سردنده ها چند نوع هستند و چه کاربردهایی دارند؟

در این مقاله با ما همراه باشید تا موضوعات زیر را برای شما تشریح کنیم:

• سردنده جوشی چیست؟
• انواع سردنده
• کاربرد سردنده
• جنس سردنده
• روکش سردنده
• اتصالات انتهایی سردنده
• فرآیند حدیده کردن لوله و ایجاد سردنده جوشی

سردنده جوشی

سردنده جوشی فولادی نوعی از اتصال است که یک انتهای آن دارای دنده رزوه ای و انتهای دیگر آن بدون دنده بوده و با جوش به انشعاب متصل می شود. کاربرد اصلی سر دنده برای اتصال خطوط لوله به شیر مخازن است. این اتصالات به عنوان محبوبترین نوع مهر و موم برای مخازن و اتصالات به شمار می روند.

رزوه های سر دنده دارای دندانه های نر و مادگی هستند که با دنده های لوله جفت می شوند. بخش انتهایی لوله که بدون دنده می باشد آن را برای انواع لحیم کاری و جوش جهت استحکام اتصال آماده می نماید. این مزیت سبب می شود بعد از اتصال بخش دنده دار با انشعاب، ما راحت تر بتوانیم این بخش را به لوله ها یا انشعابات دیگر متصل نماییم.

انواع سردنده

 سردنده ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به تشریح آنه ها پرداخته ایم :

استوانه ای (barrel nipple)

نوعی سر دنده ی لوله مانند کوتاه با یک رزوه مخروطی در هر دو انتهای آن است که وسط آن بدون رزوه است. به بیان دیگر، به طول کوتاهی از لوله که برای وصل کردن اتصالات به یکدیگر در هر دو انتهای خود دارای رزوه باشد، سر دنده استوانه ای می گویند.

بسته

یک سردنده، در اصلی ترین شکل خود طول کوتاهی از یک لوله است که در هر دو انتهای خود دارای رزوه های نرینه برای وصل کردن اتصالات به یکدیگر است. وقتی هیچ سطح صاف و بدون رزوه ای بین دو انتهای متصل شده وجود نداشته باشد، به سر دنده مورد نظر، سردنده بسته می گویند. در این مورد، اتصالات وصل شده، بسیار به یکدیگر نزدیک می شوند و بخش خیلی کوچکی از سردنده، دیده می شود.

شلنگی (Hose nipple)

سر دنده شلنگی، یک اتصال رزوه نرینه را در یک انتها و یک نوار شلنگی را در انتهای دیگر دارد. نوار شلنگی، می تواند هم اندازه اتصال لوله ای بوده یا از اندازه کمتری برخوردار باشد.

شش ضلعی (Hexagonal nipple)

سردنده ای است که در مرکز آن یک مقطع شش ضلعی برای سهولت چرخیدن آچار وجود دارد. این مقطع شش ضلعی، مانند یک مهره که می تواند توسط یک آچار معمولی محکم شود، نسبت به سردنده مدور نرمال، مزیت مکانیکی بزرگتری را ایجاد می کند.

جوشی  (Welding nipple)

برای سیستم های لوله کشی که مستلزم وصل شدن به لوله ها یا اتصالات جوشی می باشند، از سردنده جوشی استفاده می شود. سردنده جوشی دارای یک اتصال رزوه ای در یک انتها و یک لوله برش معمولی در انتهای دیگر می باشد. انتهای غیر رزوه ای لوله، دارای سطح بیشتری برای استفاده از مواد جوشکاری می باشد تا بتوان اتصال قوی تری ایجاد کرد. یکی از مزایای اصلی سردنده جوشی، این است که زمانی که انتهای غیر رزوه ای، وصل شده است، اتصال لوله ها یا دیگر اتصالات، به انتهای رزوه ای، آسان تر می شود.

کاهنده/ نامساوی (Reducer)

 در این سر دنده ها، یک انتهای آنها دارای قطر بزرگتری نسبت به انتهای دیگر می باشد. با توجه به اینکه کاهش در قطر لوله، به معنای فشار بیشتر و نرخ جریان بزرگتر در لوله کوچک تر است، باید هنگام استفاده از این اجزا، مراقب باشید. سایر انواع سردنده های مذکور می توانند از نوع کاهنده/ نامساوی باشند.

