چالش‌های چهارگانه (تولید، ساختاری، بازار، صادرات) در حالی وضعیت صنعت فولاد ایران و دورنمای آن را نامطلوب و کدر ترسیم می‌کند که برخی تحلیلگران در آسیب‌شناسی‌ها نقاط کور دیگری را در صنعت فولاد شناسایی کرده‌اندو به تصویر کشیده‌اند. در این تصویر خطر زمین‌گیر شدن فولاد در اثر استراتژی و سیاست‌های نامناسب دیده می‌شود.
این خطرات چهره خود را در قالب «واحدهای کوچک با مقیاس غیراقتصادی»، «پراکندگی واحدهای دور از امکانات زیربنایی مناسب»، «جایابی نامناسب و افزایش هزینه‌های زیربنایی لازم»، «بهره‌وری پایین نیروی انسانی» و «ضعف در تحقیق و توسعه و تولیدات کیفی» نمایان می‌کند. ناظران برای برون‌رفت و عبور از دالان‌های خطرناک صنعت فولاد، پیشنهاد می‌کنند «ادغام واحدهای در دست ساخت»، «کمک به سرمایه‌گذاری در احداث زیرساخت‌ها به‌خصوص ریلی»، «افزایش راندمان و کاهش هزینه‌ها برای رقابت در بازار جهانی»، «سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های بزرگ در سواحل خلیج فارس»، «تسهیل و روان‌سازی صادرات فولاد» و «حذف مجوزهای با مقیاس کم و در نقاط نامناسب از نظر دسترسی به مواد اولیه، انرژی، آب و حمل‌ونقل» در دستور کار سیاستگذار قرار گیرد. البته خطرات و چالش‌هایی که در کمین صنعت فولاد ایران نشسته ابعاد دیگری نیز دارد.
به اعتقاد صاحب‌نظران در بُعد بین‌المللی ظرفیت‌های مازاد تولید فولاد در کشور در آینده‌ای نه چندان دور، فولادسازان ایرانی را با دغدغه‌ها و معضلات دیگری روبه‌رو خواهد کرد. این دغدغه‌ها از آنجا قوت بیشتری می‌گیرد که سیاست‌گذاران در نظر دارند تا افق ۱۴۰۴ ظرفیت تولید فولاد در کشور را به ۵۵ میلیون‌تن برسانند. اما خلأ بازارهای صادراتی این چشم‌انداز را با ابهامات و اما و اگرهایی همراه کرده است. متولیان و فعالان حوزه صنعت روز گذشته در نهمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار به ابتکار گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» با بررسی چالش‌های صنعت فولاد به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک کشور، الزامات رسیدن به اهداف توسعه را تا ۱۴۰۴ بررسی کردند. صنعت فولاد در طول تاریخ همواره به‌عنوان یکی از پیشران‌های صنعتی مطرح بوده است. اما این صنعت مادر چند سالی است با موانع اقتصادی روبه‌رو شده و پیش‌بینی می‌شود با چالش‌های جدیدی نیز مواجه شود. بهگفته سروش فولادچی، دبیر نهمین همایش صنعت فولاد و معدن ایران، به همین دلیل گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» برگزاری این دوره از همایش را با محوریت بررسی چالش‌ها و فرصت‌های این صنعت در دستور کار قرار داده است.
