بازار فولاد در شرایط کنونی روزهای نامیزان و نامتوازنی را از سر می‌گذراند، چنان که روز گذشته به میزان ۱۰۳ هزار تن انواع مقاطع فولادی در بورس کالا عرضه شده که از این میزان، تنها ۱۰ هزار و ۴۶۲ تن معامله شد، رقمی که خود بیانگر شرایط رکودی در این بازار است.
این افت تقاضا در بازار در حالی مخابره می‌شود که قیمت هم به همان میزان افت کرده است. به علاوه عواملی همچون «ضعف تقاضا و رکود در بازار فولاد»، «ضعف تقاضای فصلی که با باران‌های پیشین و پیش رو به کاهش بیشتر تقاضا منجر می‌شود»، «افت قیمت‌های جهانی، دشواری‌های صادرات و کاهش حجم و درآمدزایی صادراتی که در ضعف قیمت‌های جهانی به تضعیف بیشتر قیمت‌های صادراتی و کاهش جذابیت‌های صادراتی کمک کرده است»، «کاهش قیمت مواد اولیه و محصولات میانی صنعت فولاد همچون شمش و قراضه»، «بالا بودن نسبی حجم عرضه‌ها در بورس کالا که در ضعف تقاضا به تکانه منفی مهمی در بازار منجر شده است» و در نهایت «جو روانی کاهشی در بازار فولاد که نگرانی از افت نرخ را تقویت می‌کند» همگی در روند کنونی بازار دخیل هستند.
فعالان بازار فولاد می‌گویند: شرایط کنونی بازار فولاد در حالی است که شاهد تداوم افت قیمت شمش و میلگرد هستیم و از تقویت تقاضا هم هیچ خبری نیست و چیزی که در حال حاضر می‌شود از بازار استنباط کرد وجود نگرانی‌ها از تعمیق بیشتر رکود در روزهای آتی است که بیم کاهش بیشتر قیمت‌ها را تقویت می‌کند. داده‌های بین‌المللی هم حکایت از رشد قیمت‌ها در بازار فولاد ندارد و بعد از چند جرقه محدود رشد نرخ شاهد عقبگرد جدید قیمتی در بازارهای جهانی هستیم که باز هم نشان‌دهنده برتری عرضه بر تقاضا است، از سوی دیگر داده‌های رسمی هم در این برهه به کمک کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی آمده، یعنی بدون خریدار ماندن بسیاری از عرضه‌ها در بورس کالا یا معامله با حجم بسیار محدود در پایه قیمتی باعث شده است که میل به افت قیمت‌ها در بازار آزاد هم تقویت شود.
قیمت شمش
قیمت شمش در بورس کالا به‌صورت نسبی به رقم حدودی ۳ هزار و ۱۷۸ تومان می‌رسد و حتی رقم ۲ هزار و ۹۰۰ تومان هم به ثبت رسیده، اما فراگیر نشده و در صورتی که این شرایط سخت فعلی یعنی عقبگرد تقاضا در بازار داخلی و بورس کالا ادامه پیدا کند حتی قیمت ۳ هزا‌رو ۱۷۸ تومان شمش هم در هفته پیش رو امکان ریزش دارد، بنابراین یک داده منفی جدید در بازار فولاد خودنمایی می‌کند، این در حالی است که در این برهه نمی‌توانیم به صراحت، از دورنمای بازار فولاد صحبت کنیم جز اینکه روند کاهشی قیمت‌ها این بار گویی با موتور محرک جدیدی همراه شده و تداوم آن به معنی از دست دادن موفقیت‌های پیشین شاید به‌صورت کامل باشد.
اگر به نوسان قیمت‌ها در بازار فولاد نگاه کنیم، در این برهه نرخ‌هایی که در حال کشف است برابر با قیمت‌های مرداد سال جاری است، به این معنا که بازار یک روند کاهش قیمتی بزرگ را آغاز کرده است و اگر این روند کاهشی باز هم ادامه پیدا کند ممکن است تمامی روندهایی که البته از افزایش قیمت دلار حاصل شده بود از بین برود.
