تشدید تحریم های اعمالی علیه ایران از سال 1390 و به ویژه سخت گیری در زمینه فروش اقلام راهبردی و استراتژیک صنایع نفت و گاز به کشورمان، مسئولان را به فکر چاره اندیشی برای مقابله هدفمند با تحریم ها و بی اثرسازی آن ها انداخت. در همین ارتباط، کارگروه تولید بار اول معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف حمایت از بومی سازی اقلام راهبردی و استراتژیک صنایع شکل گرفت.
خط لوله نفت خطو لوله گاز سوآپ نفت سوآپ گاز
این کارگروه برای مدیران شجاعی که به بومیسازی علاقمند هستند، مجوز معافیت از تشریفات مناقصات را صادر می‌کند و وظیفه دیگرش طراحی سناریوی بومیسازی است. به طوری که به مدیران کمک می‌کند جزئیات قرارداد بومیسازی را تعیین کنند.
اینکه بومیسازی توسط چه شرکتی انجام شود، قیمت قرارداد چقدر باشد، مراحل پرداخت چه باشد و چه تست‌هایی برای این بومیسازی باید انجام شود توسط این کارگروه مشخص می شود.
در نهایت مجوز معافیت از تشریفات قانون و مقررات مناقصات با امضای معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری صادر می‌شود و به این ترتیب مشکل تولید بار اول اقلام راهبردی و محصولات فناورانه و استراتژیک به حداقل می‌رسد.
واقعیت این است که خنثی‌سازی تحریم‌های فروش اقلام راهبردی به صنعت کشور از مسیر تولید بار اول و سناریوی بومیسازی این تجهیزات استراتژیک گذر خواهد کرد.
خط لوله نفت خط و لوله گاز سوآپ نفت سوآپ گاز
افشین غلامعلی پور کارشناس انرژی در این باره با اشاره به این موضوع که خوشبختانه طی سال های اخیر با فعال شدن شرکت های دانش بنیان توانسته ایم در صنایع بزرگ و از جمله صنعت نفت و گاز به پیشرفت های نسبی خوبی دست پیدا کنیم، تصریح کرد: صدور خدمات فنی و مهندسی مستلزم ورود به مباحث مرتبط با دیپلماسی انرژی و ایجاد جذابیت برای کشورهای دیگر است.
وی ادامه داد: دولت قبل توجهی به این مسائل نداشت که این جذابیت ها را ایجاد کند. اما دولت فعلی تلاش هایی را در راستای افزایش ارتباطات با کشورهایی مانند ونزوئلا، سوریه و ازبکستان در دستور کار قرار داده است. بازسازی پالایشگاه های این کشورها و همچنین صادرات کاتالیست ایرانی به پتروشیمی های روسی از جمله تجربیات موفق ما در زمینه دانش بنیان شدن صنایع نفت و گازمان به شمار می رود. وزارت نفت تلاش هایی را در زمینه انعقاد قرارداد با دیگر کشورها در راستای توسعه زیرساخت های حوزه نفت و گاز شروع کرده که قابل تقدیر است.
غلامعلی پور در ادامه گفت: پیشرفت ها در حوزه تولید بار اول اقلام راهبردی در صنایع نفت و انرژی کشور قابل توجه است. ما طی سال های اخیر در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی به ویژه در منطقه و به کشورهای همسو رشد کرده ایم که این موضوع علاوه بر ارزآوری و تحکیم روابط ایران با این کشورها، می تواند به خنثی سازی تحریم ها کمک کند.
این کارشناس انرژی ادامه داد: از آنجائیکه حجم سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز کشورمان بسیار بالاست و تجهیزات این صنایع گران قیمت است و در دوران تحریم دسترسی ما به قطعات و تجهیزات راهبردی محدود شد، وزارت نفت چاره ای نداشت جز اینکه به سمت دانش بنیان شدن حرکت کند. در همین راستا به دانش بنیان کردن تولید کاتالیست و دیگر اقلام راهبردی ورود کردیم. در برخی زمینه ها پیشرفت های خوبی داشته ایم و صادرات کاتالیست به روسیه و افزایش تولید در پارس جنوبی با استفاده از دستاوردهای دانش بنیانی از جمله این موفقیت ها هستند.
وی اظهار داشت: روس ها اخیراً هیئتی را برای مذاکره با شرکت ملی پتروشیمی ایران به منظور در اختیار گرفتن کاتالیست های پالایشگاهی بیشتر به تهران فرستادند و این ها به معنی جواب گرفتن این کاتالیست ها در روسیه است. روندی که در وزارت نفت در زمینه دانش بنیان شدن در پیش گرفته شده است، باید در دیگر وزارتخانه ها مانند وزارت جهاد کشاورزی و صنایع و معادن نیز به کار گرفته شود. این امر نیازمند اراده مسئولان این وزارتخانه ها برای بومی سازی تولید تجهیزات و قطعات است.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به سمت توسعه زنجیره ارزش صنایع مختلف حرکت کنیم، چاره ای نداریم جز اینکه با استفاده از توانمندی های داخلی به سمت تولید تجهیزات و اقلام راهبردی حرکت کنیم و خودکفایی را در دستور کار قرار دهیم. صنعت نفت و گاز به شدت لایسنس محوز و تکنولوژی محور هستند و اگر می خواهیم در این زمینه ها رشد کنیم، باید استفاده از ظرفیت های دانش بنیانی را مدنظر قرار دهیم. این امر نیازمند سرمایه گذاری های بیشتر در حوزه دستیابی به فناوری های بالاست. برنا