وضعیت تولید و مصرف فولاد
علیرضا بختیاری، مدیرمسوول گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» در مراسم افتتاحیه همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران اعلام کرد این همایش می‌تواند بهترین الگو برای مرجعیت‌زدایی از دبی و سایر رقبای منطقه‌ای در جریان‌سازی تحولات بین‌المللی باشد. به گفته وی، تا چند سال پیش دبی و استانبول کانون رخدادهای مربوط به صنعت فولاد بودند، اما با پایه‌گذاری این همایش، اکنون این مرکزیت به ایران منتقل شده است. این نوع استراتژی در سال‌های اخیر از سوی قطر نیز اتخاذ شده است و یکی از دلایل اصلی خصومت امارات و سعودی‌ها با قطر به همین موضوع مربوط می‌شود. بختیاری ادامه داد: تلاش ما ارائه تحلیل‌های دقیق براساس آخرین تحولات این صنعت و حوزه کلان اقتصاد است تا باعث شود، مدیران، صاحب‌نظران، سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی در جریان بازی‌سازی‌های بین‌المللی قرار گرفته و به سرعت ریسک‌ها را از خود دور کنند. مدیر مسوول گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه فعالیت اقتصادی در ایران با چالش‌های فراوانی همراه است که صنعت فولاد هم از این مساله مستثنی نیست، اظهار کرد: برخی از این چالش‌ها مربوط به همه فعالیت‌های اقتصادی است و برخی مخصوص این صنایع. فرصت‌های توسعه صنایع معدنی در ایران نیز برکسی پوشیده نیست؛ اما استفاده از این فرصت‌ها در گرو مواجهه با چالش‌هایی است که توسعه این صنایع استراتژیک را با مانع مواجه می‌کند.
بختیاری ادامه داد: این چالش‌ها شامل فهرستی طولانی است، ولی توجه دقیق و به‌موقع به هر کدام از این چالش‌ها در برهه‌های زمانی مختلف و اولویت‌بندی صحیح آنها، پارامتر مهمی است که رشد و توسعه پایدار این صنعت استراتژیک و مادر را به دنبال خواهد داشت. بهگفته بختیاری، در همایش نهم چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران، با ارزیابی‌های صورت گرفته توسط خبرگان این صنعت و دستاوردهای جلسات کمیته راهبردی همایش، بیش از پیش مشخص شد که دستیابی به اهداف برنامه‌ریزی شده برای افق ۱۴۰۴ در گرو تمرکز ویژه بر بحث صادرات فولاد و محصولات فولادی است. بختیاری با اشاره به طرح جامع فولاد، توضیح داد: در افق ۱۴۰۴ باید از مجموع ۵۵میلیون تن فولاد تولیدی، حدود ۳۵میلیون تن در داخل کشور مصرف و ۲۰میلیون تن از تولیدات صادر شود. آخرین بازنگری شرایط اقتصادی نیز نشان می‌دهد که با توجه به شرایط فعلی در افق ۱۴۰۴، بین ۲۵ تا ۵/ ۲۷میلیون تن مصرف داخلی فولاد خواهیم داشت و در صورت دستیابی به ۵۵میلیون تن تولید فولاد، حدود ۵/ ۲۷میلیون تن مازاد بر مصرف داخلی خواهد بود و باید به بازارهای بین‌المللی صادر شود. وی ادامه داد: از نگاهی دیگر اعمال تحریم‌های ظالمانه و یک جانبه آمریکا، در صادرات همه محصولات کشور خصوصا فولاد تاثیر بسزایی داشته و پیش‌بینی می‌شود که در آینده نیز صادرات را با مشکل جدی‌تری روبه‌رو کند. همه این موارد، دست‌اندرکاران همایش چشم‌انداز فولاد را بر آن داشت تا در این دوره از همایش نگاهی ویژه به مبحث صادرات در همه موارد اعم از مشکلات داخلی در زمینه دستورالعمل‌ها و قوانین، گمرک، زیرساخت‌های موردنیاز، معضلات بین‌المللی صادرات و تعامل با شرکت‌های معتبر بین‌المللی داشته باشد.
