تداوم رشد تولید فولاد در مه ۲۰۲۱ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بهدلیل بهبود در شرایط همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ رقم خورد. درواقع طی ماه‌های گذشته شاهد بهبود سریع اقتصادی در سطح بین‌المللی، افزایش تقاضا و بهدنبال آن تولید این فلز بوده‌ایم. در چنین شرایطی، انتظار می‌رود در سال جاری میلادی میزان تولید این فلز در سطح جهانی افزایش یابد. فولاد در رده صنایع استراتژیک جهان قرار دارد و سرانه مصرف قابل‌توجهی را در سطح بین‌المللی به خود اختصاص می‌دهد؛ از این‌رو بررسی روند تولید و مصرف این فلز در سطح جهان اهمیت ویژه‌ای دارد.
با فائق آمدن اقتصادهای بزرگ جهان بر چالش‌های ناشی از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹، واکسیناسیون در سطح گسترده، شروع کسب‌وکارها و همچنین تزریق منابع مالی به اقتصاد، شاهد توسعه مجدد صنعت فولاد هستیم. در چنین شرایطی، میزان تقاضا برای مصرف فولاد افزایش یافته و بهدنبال آن روند تولید این فلز در مسیر صعودی قرار گرفته است. براساس گزارشی از «روزگار معدن» مجموع تولید فولاد خام جهان از ابتدای ژانویه سال جاری میلادی تا پایان مه ۸۳۷.۵ میلیون تن برآورد شده است. این حجم از تولید در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۴.۵ درصدی را از آن خود کرده است.
در همین حال، میزان تولید فولاد در تمامی مناطق دنیا در این بازه زمانی مثبت و رو به رشد گزارش شده است. مجموع تولید فولاد خام در منطقه افریقا و در پنجمین ماه از سال جاری میلادی ۱.۳ میلیون تن برآورد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۰ رشد ۶۵.۱ درصدی داشته است. رشد تولید فولاد در منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز ۱۱.۷ درصد برآورد شده و میزان تولید این محصول در منطقه موردبحث به ۱۲۸.۴ میلیون تن رسیده است. آسیا و اقیانوسیه از منظر حجم تولید، قطب تولید فولاد جهان شناخته می‌شوند و کشورهای اصلی فولادساز جهان همچون چین، هند و ژاپن در این منطقه هستند.
میزان تولید فولاد در منطقه سی‌آی‌اس نیز ۹.۱ میلیون تن گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۴.۸ درصدی را ازآن خود کرده است. میزان تولید فولاد در کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز در این مدت ۱۳.۵ میلیون تن عنوان شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۲.۷ درصد بیشتر شده است. این رشد تولید از سوی سایر کشورهای اروپایی ۳۶.۹ درصد عنوان شده و مجموع تولید در این منطقه به ۴.۲ میلیون تن رسیده است. مجموع تولید در منطقه خاورمیانه در این بازه زمانی ۳.۷ میلیون تن عنوان شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۶.۸ درصدی داشته است. امریکای شمالی هم در این ماه، ۱۰.۱ میلیون تن فولاد تولید و رشد ۴۷.۷ درصدی را ثبت کرد. مجموع تولید در امریکای جنوبی نیز ۳.۹ میلیون تن عنوان و رشد تولید فولاد در این منطقه ۴۹.۷ درصد گزارش شده است.
عملکرد فولادسازان ایرانی زیر ذره‌بین
براساس گزارش منتشرشده از سوی انجمن جهانی فولاد، میزان تولید این فلز استراتژیک در ایران در ماه مه ۲۰۲۱ برابر ۲.۶ میلیون تن گزارش شده و کشور ما همچنان در جایگاه دهمین فولادساز برتر جهان قرار دارد. میزان تولید فولاد ایران در مدت زمان موردبحث و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۷.۷ درصدی را از آن خود کرده است.
در همین حال، میزان تولید فولاد کشور از ژانویه ۲۰۲۱ تا پایان ماه مه ۲۰۲۱ برابر ۱۲.۵ میلیون تن برآورد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته میلادی، رشد ۹.۲ درصدی داشته است. براساس شواهد، انتظار می‌رود این روند رو به رشد تولید تا پایان سال ادامه یابد و این صنعت در پایان سال کارنامه درخشانی را از خود به نمایش بگذارند. به‌ویژه که تولید فولاد ایران در سال ۱۳۹۹ بسیار خوب پیش رفت و انتظار می‌رود مجموع تولید فولاد کشور در سال جاری از مرز ۳۰ میلیون تن عبور کند. در همین حال، می‌توان به حرکت این صنعت در مسیر تحقق افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ و رسیدن ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هم امیدوار بود.
تولید در مدار صعود
این روند رو به رشد تولید در تمامی کشورهای بزرگ فولادساز جهان ادامه داشته است. چین در مقام بزرگ‌ترین فولادساز در این بازه زمانی ۹۹.۵ میلیون تن فولاد تولید کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد ۶.۶ درصدی داشته است. در همین حال، از میان ۱۰ کشور برتر فولادساز جهان، بیشترین رشد تولید فولاد در ماه مه به ایالات متحده تعلق گرفت. ایالات متحده در ماه مه ۲۰۲۱ برابر ۷.۲ میلیون تن فولاد تولید و در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۰، رشد ۴۷.۶ درصدی را از آن خود کرده است. میزان تولید هند نیز افزایش ۴۶.۹ درصدی را از آن خود کرده و ۹.۲ میلیون تن گزارش شده است. بازار فولاد جهان در سال ۱۴۰۰ از روند بازار چین تبعیت می‌کند، چراکه چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده جهان است. این کشور کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن را در سیاست‌های کلی خود موردتوجه قرار داده و بر همین اساس نیز تولید فولاد سبز مدنظر سیاست‌گذاران و صنعتگران چینی قرار گرفته است.