کاربرد سردنده

سر دنده ها بیشتر در لوله کشی کاربرد دارند اما در صنایع زیر نیز از آن ها استفاده می شود:

• سوزاندن زباله
• معماری
• فرآیندهای شیمیایی
• داروسازی
• صنایع غذایی و نوشیدنی
• ماشین سازی
• کشتی سازی
• صنایع نیمه هادی

جنس سردنده ها:

از مواد مختلفی برای تولید سر دنده ها استفاده می شود:

• برنج
• آلومینیوم
• استنلس استیل
• آهن
• مس
• PVC
• فولاد کربن
• چدن
• و غیره

اتصالات انتهایی سر دنده:

لازم است اتصالات انتهایی به دقت توسط مشتری تعیین شوند.

اتصالات انتهایی عبارتند از: دو انتهای صاف (PBE)، دو انتهای رزوه ای (TBE)، دو انتهای اریب (BBE)، یک انتهای رزوه ای (TOE)، یک انتهای اریب (BOE)، یک انتهای صاف (POE) یا بسته به اینکه انتهای سیستم لوله کشی، به کدام سر دنده، جفت می شود، ترکیبی از آنها می باشد.

دو انتهای صاف (PBE): سر دنده دارای دو انتهای صاف بدون هیچ رزوه ای می باشد که معمولاً برای جفت شدن با یک اتصال جوش ساکتی، مورد استفاده قرار می گیرد.

دو انتهای رزوه ای (TBE): سر دنده دارای دو انتهای رزوه ای می باشد و برای جفت شدن با اتصالات رزوه ای مادگی، مورد استفاده قرار می گیرد.

دو انتهای اریب (BBE): سر دنده دارای دو انتهای اریب می باشد و برای اهداف جوشکاری مشابه با یک اتصال جوش لب به لب مورد استفاده قرار می گیرد.

فرآیند حدیده کردن لوله و ایجاد سردنده جوشی

• برای حدیده کردن لوله های فولادی ابتدا بایستی پارچه های حدیده را هماهنگ با قطر لوله انتخاب کرده و آنها را بر روی سر حدیده قرار داده و فاصله آنها را با توجه به خط روی بدنه و روی پارچه حدیده تنظیم نماییم.
• سپس پیچ مهار کننده و پیچ تنظیم کننده فاصله و نگهدار پارچه ها را محکم کرده تا خط روی پارچه و روی بدنه همگی در یک راستا قرار بگیرند.
• برای حدیده کردن لوله ابتدا آن را در گیره ی لوله محکم کرده و سپس حدیده را به طور هم مرکز روی لوله قرار داده و سه نظام آن را محکم می کنیم. سپس آن را در بین جغجغه طوری بایستی قرار دهیم که حرکت دسته حدیده در جهت عقربه ساعت امکانپذیر باشد.
• با وارد کردن فشار با کف دست چپ بر روی حدیده و همزمان حرکت دادن دسته به سمت پایین با دست راست، پارچه های حدیده با لوله درگیر خواهند شد.
• بهتر است در هنگام حدیده کردن ، دسته حدیده در هر مرحله قوس زیادی را طی کند و از وارد آوردن ضربه به دسته حدیده بایستی خودداری نمود، زیرا باعث شکسته شدن دنده ها خواهد شد. در حین تماس پارچه حدیده با دنده ها، محل تماس را بایستی مرتبا روغن کاری نمود.
• بعد از دو دور چرخاندن حدید بر روی لوله با تغییر حالت بین جغجغه، حدیده را به اندازه ی ۴/۱ دور در جهت برعکس بر روی لوله بایستی چرخاند تا براده های ایجاد شده از سطح دنده ها جدا شده و باعث شکستن دنده ها نشود. عمل حدیده کاری بایستی تا جایی ادامه یابد که طول دنده به اندازه مناسب برسد.
• با اتمام عملیات حدیده کاری، جغجغه را تغییر وضعیت داده و سپس سه نظام را باز کرده و حدیده را در جهت باز کردن بر روی دنده ها حرکت داده تا حدیده از روی لوله جدا شود.
• در نهایت به کمک یک وصاله دنده ایجاد شده بر روی لوله را می توان آزمایش کرد. این وصاله باید به کمک دست بتواند به راحتی روی ۴/۳ طول دنده بسته شود. بعد از آن می توان لوله ای را که سر آن را دنده کرده ایم به طول ۵ سانتی متر برش دهیم.

تهیه شده توسط گروه تامین محتوای فولاد 24