بختیاری با بیان اینکه مساله بسیار مهمی که در توسعه صنعت فولاد شایسته توجه مضاعف است این است که حتی تحقق اهداف تولید نیز در گرو تحقق اهداف صادراتی است و بدون حضور در بازار جهانی به تدریج قدرت رقابت‌پذیری این صنعت از بین خواهد رفت. اما نکته اصلی در تحقق اهداف صادراتی، غفلت از یک بسته سیاستگذاری منسجم است که بخش مهمی از اجزای این سیاستگذاری در حوزه‌ای فراتر از اختیارات متولی صنعت، معدن و تجارت قرار دارد. وی ادامه داد: هسته اصلی این بسته سیاستگذاری، سیاست ارزی است که چین با استفاده از آن در حال پیش‌روی مستمر در بازارهای جهانی است و این ابزار به‌حدی کارآمد بوده است که آمریکایی‌ها از عبارت جنگ ارزی به‌جای سیاست ارزی از آن یاد می‌کنند. مدیرمسوول گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» تاکید کرد: در غیاب سیاست ارزی کارآمد، سیاست تعرفه‌ای که ابزاری کهنه و منسوخ است کارآمدی خود را از دست خواهد داد و جز استهلاک توانایی نیروهای اقتصادی در جدال‌های فرسایشی، نتیجه‌ای نخواهد داشت. توجه به این نکته ضروری است که مقابله تعرفه‌ای با سیاست ارزی چین حتی از سوی آمریکایی‌ها نیز موفقیت‌آمیز نبوده و به پیش‌بینی اکثر صاحب‌نظران محکوم به شکست است. وی با بیان اینکه سیاست ارزی ایران دقیقا عکس سیاست ارزی چین است، اظهار کرد: سیاست ارزی ایران به‌جای اینکه رقابت‌پذیری تولید داخلی را هدف قرار دهد تسهیل واردات ارزان با هدف کمک به قدرت خرید مردم را هدف قرار داده که قربانی اصلی این سیاست نه‌تنها صادرات، بلکه تولید ملی است (ضمن اینکه هدف اعلامی یعنی افزایش قدرت خرید مردم هم به‌دلیل جهش‌های دوره‌ای ارز تحقق نیافته است).
این سیاست در دوره‌های تثبیت نرخ اسمی ارز باعث انتقال منابع ارزشمند همه صنایع از جمله صنعت فولاد به مجموعه‌های رانت‌جو شده و نتیجه نهایی آن جهش ارز به دلیل افزایش روزافزون واردات است. وی ادامه داد: برخلاف تصور نادرست، جهش ارز به هیچ‌وجه فواید سیاست تعدیل تدریجی ارز در زمان فشار تورمی را ندارد؛ چراکه اولا در زمان تثبیت ارز که با تضعیف تولید و صادرات همراه است، بازارهای صادراتی به رقبا واگذار می‌شود، ثانیا بلافاصله پس از جهش ارز، سیاستگذار متوسل به انواع و اقسام مقررات دست و پاگیر برای خرید ارزان منابع ارزی صادرکنندگان می‌شود؛ در نهایت اینکه تولید به کم‌بازده‌ترین فعالیت اقتصادی به‌ویژه در برابر سود سرشار سفته‌بازی‌های زمان جهش بازارها تبدیل شده و فعالان اقتصادی را از این عرصه پرریسک دور می‌کند. دبیر کمیته راهبردی همایش، راه‌حل عبور از همه این مصائب تکراری را اصلاح سیاست ارزی و منع استفاده از دلارهای نفتی برای مهار غیرعلمی تورم دانست. وی همچنین تاکید کرد که با تمرکز بر صادرات به‌عنوان اولویت جدی و مهم امروز صنعت فولاد و پیگیری نتایج حاصل از بررسی‌های کارشناسانه در این همایش، بتوان مشکلات صادرات را تا حد امکان مرتفع کرد و برای مواجهه با شرایط مختلف در بازارهای بین‌المللی از پیش تدبیر کرد.