در این راستا به عقیده کارشناسان اقتصادی قیمت سیگنال مهمی برای اقتصاد در بخش‌های مختلف محسوب می‌شود و این مهم در حوزه‌هایی همچون بازارهای پایه از اهمیت بالاتری برخوردار است زیرا هر نوع تغییر در این بازارها علامت‌های مهمی را به بخش واقعی اقتصاد ارسال می‌کند. در این رابطه روند کلی حاکم بر بازار حکایت از آن دارد که تولیدکننده‌ها میل زیادی به عرضه محصولات تولیدی خود دارند اما بازار از خریدار تهی است. معنای این اتفاق آن است که مکانیزم‌های فروش در مواجهه با رکود بخش واقعی اقتصادی قرار گرفته و شاهد تلاش فروشندگان به فروش محصول با قیمت‌های پایین تر هستیم با این حال هنوز قیمت‌ها برای خریداران انگیزه‌های لازم را ایجاد نمی‌کند.
عوامل تحرک بازار
این در شرایطی است که کاهش قابل‌توجه قیمت‌های جهانی از یک سو و اجبار صادرکنندگان به اعمال تخفیف به خریداران خارجی از سوی دیگر به مشکلات فروش دامن زده است. فعالان بازار فولاد با استناد به این موارد می‌گویند در این شرایط یا باید بازار داخلی به تکاپو برگردد یا صادرات تسهیل شود. در مورد موضوع بازار داخل با توجه به اینکه فولاد محصولی نیست که بتوان روی آن عملیات سفته بازی خاصی انجام داد و باید در ساختار تولید به کار گرفته شود، اگر رشد اقتصادی رخ ندهد یا دولت به سمت پروژه‌های عمرانی یا رونق بخش مسکن حرکت نکند امیدی به تحرک بازار نیست. با این حال تجربه بازار در ماه‌های اخیر نشان داد که آنچه فولاد را به تحرک وادار کرده تقاضای کاذب در این بازار بوده و اکنون بازار به فاز اصلی خود بازگشته است.
این تجربه را چین بعد از جنگ تجاری خود با آمریکا در پیش گرفته است. دولت پکن بعد از مشکلاتی که در حوزه تجارت فولاد خود به آمریکا با آن روبه‌رو شد توسعه طرح‌های عمرانی و ساختمانی را در دستور کار قرار داد تا از این طریق مکانیزم جایگزینی بازار داخل به جای بازارهای صادراتی را کلید بزند و به این ترتیب ضرب ناشی از کاهش صادرات فولاد را بگیرد. در ایران اما علاوه بر اینکه فعلا بازیابی اقتصادی و رشد بخش‌های تولیدی و ساختمانی را انتظار نداریم در حوزه صادرات فولاد نیز به مشکلاتی برخورد کرده ایم که در این رابطه تصمیمات دولت برای بازگرداندن ارز صادراتی به گفته صادرکنندگان یکی از این چالش‌ها است. علاوه بر این پیش بینی‌های نه چندان قوی از اثرگذاری تحریم‌ها بر این بازار در میان مدت نیز وجود دارد که نشان می‌دهد بازار آماده است تا روند کنونی را به دوره‌های بلندتری تعمیم بدهد و این مساله حکایت از کاهش بیشتر قیمت در آینده نزدیک دارد چراکه همه نشانه‌ها که می‌تواند این فرضیه را تایید کند وجود دارد؛ بازار با مازاد عرضه روبه‌رو است و در عین حال قیمت‌ها با فشار رو به پایین روبه‌رو هستند؛ ارز نیز با کاهش قیمت روبه‌رو شده و انتظار کاهش بیشتر قیمت‌های پایه وجود دارد. مهم‌تر از همه اینها پیش بینی تضعیف صادرات وجود دارد که تجمیع تمام این موارد نشان می‌دهد بازار برای یک دوره میان مدت نزولی خود را آماده می‌کند.
منبع:دنیای اقتصاد