بروز چنین بحرانی از سال‌های گذشته قابل پیش‌بینی بود و کارشناسان و فعالان این صنعت در این مورد هشدار داده بودند؛ اما بیتوجهی سیاستگذاران کلان اقتصادی کشور به توصیه‌‌‌های کارشناسی باعث شده است تا امروز در آغاز فصل سرما که زمان سنتی رکود در بازار داخلی است و در شرایطی که بازار جهانی محصولات فولادی در رکود مصرفی قرار دارد، رکورد بهای محصولات فولادی در بازار ایران شکسته شود. در این شرایط بانک‌مرکزی تاکید دارد که مبنای نرخ ارز در بازار داخل، نرخ ارز نیمایی است؛ اما نوسان بهای ارز در بازار آزاد به جریان‌‌‌ساز اصلی تبدیل شده، به‌نحوی که نقدینگی قابل‌ملاحظه‌‌‌ای با هدف تبدیل‌شدن به کالا و در امان‌ماندن از اثرات تورمی به رینگ بازار آزاد مقاطع طویل فولادی وارد شده است. در این شرایط، کاهش تولید و عرضه آهن‌‌‌اسفنجی و رقابت 50درصدی متقاضیان برای کسب سهم از این محصول در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران مزید بر علت شده است تا میلگرد در بازار آزاد یک‌گام به 19هزار تومانی‌شدن نزدیک‌تر شود.
آغاز زمستان سخت فولادی‌‌‌ها
بازار محصولات مختلف زنجیره آهن و فولاد کشور وارد دوره جدیدی از روند صعود قیمتی شده است، به نحوی که سیاستگذار به‌سادگی دیگر امکان کنترل قیمتی در این بازار با ابزار مدیریت عرضه و تقاضا را ندارد. افزایش انتظارات تورمی، صعود نرخ آزاد ارز به کانال 40هزار تومانی، ناترازی محسوس گاز در کشور که به کاهش یا توقف اجباری تولید در صنایع مختلف منجر شده و نبود چشم‌‌‌انداز مثبت از بهبود وضعیت در کوتاه‌مدت و میان‌مدت باعث شده است تا با وجود آغاز فصل سرما که زمان سنتی رکود بازار فولاد است، رکوردهای جدید قیمتی در معاملات محصولات مختلف زنجیره آهن و فولاد در کشور به ثبت برسد. از آنجا که دور جدید صعود قیمتی در بازار محصولات مختلف فولادی عمدتا ناشی از سیاست‌‌‌های کلان اقتصادی همچون بیتوجهی چندساله به توسعه زیرساخت انرژی و ناتوانی بانک‌مرکزی از مهار تورم رقم خورده است، بعید است که نهاد متولی بازار آهن و فولاد توان کافی برای مهار هیجان در این بازار را داشته باشد.
گره‌‌‌کور معاملات آهن‌‌‌اسفنجی
بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران هفته ابتدایی دی‌ماه را با رونقی دوچندان آغاز کرد، به‌نحوی که رینگ آهن‌‌‌اسفنجی با استقبال زیاد خریداران روبه‌رو شد. در حالی که قطعی گاز واحدهای احیای مستقیم از نیمه پاییز امسال زمینه کاهش عرضه آهن اسفنجی را فراهم کرد، صعود نرخ ارز در بازار آزاد به کانال 40هزار تومانی و افزایش فاصله میان نرخ نیمایی و آزاد ارز بر تمایل فولادی‌‌‌ها برای خرید این محصول افزود. به این ترتیب، متقاضیان آهن‌‌‌اسفنجی در روز ابتدایی هفته حاضر به رقابت قابل‌ملاحظه برای کسب سهم از عرضه این محصول شدند. واحدهای احیا دیروز (شنبه سوم دی‌ماه) تنها 20هزار تن آهن‌‌‌اسفنجی را در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران عرضه کردند. این محصول با قیمت پایه 86هزار و 997ریال رهسپار این بازار شد که این نرخ نسبت به قیمت پایه آن در هفته قبل رشد 700تومانی و برابر 9درصد داشت.
بورس‌کالا بر نرخ پایه آهن‌‌‌اسفنجی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا افزود؛ اما محدودیت قابل‌ملاحظه در عرضه، در شرایطی که به نظر می‌رسد مانعی جدی و قدرتمند در مقابل صعود نرخ ارز در بازار آزاد وجود ندارد باعث شد تا متقاضیان این محصول برای کسب سهم از آن دست به رقابت 40 تا 52درصدی بزنند که در نهایت مورد تایید بورس کالا قرار نگرفت. صعود نرخ آهن‌‌‌اسفنجی به‌‌‌عنوان خوراک واحدهای فولادسازی زمینه صعود نرخ شمش و در ادامه مقاطع طویل فولادی را فراهم می‌کند. رکوردشکنی قیمتی در شرایطی که سیگنال‌‌‌های بنیادی جهت‌‌‌دهنده به این بازار یعنی نرخ ارز و میزان تولید افزایشی هستند، زمینه صعود مجدد بهای شمش فولاد در معاملات بورس‌کالا در روزهای پیش‌‌‌رو را فراهم می‌کند.
سوز زمستان، مانع رونق مقاطع فولادی نشد
رکوردشکنی قیمتی در بازار آزاد مقاطع طویل فولادی در هفته ابتدایی زمستان ادامه‌‌‌دار شد، به نحوی که ظرف روز شنبه سوم دی برای اولین مرتبه هر کیلوگرم میلگرد در بازار آزاد تهران تا مرز 19هزار تومانی شدن صعود کرد (این نرخ بدون احتساب مالیات ارزش افزوده است). میلگرد سایز16 در بازار آزاد تهران تا نرخ 18هزار و 850تومان پیشروی کرد. رکورد قبلی بهای این محصول مربوط به روزهای پایانی خرداد امسال بود که این محصول تا 18هزار و 650تومان نیز پیش رفته بود؛ در حالی که افزایش قیمت جهانی، سیگنال مثبت ارزی، رونق بازار صادراتی و احتمال رشد تقاضا در بازار داخل زمینه رکوردشکنی قبلی در بازار مقاطع طویل فولادی را فراهم کرده بود. این مرتبه تنها سیگنال صعود نرخ ارز و کاهش مواد اولیه در پی قطعی گاز زمینه جهش مجدد بهای مقاطع طویل فولادی را فراهم کرد.
به این ترتیب با وجود آغاز فصل زمستان و بارش برف و باران در مناطق مختلف کشور که زمینه تضعیف تقاضای مصرفی در بازار داخل را فراهم کرده است، واهمه از رشد بیشتر بهای مقاطع طویل فولادی در روزهای آینده با حمایت سیگنال ارزی زمینه رونق بازار آزاد آهن در روزهای ابتدایی زمستان را مهیا کرد؛ رونقی که از رشد قیمتی در این بازار حمایت کرد./ دنیای اقتصاد