چالش ظرفیت‌های اضافی
در ادامه سخنرانی‌های اصلی این همایش، Joachim Schroder مدیرعامل شرکت Research and Consulting Group با تحلیل بازار جهانی فولاد، مشکل ظرفیت‌های اضافی را چالش اصلی این صنعت دانست و گفت: این مساله به این دلیل است که سرمایه‌گذاری‌ها به حداکثر خود رسیده است. وی همچنین با ارزیابی وضعیت فولاد چین نیز گفت: گسترش سیاست‌های حمایت‌گرایانه در جهان بر میزان معاملات در این صنعت تاثیر گذاشته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که میزان صادرات فولاد چین از سال ۲۰۱۶شدیدا کاهش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ به نصف کاهش یابد. وی همچنین با بیان اینکه در سال مالی گذشته میلادی، افزایش سود محصولات فولادی بیشتر تحت‌تاثیر افزایش قیمت مواد خام بوده است، اظهار کرد: اگر در حال‌حاضر صنعت فولاد در وضعیت آرامی به‌سر می‌برد، الزاما به این معنی نیست که این وضعیت ادامه پیدا می‌کند. به همین دلیل ما در شرکت خود، افزایش قیمت مواد خام را به دقت دنبال می‌کنیم، چراکه بر عملکرد شرکت بسیار تاثیر می‌گذارد.
Joachim Schroder با اشاره به هدف ایران برای رسیدن به ظرفیت ۵۵میلیون تن فولاد خام تا افق ۱۴۰۴، اظهار کرد: در حال‌حاضر این موضوع در ایران مطرح است که ظرفیت تولید فولاد خام را افزایش دهند، اما با توجه به تحولات بازار جهانی و ظرفیت‌های اضافی که موجود است، باید اعتراف کنیم که بازارها نیز محدود هستند. البته باید وضعیت ژئوپلیتیک را نیز در نظر بگیریم که شرایط معامله با ایران را سخت‌تر می‌کند. وی افزود: در حال‌حاضر تولیدکنندگان جهانی فولاد باید تصمیم استراتژیک بگیرند و الگوی کسب و کار خود را در آینده مشخص کنند. مهم‌ترین نکته این است که بازیگران فولادی باید دنبال بازارهای دیگر نیز باشند و محصولات با ارزش افزوده بالاتر را به بازار جهانی عرضه کنند.
ابعاد شش‌گانه فولاد
خداداد غریب‌پور، رئیس هیات‌عامل ایمیدرو یکی‌دیگر از سخنرانان این همایش بود که در اظهاراتش چند بعد از صنعت فولاد را مورد بررسی قرار داد. بعد نخست وضعیت این صنعت استراتژیک در داخل کشور را پوشش می‌داد. بهگفته غریب‌پور طی سال‌های گذشته صنعت فولاد نسبت به‌سایر صنایع کشور، حرف‌های بیشتری برای گفتن داشته است. بهاعتقاد وی گذری بر آمارهای موجود شاهدی برای موفقیت و پیشتازی صنعت فولاد در طول سال‌های گذشته خواهد بود. غریب‌پور در ادامه عملکرد چند ساله صنعت فولاد را به تصویر کشید و گفت: ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در حال‌حاضر فولادخام دارای ظرفیت ۳۵ میلیون‌تنی است. همچنین آمارها از تولید ۷۴ میلیون‌تن سنگ‌آهن در سال حکایت دارد. تولید ۴۵ میلیون‌تن کنسانتره و ۴۰ میلیون‌تن گندله در سال، آمارهای دیگری هستند که بر عملکرد مثبت صنعت فولاد در کشور مهر تایید می‌زنند. از سوی دیگر حدود ۳ تا ۴ میلیارد دلار صادرات محصولات فولادی به دست فولادسازان انجام می‌شود که این موضوع ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور به همراه دارد. دستیابی به دانش فنی در فرآیند تولید کنسانتره، گندله و تا حدودی فولاد، موضوعات دیگری هستند که بهگفته معاون وزیر صمت در سبد موفقیت‌های صنعت فولاد جانمایی شده‌اند. وی در ادامه گفت: ایمیدرو از سال ۱۳۸۱ تاکنون، با اجرای ۱۱۱ طرح و سرمایه‌گذاری بالغ بر ۴/ ۱۴ میلیارد دلار، وارد عرصه تولید معدنی و صنایع معدنی شده است. از این میزان سرمایه‌گذاری، ۴/ ۴میلیارد دلار طی دولت‌های اول و دوم تدبیر و امید عملیاتی شده‌اند. همچنین از اوایل امسال تاکنون، ۸ طرح با سرمایه‌‌ای بالغ بر ۲/ ۱ میلیارد دلار به بهره‌برداری رسیده و تا پایان سال نیز حدود ۳هزار نفر در طرح‌هایی که تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسند، مشغول به کار خواهند شد.
