۲ گام موثر برای اصلاح بی تعادلی در زنجیره فولاد.

با عرضه ارزان نهاده های تولید در زنجیره فولاد، به طور طبیعی رضایت بخش پایین دستی تامین شده و منافع کمتری به بخش بالادستی می رسد. معادن به طور مشخص از بی تعادلی قیمت ها در زنجیره تامین فولاد متضرر می شوند. در چندماه گذشته این موضوع مورد بحث و بررسی فعالان بخش خصوصی و شرکت های دولتی قرار گرفت و دو گام کوچک در این زمینه برداشته شد.
 
گام نخست، عرضه محدود نهاده ها در بورس کالاست. براساس توافق انجام شده قرار شد کل محصولات زنجیره از مسیر بورس کالا کشف قیمت شده و به فروش برسد. مقاومت ها در این باره در نهایت به عرضه محدود نهاده های تولید در بورس کالا و کشف قیمت انجامید. در بازارهای جهانی نسبت قیمت کنستانتره به شمش فولاد و اسلب تا 33 درصد افزایش یافته است. اما در ایران نسبت ارزش کنستانتره به شمش فولاد خوزستان 16 درصد است. در بورس کالا با عرضه محدود کنستانتره سنگ آهن این نسبت به 20 درصد رسیده است. نکته قابل توجه اینکه کمتر از 5 درصد از مصرف کل زنجیره فولاد در بورس کالا عرضه شده که رقم قابل توجهی نیست و سهم بالایی از نهاده تولید همچنان به طور دستوری، با نظام سهمیه بندی و با نسبت 16 درصدی قیمت  به خریداران تحویل داده می شود. بنابراین کفه در زنجیره فولاد هم چنان به نفع خریداران نهاده سنگینی می کند. با مقاومت زیاد هم چنان این بی تعادلی در زنجیره وجود دارد. ظرفیت افزایش نسبت قیمت کنستانتره در بورس کالا تا 23 درصد وجود دارد با این حال هم چنان تا نرخ جهانی فاصله داریم.
 
قیمت اصلی نهاده سنگ آهن، قیمت صادراتی ماده معدنی با کسر هزینه های حمل دریایی و زمینی است. محاسبات نشان داد در زمانی که قیمت پایه در ایران یک میلیون و 400 هزار تومان بود، صادرکننده می توانست سنگ آهن را در بازار جهانی با قیمت 3 میلیون و 600 هزارتومان بفروشد. باوجود تغییر قیمت در بورس کالا، این اختلاف هم چنان زیاد است و نظام غیررقابتی سهمیه بندی، مانع اصلی در واقعی سازی قیمت هاست. صنایع فولاد از صنایع استراتژیک کشور است و بی تعادلی قیمتی در زنجیره فولاد،  به آینده این صنعت صدمه می زند. تنها راه تضمین آینده این صنعت، دست برداشتن از نظام سهمیه بندی و قائل شدن به رقابت در بازار است.
 
گام دوم، توافق بین تشکل های معدنی و فولادی و تشکیل شورای آهن و فولاد است. در این شورا بسیاری از نقاط اختلاف مطرح و راه حل های آن از مسیر تشکل ها پیگیری شده است. نخستین نشست های این شورا با حضور معاونت شورای معدن و فولاد برگزار شده و گام های مثبتی برای بهبود وضعیت زنجیره برداشته شد، هرچند مقاومت ها سرعت اثربخشی اقدامات را کاهش داده است.
 
حل و فصل مشکلات در زنجیره فولاد به عزم همه نیاز دارد. بخش خصوصی، نیمه خصوصی و دولتی، همه در زنجیره فولاد حضور دارند. این مسئله لزوم توجه و پیگیری بیشتر وزارت صمت را ثابت می کند. خوشبختانه در ماه های گذشته وزیر صمت برای نخستین بار در سال های گذشته، بر مبنای منطق اقتصادی و نگاه واقع بینانه به مسئله اصلاح قیمت نهاده های سنگ آهن ورود کرده است. امیدواریم مسیر اصلاحی که در پیش گرفتیم، با سرعت بیشتری پیموده شود./ایستا نیوز