تقاضای جهانی برای شمش فولاد مهم‌ترین پارامتر تعیین‌کننده آینده بازار فولاد به‌شمار می‌رود، به گونه‌ای که اگر سطح تقاضا برای این محصول به میزان پیش از شیوع ویروس کرونا بازنگردد تجربه رکود تورمی در بازار فولاد دور از انتظار نخواهد بود. درحالی که اگر قیمت فولاد کاهش پیدا نکند، بازار فولاد با عدم تقاضا نیز روبه‌رو می‌شود و همین امر شرایط پیچیده‌ای را برای فعالان این حوزه رقم می‌زند.
نوسانات طبیعی در بازار فولاد
در اثر شیوع ویروس کرونا در دنیا قیمت بخشی از کامودیتی‌ها همچون نفت و حتی برخی فلزات از جمله لیتیوم و مولیبدن با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شد. به‌گونه‌ای که قیمت نفت برنت در روز ۵ ژوئن نسبت به قیمت این محصول در سال قبل کاهش ۳۲ درصدی داشت. اما برخلاف این بازارها، محصولات زنجیره فولاد از سنگ‌آهن تا محصولات نهایی کمترین تاثیر قیمتی را از این پاندمیک گرفتند. براساس گزارش متال بولتن قیمت بیلت تولیدی کشورهای CIS صادراتی فوب دریای سیاه در روز ۳ ژوئن به ۳۶۶ دلار به ازای هر تن رسید که این رقم نسبت به قیمت این محصول در سال قبل تنها کاهش حدود ۵/ ۱ درصدی داشته است. به این ترتیب می‌توان نوسانات قیمتی ایجاد شده در محصولات زنجیره فولاد را نوسانات طبیعی بازار تلقی کرد. هرچند برخلاف قیمت، میزان اثرپذیری عرضه و تقاضای جهانی فولاد از این بازار قابل‌توجه بوده است.
با شیوع ویروس کرونا و درگیری اغلب کشورهای دنیا با تبعات این ویروس بسیاری از صنایع مصرف‌کننده فولاد همچون شرکت‌های بزرگ خودرویی و همچنین فعالیت‌های ساخت و ساز به‌طور موقت تعطیل شدند. این موضوع به محدودیت بازار تقاضای محصولات فولادی انجامید. اما در کنار این کاهش تقاضا میزان تولید نیز افت پیدا کرد، چرا که کاهش مبادلات تجاری به منظور کنترل شیوع این بیماری باعث شد که بسیاری از تولیدکنندگان محصولات فولادی در تامین مواد اولیه و حتی قطعات یدکی خود با مشکل روبه‌رو شده و ناچار به کاهش تولید شوند و بخشی از تولیدکنندگان نیز به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سطح تولید خود کاستند، به این ترتیب درنهایت تعادلی نسبی در بازار عرضه و تقاضای جهانی فولاد به‌‌وجود آمد که همین موضوع باعث شد فولاد شرایط مشابه بازار نفت را تجربه نکرده و افت قابل‌توجه قیمتی نداشته باشد.
بازیگران زنجیره فولاد
همچنین در بحث قیمت فولاد نباید از تاثیرپذیری این بازار از قیمت مواد اولیه غافل شد. قراضه و سنگ‌آهن به‌عنوان مواد اولیه اصلی فولادسازی پارامترهای تاثیرگذار در این بازار هستند. در هفته‌های ابتدایی شیوع این ویروس با کاهش تولید جهانی فولاد به‌خصوص در چین و افت تقاضا برای سنگ‌آهن، قیمت این محصول به رقمی کمتر از ۸۰ دلار به ازای هر تن نیز رسید اما این روند کاهشی قیمت چندان ادامه‌دار نشد. زیرا با شیوع این ویروس در دنیا و درگیری سایر کشورها میزان تولید سنگ‌آهن نیز افت پیدا کرد. درحال حاضر برزیل به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ سنگ‌آهن دنیا به شدت درگیر این بیماری بوده و همین موضوع باعث شده برخی از معادن سنگ‌آهن این کشور فعالیت خود را به حالت تعویق درآورند و به این ترتیب از میزان عرضه جهانی این محصول کاسته شود. همین کاهش عرضه نیز از کاهش جهانی قیمت سنگ‌آهن جلوگیری کرده است. به‌گونه‌ای که در روزهای گذشته قیمت سنگ‌آهن از ۱۰۰ دلار به ازای هر تن بالاتر رفت.
