نکته قابل تامل در بررسی آمار تجارت بخش معدن این است که چین اصلی‌‌‌ترین مبدا صادراتی و همچنین اولین مبدأ وارداتی کشور است. ایران در حالی بیش از ۲۹درصد صادرات معدنی خود را به چین می‌‌‌فرستد که ۳۸درصد واردات معدنی نیز از این کشور است. ترکیه، عراق و امارات دیگر شرکای تجاری اصلی ایران در بخش معدن هستند.
سهم ۲۷ درصدی بخش معدن از صادرات
بررسی آمار صادرات غیرنفتی حاکی از این است که معدن و صنایع معدنی سهم ۲۷درصدی از صادرات هشت‌ماهه ۱۴۰۲ داشتهاند. در هشت‌ماهه ۱۴۰۲، صادرات معدن و صنایع معدنی ۸میلیارد و ۵۱۴میلیون دلار به وزن ۴۰.۹۸۱هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی ۷درصد و از لحاظ وزنی ۳۵درصد افزایش یافته است. درصد تغییرات ارزش واحد صادرات این بخش حاکی از ارزش واحد منفی ۲۰درصد است که بیانگر افزایش وزن کالاهای صادراتی نسبت به ارزش صادرات در این بخش است.
صادرات معدن و صنایع معدنی به سه‌بخش صنایع معدنی فلزی، صنایع معدنی غیرفلزی و معدن تقسیم می‌شود. از بیش از ۸میلیارد دلار صادرات معدنی، صادرات صنایع معدنی فلزی ۶میلیارد و ۲۴۷میلیون دلار، صنایع معدنی غیرفلزی ۸۳۲میلیون دلار و معدن یک‌میلیارد و ۴۲۸میلیون دلار بوده است.
صنایع معدنی فلزی شامل صادرات شمش فولاد، محصولات فولادی، کاتد مس، شمش آلومینیوم، آهن اسفنجی، شمش روی، محصولات تخت فولادی، فروآلیاژها، فولادی لوله و پروفیل، شمش سرب و سایر صنایع معدنی فلزی می‌شود که بررسی آمار هشت‌ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد صادرات این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزشی ۲درصد کاهش و از لحاظ وزنی ۱۲درصد افزایش داشته است. نکته قابل تامل در صادرات اقلام این بخش، کاهش ارزش ۳۹درصدی صادرات آهن اسفنجی، ۲۵درصدی شمش روی، ۲۲درصدی شمش سرب، ۱۲درصدی شمش آلومینیوم و ۹درصدی محصولات طویل فولادی نسبت به هشت‌ماهه سال ۱۴۰۱ بوده است. همچنین افزایش ۱۵۳درصدی ارزش صادرات محصولات تخت فولادی در هشت‌ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل از آمارهای قابل‌توجه این بخش است.
صادرات صنایع معدنی غیرفلزی شامل کاشی و سرامیک، سایر صنایع معدنی غیرفلزی، سنگ ساختمانی، کلینکر، سیمان، شیشه ساختمانی و چینی بهداشتی است که آمار هشت‌ماهه ۱۴۰۲ حاکی از افزایش ارزش ۱۳درصدی و افزایش وزن ۶درصدی صادرات این بخش است. از نکات قابل‌توجه آمارهای این بخش نیز کاهش ۲۰درصدی ارزش صادرات شیشه ساختمانی بوده است. همچنین بخش معدن شامل سنگ و کنسانتره آهن، سایر معدن و سنگ و کنسانتره مس است که آمار هشت‌ماهه امسال نشان می‌دهد صادرات این بخش از لحاظ ارزشی ۸۲درصد و از لحاظ وزنی ۹۹درصد رشد داشته است. بررسی آمار این بخش حاکی از افزایش ۱۴۱درصدی ارزش صادرات سنگ و کنسانتره آهن نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
بخش عمده صادرات بخش معدن و صنایع معدنی کشور به سه‌کشور چین، عراق و ترکیه بوده است. بررسی آمار هشت‌ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد چین با سهم ۲۹درصدی، عراق با سهم ۲۰درصدی، ترکیه با سهم ۱۱درصدی، امارات متحده عربی با سهم ۷درصدی، عمان با سهم ۶درصدی، اندونزی با سهم ۵درصدی، پاکستان با سهم ۳درصدی و سایر کشورها با سهم ۱۹درصدی مقاصد صادراتی بخش معدن بودهاند.
بررسی آمار صادرات کشور به چین در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ به‌عنوان اولین بازار صادراتی نشان می‌دهد که صادرات معدنی به این کشور شامل سنگ و کنسانتره آهن با سهم ۱۱درصدی و شمش فولاد با سهم ۸درصدی است. همچنین بررسی صادرات به عراق در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ به‌عنوان دومین بازار صادراتی نشان می‌دهد صادرات معدنی به این کشور شامل صنایع معدنی فلزی با سهم ۲۰درصدی و صنایع معدنی غیرفلزی با سهم ۷درصدی است.