هدف‌گذاری کلان این کشور برای کاهش سطح دی‌اکسید کربن به سال ۲۰۶۰ باز می‌گردد. اما براساس دستورالعمل رئیس‌جمهوری چین به فولادسازان این کشور، این صنعتگران برای کاهش آلایندگی تا سال ۲۰۳۰ فرصت دارند. البته فولادسازان چینی برای تحقق تولید فولاد بدون انتشار گاز دی‌اکسیدکربن زودتر از موعد اقدام کرده‌اند و انتظار می‌رود این هدف را قبل از سال ۲۰۳۰ محقق کنند. مجموع تولید فولاد این کشور در سال ۲۰۲۰ یک میلیارد و ۶۵ میلیون تن برآورد شده است. قبل از برگزاری نشست کنگره خلق چین، صحبت‌هایی درباره افزایش تولید فولاد در سال ۲۰۲۱ مطرح بود اما اکنون و در جریان برگزاری نشست دوقلوی خلق چین، مقرر شده کاهش سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای در اولویت سیاست‌گذاران باشد. در چنین موقعیتی انتظار می‌رود سیاست رشد تولید از اولویت صنعت فولاد چین خارج شود. در نشست کنگره، پروژه‌های ساخت‌وساز مطرح و مقرر شد این دست فعالیت‌ها افزایش یابد. رشد ساخت‌وساز به فولاد نیاز دارد. با این وجود، پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که تولید فولاد چین در سال جاری جوابگوی اجرای این پروژه‌هاست. در همین حال، قرار بود پروژه‌های عمرانی کلان‌تری نیز از سوی چین اجرایی شود اما گویی اجرای این پروژه‌ها در حال حاضر در اولویت دولت این کشور نیست. چنانچه این پروژه‌ها معرفی می‌شدند، این کشور قطعا با کمبود فولاد روبه‌رو می‌شد اما در حال حاضر هیچ‌گونه کمبود فولادی از سوی چین وجود ندارد. چین در سال ۲۰۱۹، حدود ۵۵ میلیون تن فولاد صادر کرد. میزان صادرات فولاد این کشور در سال ۲۰۲۰ به ۱۵ میلیون تن کاهش یافت. چین در سال گذشته و در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۰، از میزان واردات فولاد خود کاست. در همین حال، شاهدیم که در ماه‌های نخست سال ۲۰۲۱ به یک صادرکننده عمده فولاد بدل شده؛ یعنی توازن عرضه و تقاضای فولاد در چین در حال تغییر است. این تغییر اثرات قابل‌توجهی بر بازار فولاد جهان دارد و رصد دائمی آن ضروری به‌نظر می‌رسد.
برترین فولادسازان جهان
براساس گزارش منتشرشده از سوی انجمن جهانی فولاد، شرکت بائو (Baowu)چین در سال گذشته میلادی توانست ۱۱۵.۲۹ میلیون تن فولاد تولید کند و در رده بزرگ‌ترین فولادساز جهان قرار گیرد. میزان تولید فولاد از سوی این شرکت چینی در سال ۲۰۲۰ و در مقایسه با سال ۲۰۱۹ رشد ۲۰ درصدی داشته است. آرسلورمیتال با تولید ۷۸.۴۶ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۲۰ در جایگاه دومین فولادساز برتر جهان جای گرفت. میزان تولید فولاد این شرکت در سال ۲۰۱۹ بیش از ۹۲ میلیون تن گزارش شده است. افت تولید این شرکت از چالش‌های ناشی از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ رقم خورده است. بدینترتیب بائو چین توانست رکورد تولید فولاد از سوی آرسلورمیتال را بشکند و به‌عنوان بزرگ‌ترین غول فولادی جهان مطرح شود. گفتنی است در رده‌بندی مطرحشده از سوی انجمن جهانی فولاد، شرکت‌های فولادی تحت مدیریت ایمیدرو با تولید ۱۸.۹۰ میلیون تن فولاد در جایگاه هجدهم جهان قرار گرفتند. شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و ذوب آهن اصفهان هم در جایگاه برترین فولادسازان جهان هستند.
سخن پایانی
صنایع فولادی سال گذشته میلادی را با چالش‌های جدی به پایان رساندند. همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ نیز از میزان تقاضا برای این فلز استراتژیک کاست و در ادامه شاهد افت تولید فولاد در بسیاری از مناطق جهان بودیم. هرچند عملکرد چین و بازگشت سریع آن به روند توسعه اقتصادی بخش قابل‌توجهی از این افت تولید را جبران کرد اما روند تولید این محصول در اغلب کشورها مثبت گزارش نشد. با این وجود، سال ۲۰۲۱ روزهای خوبی را برای صنایع فولاد رقم زد؛ آغاز واکسیناسیون عمومی در مقابل همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ و بهدنبال آن بسته‌های مالی ارائهشده از سوی اقتصادهای بزرگ با هدف تقویت اقتصاد، زمینه تقویت تقاضا و رشد تولید این صنعت را در سطح بین‌المللی فراهم کرد./روزگار معدن