قرنطینه عمومی یا همان فاصله‌گذاری اجتماعی در بسیاری از کشورها و به خصوص کشورهای اروپایی و آمریکا و همچنین تعطیلی صنعت خودرو باعث شده میزان تولید قراضه در دنیا نیز کاهش پیدا کند و به این ترتیب بازارها شاهد افزایش قیمت قراضه نیز باشند که همین موضوع نیز عامل تاثیرگذار بعدی در ممانعت از کاهش قیمت فولاد بود.
عناصر آلیاژی مصرفی (فروآلیاژها) در تولید فولاد از جمله کروم و نیکل نیز برخلاف بسیاری از کامودیتی‌ها در دوران شیوع کرونا با رشد قیمت روبه‌رو شدند که این موضوع نیز به درگیری کشورهای اصلی تولیدکننده این محصولات با اثرات این بیماری بر می‌گردد. بخش عمده کروم تولیدی در جهان توسط آفریقای جنوبی تولید شده و روسیه نیز در رتبه اول تولید نیکل دنیا قرار دارد، این دو کشور نیز در هفته‌های اخیر به شدت درگیر بیماری کرونا هستند و همین موضوع باعث افت تولید و افزایش قیمت این مواد شده که درنهایت به افزایش قیمت تمام شده فولاد در دنیا منجر شد که اجازه کاهش قیمت این محصول با وجود کاهش تقاضا را نمی‌دهد.
بازگشت تقاضا زمان‌بر خواهد بود
اگرچه قیمت فولاد تاثیر قابل‌توجهی از شیوع این ویروس نپذیرفت، اما کاهش تقاضا و در ادامه تولید بخش قابل‌توجهی از فعالان این حوزه‌ها را در همین زمان تحت تاثیر قرار داد. از این رو بازگشت سطح تقاضا به حالت اولیه اهمیت قابل‌توجهی دارد. در روزهای اخیر صنایع خودروسازی دنیا در مرحله بازگشایی مجدد قرار گرفته‌اند و پیش‌بینی می‌شود که بسیاری از فعالیت‌های ساخت‌وساز و حمل‌ونقل دنیا در ماه جاری آغاز شوند، هرچند این بازگشایی همانند قبل نخواهد بود و تا مدتی تمامی فعالیت‌ها به‌صورت کنترل شده ادامه پیدا خواهد کرد. این موضوع باعث می‌شود محدودیت در بخش تقاضا نیز تا زمانی که اقتصادهای بزرگ دنیا به روال عادی خود بازنگردند، ادامه یابد.
همچنین گسترش سریع بیماری کووید- ۱۹ در دنیا باعث شد بسیاری از کشورها در اولویت‌های خود تجدید نظر کنند و به‌جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیرساخت و توسعه‌ای بر رفع نیازهای اساسی جامعه تمرکز یابند که همین موضوع نیز چشم‌انداز مصرف فولاد دنیا را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. درواقع تا زمانی که صنایع خودروساز، بخش مسکن و زیرساخت در دنیا به حالت طبیعی خود بازنگردد سطح تقاضا نیز روال طبیعی پیدا نمی‌کند.
در میان اقتصادهای دنیا، چین توانسته از این بحران عبور کند و تا حدی به شرایط عادی بازگردد. این موضوع نیز در همین چند هفته بر بازار فولاد دنیا اثر گذاشته و بخشی از افزایش قیمت‌های جهانی نیز متاثر از همین موضوع است. اینکه چین زودتر از سایر کشورها به کرونا مبتلا شده و سریع‌تر وارد فاز بهبود شد خود به‌عنوان یک سوپاپ اطمینان در بازار فولاد عمل کرده و تقاضای چین خود محرک قدرتمندی برای بهبود بازار شده است.
دنیای اقتصاد