بُعد بعدی مورد ارزیابی در صنعت فولاد، به ظرفیت‌سازی در این صنعت استراتژیک اختصاص داشت. بهگفته رئیس هیات عامل ایمیدرو، ۲۷۰ هزار کیلومتر مربع اکتشافات جدید در بخش معدن صورت گرفته است. مطابق ارزیابی‌ها این اقدام در ۲۰ استان و ۴۰۰ پهنه انجام شده و در ادامه قرار است ظرفیت‌‌سازی‌ها در چارچوب قانون به بخش‌خصوصی واگذار شود.
غریب‌پور در تشریح بعُد سوم، وضعیت تولید فولاد در کشور را مورد بررسی قرار داد و گفت: میزان تولید ۹ماهه فولاد امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، ۱۶ درصد رشد داشته است. در آهن‌اسفنجی هم رشد ۲۰ درصدی در مقایسه با مدت زمان مورد بررسی در سال گذشته ثبت شده و به ۹/ ۱۹ میلیون‌تن رسیده است.
در بُعد چهارم، غریب‌پور موضوع بازار فولاد را نشانه گرفت. به اعتقاد او تولید فولاد در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت و دنیا به سمت تولید یک میلیارد و ۷۹۰ میلیون‌تن گام برخواهد داشت. این درحالی است که از این میزان فولاد تولیدشده در دنیا، ۳۰ درصد آن در فرآیند تجارت بین‌المللی قرار می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۴۰ درصد صادرات کشور در بخش فولاد انجام می‌شود. به اعتقاد غریب‌پور به دست آوردن بازارهای خارجی برای صنعت فولاد بسیار حائز اهمیت است.
بُعد پنجم، صادرات فولاد ایران را به تصویر کشید. در این‌باره معاون وزیر صمت گفت: سال میلادی گذشته، اتفاقات خاصی در وضع تعرفه بر واردات افتاد؛ به‌نوعی که با تغییرات شکل گرفته در دنیا، انقلابی در تعرفه بر واردات فولاد به پا شد. این تغییرات نشان داد فولاد از یک ماده اولیه به یک محصول استراتژیک در دنیا تبدیل شده است. بهاعتقاد من با اعمال این تعرفه‌های سنگین، طبیعتا تمایل به صادرات به نقاط دوردست کاهش می‌یابد. بنابراین می‌توان گفت جنبه بین‌المللی فولاد در سال میلادی جدید، جای خود را با جنبه محلی و منطقه‌ای تعویض کرده است. در این شرایط نباید از بازارهای منطقه و کشورهای همسایه غفلت شود و باید تمرکز را بر بازارهای هدفی که در منطقه ما قرار دارند، معطوف کنیم. بهگفته غریب‌پور سال گذشته ۹میلیون و ۴۸۰ هزارتن صادرات فولاد انجام شده و آمارهای ۹ماهه امسال نیز از رشد ۱۱ درصدی صادرات فولاد حکایت دارد.