بررسی صادرات به امارات به عنوان سومین شریک تجاری در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ حاکی از این است که صادرات معدنی به این کشور شامل صنایع معدنی فلزی با سهم ۱۳درصدی است.
در همین مدت صادرات به ترکیه به عنوان چهارمین شریک تجاری شامل سهم ۱۰درصدی شمش آلومینیوم، سهم ۷درصدی سایر صنایع معدنی فلزی، سهم ۶درصدی شمش روی و سهم ۳درصدی شمش فولادی است. صادرات به هند به عنوان پنجمین مقصد صادراتی در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ حاکی از این است که صادرات معدنی به این کشور شامل صنایع معدنی فلزی با سهم ۱۲درصدی است. صادرات به پاکستان به عنوان ششمین مقصد صادراتی نشان می‌دهد صنایع معدنی فلزی سهم ۱۴درصدی از صادرات به این کشور در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ داشتهاند.
صادرات به افغانستان به عنوان هفتمین مقصد صادراتی نیز حاکی از سهم ۱۱درصدی صنایع معدنی فلزی و سهم ۵درصدی صنایع معدنی غیرفلزی از صادرات به این کشور در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ است.
بررسی آمار صادرات به عمان نیز نشان می‌دهد شمش فولاد اصلی‌‌‌ترین کالای صادراتی به این کشور با سهم ۴۲درصدی است. سنگ و کنسانتره آهن با سهم ۶درصدی و محصولات طویل فولادی با سهم ۴درصدی دیگر اقلام صادراتی معدنی به این کشور به عنوان هشتمین مقصد صادراتی در هشت‌ماهه امسال بودهاند.
صادرات معدنی به فدراسیون روسیه نیز شامل صنایع معدنی غیرفلزی و با سهم ۵درصدی در هشت‌ماهه امسال است. ۹۳درصد صادرات به اندونزی در هشت‌ماهه ۱۴۰۲ شمش فولاد است.
واردات معدنی روی ریل افزایش
آمار واردات طی هشت‌ماهه ۱۴۰۲ به تفکیک بخش‌‌‌های عمده حاکی از این است که معدن و صنایع معدنی سهم ۹.۵درصدی از واردات کشور در این بازه زمانی داشتهاند. در این بازه زمانی، ارزش واردات معدن و صنایع معدنی، ۴میلیارد و ۳۷میلیون دلار به وزن ۳۱۹۲هزار تن بوده است که حاکی از افزایش ۳۵درصدی ارزش و رشد ۲۵درصدی وزن واردات این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
بررسی مبادی وارداتی بخش معدن طی هشت‌ماهه ۱۴۰۲ همچنین حاکی از این است که اصلی‌‌‌ترین مبدا واردات معدنی کشور، چین با سهم ۳۸درصدی است. بعد از چین، امارات‌متحده عربی با سهم ۲۵درصدی، ترکیه با سهم ۱۵درصدی، عراق با سهم ۶درصدی، عمان با سهم ۳درصدی، هنگ‌کنگ با سهم ۳درصدی، آلمان با سهم یک‌درصدی و سایر کشورها با سهم ۹ درصدی قرار دارند.
واردات به تفکیک بخش‌‌‌های عمده و گروه‌‌‌های کالایی طی هشت‌ماهه امسال در بخش معدن نشان می‌دهد از مجموع ۴میلیارد و ۳۷میلیون دلار واردات معدنی، واردات صنایع معدنی فلزی ۲میلیارد و ۳۲۶میلیون دلار، صنایع معدنی غیرفلزی ۲۵۰میلیون دلار و معدن شامل سایر معدن و کنسانتره مس ۶۲۵میلیون دلار بوده است. بر این اساس واردات صنایع معدنی فلزی در این بازه زمانی از لحاظ ارزش ۱۴درصد و از لحاظ وزن ۳۴درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. همچنین واردات صنایع معدنی غیرفلزی از لحاظ ارزش ۵درصد و از لحاظ وزن ۳۵درصد افزایش را نسبت به هشت‌ماهه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد. همچنین واردات بخش معدن در این بازه زمانی از لحاظ ارزش ۱۳درصد کاهش و از لحاظ وزنی ۱۷درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
بررسی ۱۰ مبدأ اول واردات طی هشت‌ماهه ۱۴۰۲ نیز حاکی از این است که سهم واردات معدنی از چین شامل صنایع معدنی فلزی با سهم ۹درصدی است. صنایع معدنی فلزی همچنین سهم ۶درصدی از واردات از ترکیه داشتهاند. بررسی آمار واردات از هند نیز شامل سهم ۴درصدی صنایع معدنی فلزی است. آمار واردات از روسیه نیز نشان می‌دهد صنایع معدنی فلزی سهم ۲درصدی از واردات از این کشور داشتهاند. بررسی آمار واردات از عمان نیز حاکی از سهم ۱۵درصدی معدن و سهم ۵درصدی صنایع معدنی فلزی از واردات از این کشور است./ دنیای اقتصاد