث کار اختصاص می‌یابد.
بیماری‌های ناشی از محیط کار
اما بیماری‌های ناشی از محیط کار کدامند؟ به بیماری‌هایی گفته می‌شود که در اثر کار در فرد ایجاد می‌شود. این بیماری‌ها بسته به شرایط محیطی متفاوت هستند. برخی از عوامل ایجاد کننده این بیماری‌ها عبارتند از: سر و صدای بیش از حد، گرد و غبار، گاز، بخار، دود، مواد سمی، قرار گرفتن بدن در وضعیت نامناسب و ... .
هرم حوادث محیط کار
حوادث شدید (منجر به فوت، نقص عضو و غیبت بیش از ۳ روز از محل کار خواهد شد)
حوادث کوچک (منجر به غیبت یک روز از محل کار خواهد شد)
حوادث جزئی ( با کمک‌های اولیه در محل کارگاه رفع می‌شود)
شبه حادثه ( رویدادی که منجر به صدمه جسمی به کارگر نشده و در واقع به خیر گذشته است)
طبق بررسی‌های انجام‌شده، مشخص‌شده است که وقتی در یک کارگاه یک حادثه شدید اتفاق افتاده، تعداد حوادث کوچک و جزئی بیشتر بوده است، تعداد شبه حوادث (miss near ) نیز به‌مراتب بیشتر از آن بوده است(۶۰۰ به یک)، ضمن اینکه شبه حوادث که منجر به صدمه به افراد نشده است، کمتر ثبت و گزارش می‌شوند.
به همین دلیل شبه حوادث که چه‌بسا هرکدام استعداد ایجاد یک حادثه شدید را نیز داشته و به‌صورت حوادث پنهان در کارگاه باقی می‌مانند، اقدامات اصلاحی در مورد آن‌ها صورت نمی‌گیرد. لذا بایستی شبه حوادث را ثبت و گزارش نمود و نسبت به اصلاح موارد غیر ایمن در محیط کار اقدامات لازم را انجام داد. به‌این‌ترتیب می‌توان امیدوار بود که حوادث شدید از رأس هرم حوادث نیز حذف شده و چنین حوادثی در کارگاه اتفاق نیافتند.
هزینه‌های حوادث ناشی از کار
هزینه‌های حوادث ناشی از کار، از الگوی کوه یخ پیروی می‌کند و شامل هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم است. هزینه‌های مستقیم بخش پیدای هزینه‌ها و قسمت کوچکی از هزینه حوادث ناشی از کار بوده و مخارجی را شامل می‌شود که بابت آن‌ها پول پرداخت می‌شود. هزینه‌های غیرمستقیم نیز که بخش عمده آن پنهان و هزینه‌های آن غیر قابل مشاهده است، اکثراً قابل محاسبه نیز نیست و حدود ۴ تا ۱۰ برابر هزینه‌های مستقیم است.
هزینه‌های مستقیم
- هزینه‌های پزشکی و درمانی
- هزینه‌های غرامت و دستمزد
هزینه‌های غیرمستقیم
- هزینه جایگزینی و آموزش افراد جدید
- خسارت اموال
- توقف کار و تولید
- جایگزینی تجهیزات
- هزینه‌های تهیه تمهیدات اضطراري و پاک‌سازی
- هزینه‌های بررسی حادثه
- هزینه‌های اجراي تعهدات قانونی
- جرائم، غرامت و تعهدات آتی
- از بین رفتن روحیه و انگیزه کارکنان
- از دست رفتن اعتبار سازمان و فرصت‌های تجاري
عوامل زیان‌آور محیط کار
عوامل زیان‌آور محیط کار به عواملی اطلاق می‌شود که در محیط کار باعث اختلال در سطح سلامت جسمانی افراد در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌گردد و شامل موارد زیر است:
عوامل زیان‌آور فیزیکی محیط کار
عوامل زیان‌آور شیمیایی محیط کار
عوامل زیان‌آور روانی محیط کار
عوامل زیان‌آور بیولوژیکی محیط کار
عوامل ارگونومیکی محیط کار
عوامل زیان‌آور مکانیکی محیط کار
شناسایی و برطرف نمودن عوامل حادثه ساز و بیماری زا در محیط کار
برای پیشگیری از مشکلات و حوادث احتمالی باید عوامل حادثه ساز و بیماری‌زا در محیط شناسایی شوند. برای این منظور باید در صورت بروز حادثه مشکلات فنی در محیط برطرف گردند. برای شناسایی عوامل بیماری‌زا در محیط امکانات و دستگاه‌های متعددی وجود دارد.
با استفاده از این دستگاه‌ها می‌توان سر و صدا و موارد آلاینده در محیط را شناسایی و برطرف نمود. برای این عوامل مقادیر مجازی در نظر گرفته شده که اگر بیش از حد مجاز باشند موجب بروز بیماری در افراد حاضر در محل خواهد شد.
نتیجه گیری
در این مقاله حوادث، بیماری‌ها و هزینه‌های ناشی از آن‌ها را بررسی نمودیم. سلامت کارگر در کیفیت کار و سلامت دیگر افراد در تماس با او بسیار مهم و اثرگذار است. برخی از بیماری‌ها یا حوادث غیر قابل درمان و بهبودی هستند. اما با رعایت نکات فنی می‌توان از بروز آن‌ها پیشگیری کرد.
منبع: گروه تامین محتوای فولاد24