درحالی این روند افزایشی پر قدرت بر این بازار ایران حاکم است که حتی با وجود از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی در چین همچنان بهای شمش فولاد در بازارهای مختلف جهانی به سطح پیش از کرونا بازنگشته یعنی قیمت‌های فعلی در جهان کمتر از نرخ‌های ماه‌های قبل است. می‌توان گفت انتظار تورمی و افزایش نرخ ارز در کشور اصلی‌ترین علت افزایش بهای شمش فولاد در بازار کشور است. از سویی افزایش نرخ دلار نیمایی افزایش قیمت پایه این محصول را درپی داشته و از سوی دیگر تفاوت نرخ دلار آزاد و نیمایی و پیش‌بینی تورم در ماه‌های آتی باعث شده که متقاضیان شمش در بورس کالا برای خرید محصول اقدام به رقابت بیشتری کنند. این وضعیت در معاملات روز گذشته نیز خودنمایی داشته و بازار آزاد به قدری رشد نرخ را جدی گرفته بود که تا لحظه تنظیم این گزارش تنها می‌توان از انفجار قیمت‌ها نام برد شاید به مرور زمان اوضاع اندکی بهتر شود. این درحالی است که بهای شمش فولاد در معاملات دو هفته ابتدایی تیر ماه بورس کالا در بازه ۶ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار و ۹۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم محصول تثبیت شد، به این ترتیب با احتساب مالیات ارزش افزوده و کارمزد، بهای شمش برای خریدار در بازه ۷ هزار و ۱۰۰ تا ۷ هزار و ۶۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم بوده است.
روند قیمتی شمش فولاد در رینگ معاملات
نگاهی به روند معاملات شمش فولاد در بورس کالا از ابتدای امسال رشد بی‌سابقه قیمت‌ها ظرف مدت ۳ ماه را به‌نمایش می‌گذارد. در روزهای ابتدایی بازگشایی معاملات شمش فولاد در بورس کالا بهای شمش در کانال ۳ هزار تومان قرار داشت به گونه‌ای که شمش ذوب‌آهن اصفهان در عرضه ۲۴ فروردین با نرخ ۳ هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم و شمش فولاد خوزستان با قیمت ۴ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم معامله شد. البته بهای شمش در نیمه دوم سال گذشته در کانال ۴ هزار تومان قرار داشت و در دو ماه پایانی سال این محصول کانال ۵ هزار تومان قیمت را نیز تجربه کرده بود. کاهش نرخ جهانی شمش فولادی در اثر شیوع کرونا و افت تقاضای جهانی برای این محصول اصلی‌ترین دلیل کاهش قیمت شمش فولاد بورس کالا در فروردین ماه امسال بود؛ چرا که بهای پایه عرضه شمش فولاد در بورس کالا ضریبی از نرخ جهانی این محصول در نرخ ارز نیمایی است. بنابراین، افت قیمت جهانی کاهش قیمت در داخل کشور را نیز درپی دارد. افت قیمت شمش فولاد در رینگ معاملاتی بورس کالا چندان دوام نداشت و بهای شمش وارد فاز افزایشی با شیب نسبتا قابل‌توجهی شد که این موضوع متاثر از دو عامل ورود نرخ دلار نیمایی به فاز افزایشی و بازگشت رونق قیمتی به بازار فولاد جهانی بود. اثر کاهشی کرونا بر نرخ فولاد در بازارهای جهانی استمرار طولانی مدت نداشت. ازسویی بازارهای جهانی با رشد قیمت مواد اولیه تولید فولاد روبه‌رو شدند که اجازه استمرار روند کاهشی قیمت را به آنها نداد و از طرف دیگر کاهش محدودیت‌های قرنطینه‌ای در چین و از سرگیری مجدد فعالیت‌های اقتصادی افزایش قیمت جهانی شمش فولاد را درپی داشت.
نرخ ارز آزاد و نیمایی بازیگران اصلی نرخ کالاها
بهای شمش فولاد در بورس کالا با سرعتی فزاینده رشد پیدا کرد به‌گونه‌ای‌که در نهایت نرخ شمش فولاد خوزستان در آخرین عرضه خود در ۴ تیر به ۶ هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم رسید. به این ترتیب بهای شمش فولاد خوزستان در ۳ ماه و نیم طی شده از ابتدای سال‌جاری رشد ۵/ ۶۲درصدی داشته است. اگرچه در این مدت بهای شمش فولاد در بازارهای جهانی نیز افزایشی بوده اما این میزان افزایش مطابق با رشد بهای جهانی نبوده و کاملا متاثر از شرایط اقتصادی کشور است. درحال‌حاضر انتظار تورمی و نرخ ارز بازیگران اصلی بهای شمش فولاد در بازارهای کشور هستند. پیش‌بینی روند فزاینده برای تورم در کشور باعث شده تا متقاضیان شمش برای خرید محصول به رقابتی قابل‌توجه در رینگ معاملاتی بورس کالا دست بزنند. همچنین نرخ دلار نیز در ۴ ماه ابتدایی امسال وارد مسیر صعودی شده که همین موضوع به التهاب در اغلب بازارهای کالایی نیز منجر شده و رشد قیمتی را درپی داشته است. اگرچه در روزهای گذشته نرخ دلار آزاد در سقف قیمتی ۲۰ هزار تومان تقریبا ثابت شده، اما همچنان نرخ دلار نیمایی در مسیر صعودی قرار دارد که همین موضوع خود عاملی درجهت تقویت قیمت محصولات عرضه شده در بورس کالا است.
برتری تقاضا بر عرضه
نگاهی به روند معاملات شمش فولاد بورس کالا از برتری تقاضا به عرضه در ماه‌های گذشته حکایت دارد. البته این برتری سابقه‌ای طولانی دارد. این موضوع از سویی به بالاتر بودن ظرفیت واحدهای تکمیلی محصولات فولادی نسبت به میزان تولید شمش در کشور برمی‌گردد و از سوی دیگر عدم عرضه کافی شمش فولاد در بورس کالا بر این عدم‌تعادل دامن زده است. البته تمام مسوولیت عدم تعادل عرضه و تقاضا برای شمش فولاد متوجه تولیدکنندگان شمش نیست. دستورالعمل‌های دستوری وزارت صنعت، معدن و تجارت و الزام تولیدکنندگان شمش فولاد به عرضه محصول با قیمتی کمتر از بهای جهانی و در کنار آن دستورالعمل‌های گاه و بیگاه برای تعیین سقف رقابت قیمتی باعث فراری شدن تولیدکننده از عرضه محصول در بورس کالا می‌شود. اگرچه وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف نظارت به این بازار ورود پیدا می‌کند اما تجربه نشان داده که نتایج حضور این وزارتخانه و دستورالعمل‌های آن نه تنها به کنترل بازار منتج نشده که تنها باعث افزایش التهابات بازار بوده است. علاوه بر موارد یاد شده نحوه عرضه شمش فولاد در بورس کالا نیز در چهار ماه ابتدایی امسال تغییر کرد، سال گذشته عرضه شمش در رینگ معاملاتی بورس کالا ۲ یا ۳ مرتبه بود، اما امسال تمامی عرضه‌ها در یک روز متمرکز شده است. این تغییر در نحوه عرضه می‌تواند مطلوب باشد، درصورتی که تمامی عرضه‌ها در یک زمان نیز اعلام شوند، رقابت در این بازار به تعادل می‌رسد و از رقابت غیرمنطقی در این بازار کاسته می‌شود.
دنیای اقتصاد