بعُد ششم، سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد را مورد ارزیابی و واکاوی قرار داد. معاون وزیر صمت درمورد وضعیت سرمایه‌گذاری‌ها گفت: درمورد سرمایه‌گذاری در بخش فولاد مذاکراتی داشته‌ایم تا زمینه برای استفاده بخش‌خصوصی از فاینانس‌های خارجی فراهم شود. بهبود رقابت‌پذیری در زنجیره فولاد، ارتقای سطح دانش فنی و داخلی این صنعت استراتژیک، توسعه معادن کوچک و متوسط، از ابعاد دیگری هستند که درمورد آنها برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده و در دستورکار سیاست‌گذاران این بخش قرار گرفته است.
چالش‌های فولاسازان
جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت دیگر سخنران این همایش تخصصی بود. وی با اشاره به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های صنعت فولاد در کشور گفت: فولاد در طول ۴۰ سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته است. امروز زنجیره فولاد ۲۰۷ میلیون و ۵۰۰ هزارتن ظرفیت دارد و هنوز ۱۱۰ میلیون‌تن طرح در دست اجرا نیز وجود دارد. اما باید این نکته را در نظر داشت که در کنار این ظرفیت‌ها، چالش‌های بی‌شماری بر سر راه این صنعت قرار گرفته است. امروز تنها تحریم‌ها نیستند که برای صنایع کشور مشکل‌زا شده‌اند. در آینده نه چندان دور در نظر داریم ظرفیت تولید فولاد در کشور را افزایش دهیم. تحقق این چشم‌انداز به این معناست که بازارهای هدف را از سایر رقبا برباییم. بنابراین باید اقدامات ویژه‌ای در راستای تصاحب بازارهای هدف در دستورکار قرار گیرد. سرقینی بهینه‌سازی هزینه‌ها در فولاد را یکی دیگر از چالش‌های این صنعت دانست و عنوان کرد: بهینه‌سازی مصارف مخصوصا آب بسیار حائز اهمیت است زیرا درحال‌حاضر بسیاری از فولادسازان با مشکل کمبود آب مواجهند و آمارها هم نشان می‌دهد ظرف چند سال بهبودی در منابع آب کشور حاصل نمی‌شود. معاون وزیر صمت، چالش سوم صنعت فولاد را مصرف داخلی این صنعت پیشتاز دانست. بهگفته سرقینی، مصرف داخلی فولاد همیشه با GDP و رشد اقتصادی متناسب بوده است اما به‌دلیل اینکه چند وقتی است در بخش ساختمان، رکود حکمرانی می‌کند مشکلاتی در بازار مصرف فولاد به وجود آمده است. بهاعتقاد سرقینی باید برای این موضوع به دنبال بازارهای جدید صادراتی باشیم، زیرا وضعیت بازار داخلی نشان می‌دهد در چند سال آینده اتفاق مهمی در بازار مسکن رخ نخواهد دهد. سرقینی چالش دیگر را در معادن سنگ‌آهن می‌بیند. او معتقد است تا افق ۱۴۰۴ کمبود اساسی در سنگ‌آهن رخ خواهد داد. به گفته معاون وزیر صمت، ایمیدرو در بحث اکتشافات اقداماتی را انجام داده است اما هنوز کافی نیست. معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت در این سمینار حامل دو خبر برای فولادسازان بود. «پایش دوباره طرح‌های فولادی» و «تشکیل اتاق فکر» که در آن فعالان اقتصادی به تبادل نظر بپردازند خبرهای تازه‌ای بود که از زبان معاون وزیر صمت شنیده شد.
برنامه‌های آتی غول فولادی
حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در نهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار گفت: در دهه ۵۰ شمسی، سازمان برنامه و بودجه وقت از یک شرکت انگلیسی به نام مک گلان درخواست می‌کند تا درخصوص واحد تولید فولاد ورقی در ایران بررسی‌هایی را انجام دهد. نتیجه این بررسی‌ها پیشنهاد تاسیس یک واحد ۲ میلیون تنی در بندرعباس با مجری‌گری شرکت بریتیش استیل بود. دلایل تاسیس این واحد در بندرعباس نیز نزدیکی به دریا برای صادرات، نزدیکی به معادن سنگ آهن برای تامین مواد اولیه و نبود مشکل آب مطرح می‌شود. وی اضافه کرد: بعد از انقلاب، این طرح به اصفهان منتقل شد و شرکت بریتیش استیل نیز به دانیالی تغییر نام یافت. در نهایت سال ۷۱، این واحد با تولید ۳/ ۲ میلیون تن برای ورقه‌های ۲ تا ۱۲ میلی متری افتتاح می‌شود. در سال ۷۶ مجددا از یک شرکت انگلیسی درخواست می‌شود با هدف افزایش ظرفیت تولید، تولید محصولات جدید و صادرات مطالعات خود را تکمیل کند. نتیجه کار یک‌ساله این شرکت، تاسیس دو MCE پیشنهاد داده می‌شود. MCE۱ همه مراحل از تولید گندله، آهن اسفنجی، ریخته‌گری و نورد را در بر می‌گرفت و MCE۲ نیز شامل همه این مراحل بدون گندله می‌شد. به این ترتیب ۳/ ۲ میلیون تن تولید ورقه‌های ۲ تا ۱۲ میلی متری سابق به ۸/ ۳ میلیون تن در MCE۱ افزایش یافت. در MCE۲ اما ورقه‌های یک، ۵/ ۱، ۸/ ۱ و نهایتا ۲ میلی متری صرفا برای صادرات پیشنهاد داده شد. مدیرعامل فولاد مبارکه تاکید کرد: در حال حاضر ما با ترکیبی از این دو واحد با ظرفیت ۲/ ۷ میلیون تن فولاد و ۶/ ۵ میلیون تن ورق مشغول فعالیت هستیم. در فولاد مبارکه طرح‌هایی برای اجرا در حال بررسی داریم که یکی از آنها طرح نورد ۲ فولاد مبارکه و دیگری ورق‌های زیر ۲ میلی متر است. همچنین شرکت فولاد مبارکه در حال مطالعه درخصوص اجرای طرح نورد در بندرعباس است.
تکمیل زنجیره فولاد در چادرملو
در ادامه این همایش، محمود نوریان، مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو اظهار کرد: معدن چادرملو در زمینه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری فعال است. تولید سنگ آهن دانه‌بندی، کنسانتره سنگ آهن، گندله، محصولات فولادی و همچنین مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های طرح‌های معدنی و صنعتی و ارائه خدمات فنی و مهندسی از جمله فعالیت‌های این شرکت است. وی تصریح کرد: این معدن از سال ۷۶ با ذخیره‌ای در حدود ۴۰۰ میلیون تن آغاز به کار کرد که ذخیره معدنی قابل استخراج آن ۳۲۰ میلیون تن با عیار متوسط ۳/ ۵۵ درصد آهن و ظرفیت استخراج سالانه در حال حاضر حدود ۱۶ میلیون تن سنگ‌آهن است که حدود سه برابر آن سنگ باطله استخراج می‌شود. باقی‌مانده ذخایر موجود نیز حدود ۷۰ میلیون تن برآورد می‌شود. نوریان افزود: با توجه به مشکلاتی که در تامین الکترود گرافیکی ایجاد شد ما با مبارکه در این طرح مشارکت کردیم. نتیجه آن ۳۳ درصد سرمایه‌گذاری چادرملو در این طرح بود. اما در بخش دیگر این همایش، ناصر تقی‌زاده، مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر به تشریح بخشی از فعالیت‌های این شرکت پرداخت و اظهار کرد: در سه سال گذشته تولید شرکت ما دو برابر شده و ۲۷میلیون تن گندله و کنسانتره تولید کردیم که خوشبختانه ۷ درصد از برنامه جلو هستیم. همچنین هدف‌گذاری‌مان این است که در صورت تامین سنگ مورد نیازمان به ۳۰ میلیون تن تولید دست پیدا کنیم. وی ادامه داد: شرکت گل‌گهر ۱۱ میلیون تن سنگ تولید می‌کند و امسال ۱۵ میلیون تن سنگ از سایر معادن خریداری کردیم. ما برای سال آینده به سنگ بیشتری نیاز داریم که برای تامین سنگ کافی به حمایت نیازمندیم. تقی‌زاده افزود: فروش شرکت در ۱۰ ماه اول امسال ۷۴۰۰ میلیارد تومان ثبت شده که رقم بسیار خوبی است. وی با اشاره به برخی از پروژه‌های مهم این شرکت عنوان کرد: ما ۴۲ پروژه را در شرکت گل‌گهر دنبال می‌کنیم. از جمله این پروژه‌ها تولید ۲/ ۱ میلیون تن فولاد در جهان فولاد است.
فرصت‌های جنوب شرق آسیا
همچنین اکسانا گلوکو، نماینده شرکت Metal Expert بحث خود را بر بازارهای بین‌المللی فولاد و وضعیت ایران در این بازارها متمرکز کرد. وی عنوان کرد: منطقه منا (شمال آفریقا) یکی از بازارهای مهم و مناسب برای تقاضای ورق‌های فولادی است که ایران می‌تواند حضور موثری در این بازار داشته باشد. در سال ۲۰۱۸ ایران بیش از ۵۰ درصد از نیاز ورق فولادی خاورمیانه را تامین کرده است، برای همین ایران این امکان را دارد که تا ۵۰ درصد در بازار منطقه اثرگذار باشد.
وی افزود: همچنین کشورهای جنوب شرقی آسیا یکی از جذاب‌ترین بازارهایی است که می‌توان از ظرفیت آن استفاده کرد چون این کشورها هنوز در زمینه محصولات فولادی به خودکفایی نرسیدند. ایران این فرصت را دارد که در بازارهای جذاب جنوب شرقی آسیا هم وارد شود و با حضور خود نوعی توازن در بازار بین‌المللی فولاد ایجاد کند که البته امروز هم حضور ایران موثر است و بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بازار این منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. وی افزود: البته وضعیت کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا با هم متفاوت است. به‌عنوان مثال ساخت و ساز در ویتنام بالاتر از دیگر کشورهای آن منطقه است اما در سال ۲۰۱۸ ساخت و ساز در کشورهایی مثل تایلند، اندونزی و مالزی با کندی پیش رفت. اکسانا گلوکو ادامه داد: چین کشوری است که حضورش در بازارهای بزرگ شرق آسیا قالب و چشمگیر است. چین ۸۰ درصد از بازار این منطقه را در اختیار دارد. وی تصریح کرد: همچنان عرضه‌کنندگان سنتی فولاد مثل ایران و روسیه حضور دارند اما اکنون رقابت بسیار بالاتر رفته است و از سوی دیگر هم تقاضا برای واردات کمتر شده است. کشوری مثل مالزی پتانسیل صادراتی خوبی دارد اما نیاز زیادی هم در بخش واردات دارد. از سوی دیگر مطابق تخمین کارشناسان نیاز واردات در منطقه«منا» کاهش یافته است، برخی از کشورهای این منطقه با مشکلاتی مواجه شدند و بازارهای محلی‌شان محدود شده تا در نتیجه واردات به این کشورها نیز کاهش پیدا کند، اما به‌عنوان نمونه کشوری مثل الجزایر همچنان بزرگ‌ترین خریدار «ویلت» است. البته جنوب شرق آسیا مقصد بهتری برای صادرات ویلت است. به نظر می‌رسد که تقاضای بلندمدت، میزان مصرف ویلت را در بازارهای جهانی تحت تاثیر قرار دهد.
منبع:دنیای اقتصاد